نقاشی "عصر عاشورا"ی فرشچیان یکی از مهمترین و معروفترین نقاشی‌های دوران مدرن در ایران در زمینه شمایل نگاری مذهبی است. این نقاشی/مینیاتور در دهه 50 شمسی کشیده می‌شود، اما دقیقا دو دهه بعد زمینه‌های عمومیت یافتن و شهرت آن فراهم میشود. در این مقاله تلاش شده به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی و همچنین ویژگی‌های درونی این مینیاتور که سبب تعویق دو دهه‌ای در شهرت این نقاشی و شهرت فراگیر در بسیاری از فرهنگ‌ه...

یکی از رویکردهایی که در یک قرن گذشته در زمینه ی مطالعات تطبیقی هنر ادیان در جهان غرب و بعد از آن در مشرق زمین شکل گرفت، مکتب سنت گرایان(1) است. در این رویکرد به هنر ادیان از جهت حقیقت معنوی و جنبه ی متافیزیکی آن ها توجه شده است. این مسئله در مقایسه ی هنر قدسی در اسلام و مسیحیت نیز قابل توجه است. یکی از محوری ترین اعتقادات مسیحیان، اعتقاد به تجسد است که ماهیت هنر مسیحی را تشکیل می دهد. در مسیح...

نخستین بار حاکمان ایلخانی، بدون توجه به احکام شرعی اسلامی در خصوص منع تصویرگری چهره، به ویژه تصویر اولیای الهی، دستور به نگارش کتب مصور، همراه با نگاره هایی با مضامین مذهبی دادند. تعدادی نسخ خطی، تحت حمایت هنری حاکمیت تیموریان به وجود آمدند که تصاویر پیامبر اسلام(ص) و اصحابش و همین طور امام علی(ع) و دو فرزندش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را به نمایش می گذاشتند. در ابتدای دوران صفویه نیز، تعدادی ا...

شمایلها در کلیسای ارتدوکس هم به لحاظ نظری و هم عملی از اهمیت بسزایی برخورداراند.در حقیقت شمایلها به واسطهی قابلیت تصویری خودمناجاتهای الهی را ترسیم میکنند و مومنان را در تفکر، تام?ل ودرک عمیقتری از متون مقدس یاری میدهند. در اصل آنچه که در شمایلنگاری مسیحی عرضه میشود، گویای داستانها و معانی نهفته در کتاب مقدس است. در این رساله ضمن تبیین مفاهیم کلی به مباحث تاریخی و پیشینه شمایلها در کلیسای اولیه...

متن دربردارنده واژگان یا نشانه های بصری است که ذهن خواننده را به رمزگشایی، ترکیب وساخت معانی هدایت می کند. یک «متن» معمولاً به گزارش یک پیام اشاره دارد و به طور فیزیکی مستقل از فرستنده و گیرنده اش است. آن می تواند به صورت یک کتاب، تصویر، برنامه تلویزیون، فیلم یا محصول (کالا) باشد. در واقع متضمن علائم، کیفیات، تصاویر، صداها و اشارات است و توسط قراردادهای ارتباطی طبقه ای خاص قابل تأویل می باشد. هد...

مذهب در تمامی دوره های تاریخ بشری نقشی به سزا در روش زندگی، فرهنگ و هنرانسانها داشته است. هنر مذهبی با روح ، جسم و اعتقادات آدمی در ارتباط است وبه همین دلایل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تاثیر پذیری هنراقوام مختلف با عقاید ومذاهب متفاوت از یکدیگر میتواند عامل بروز و شکل گیری فرهنگ وتفکری نو شود.درسده اخیر شمایل های مذهبی در نقاشی ایران بروز کرده است. بخشی از این امر ناشی از باورهای عمیق دینی ...

«شمایل‏شناسی» از منظر نشانه‏شناسی یکی از روش‏های مطالعات هنری اســت که در قرن بیستم به آن توجه شده است. این مقاله با تأکید بر آرای اروین پانوفسکی به مطالعة تطبیقی شمایل‏های حضرت مریم با مفهوم آیات قرآنی می‏پردازد. هدف کلی آن خوانش شمایل‏شناسانة نقاشی‏های مریم(س) در دورة رنسانس و رمزگشایی از زبان تصویری قرآن در رابطه با زندگانی آن حضرت است. مقالة حاضر درصدد پاسخ‌گویی به تطبیق ویژگی‏های شمایل‏شنا...

در ایران شاهنامه های مصور جایگاه ویژه ای در تاریخ مصور سازی دارند. شاهنامه بر محوریت شاهان، موقعیت آنها را در فرهنگ ایران نشان می دهد. شاهان اساطیری و تاریخی و رابطه آنان با جامعه روزگار خود به عنوان محور اصلی داستان های شاهنامه، در کنار تاثیر پذیری نقاشی ایران از ویژگی های زمانه وارد نسخه های مصور شده اند. اروین پانوفسکی نظریه پرداز هنر در حوزه تصویر، اقدام به تدقیقِ دو روش شمایل نگاری و شمایل ...

تصویر اخترماه یکی از رایج ترین تصاویر نجومی در فلزکاری سده های ششم و هفتم هجری است که گاهبه تنهایی و گاه در کنار تصویر سایر اخترها بر بدنه اشیاء برنجی و مفرغی مرصع نقش بسته است. اینتصویر فردی را نشان می دهد که به شیوه چهارزانو نشسته و هلال نمادینی را با دو دست مقابل رویش گرفتهاست. بروز ناگهانی این تصویر و کاربرد گسترده آن در آثار این دوره سؤالاتی را درباره شمای لنگاری آنپیش کشیده است. اگرچه محق...

این پژوهش در پی آنست که به چند سوال اساسی ذیل پاسخ مناسب دهد: 1 - چگونه مذهب وارد نقاشی ایرانی شده است . 2 - تاثیرپذیری آثار نقاشی از مفاهیم مذهبی چگونه بوده است . 3 - بررسی ادوار تاریخی و تاثیر سبک های رایج این دوره ها برآثار نقاشی با مضمون مذهبی. 4 - محدودیتهای اسلام در مورد نقاشی و علل ممانعت از شمایل نگاری.