بیشتر تاریخ نگاران نگارگری مکتب اصفهان عصر صفوی به جدایی نگاره از کتاب آرایی و شعر روایی اشاره کرده اند و مطرح ساخته اند که دوگونه هنریِ نگارگری و شعر درصدد بوده اند که به عنوان گونه هنری مستقلی عمل کنند. محققان حوزه ادبیات به واژگان نگارگری در اشعار دوره مکتب اصفهان نظیر نگاره، قلم مو، رنگ، آب و رنگ، و دیگر عناصر و لوازم نگارگری پرداخته اند. این مقاله بر آن است تا به تعامل شعر و نگارگری در مکتب...

با وجود اینکه در تذکره های شعر فارسی نگاشته شده در قرن یازده و به ویژه دوازده هجری، جریان ادبی طرز خیال به عنوان طرز شاعری مطرح و پر طرفدار معرفی شده است در اغلب آثار سبک شناسی جدید نادیده گرفته شده است که شاید بتوان مهم ترین دلیل آن کلی نگری و بی توجهی به طرزهای شاعران متوسط شعر فارسی دانست زیرا در دسته بندی های سبکی مربوط به شعر فارسی در بیشتر موارد خصایص طرزها و سبک های مطرح بر اساس آثار برج...

چکیده دوره ی صفوی یکی از ادواری است که به دلیل تمرکز قدرت دینی و سیاسی، بعد از مدتها آشفتگی در ایران، دارای اهمیت بوده است و به تبع آن تاریخ نگاری آن دوره که منعکس کننده ی قدرت پادشاهان می باشد از اهمیت خاصی برخوردار است و درباری بودن اکثر مورخان از جمله مورخان دو اثر مورد نظر این رساله (قاضی احمد قمی و اسکندربیگ منشی) باعث تأثیرپذیری آنها از فضای سیاسی آن عصر شده و در عین حال عامل آگاهی کامل ...

وحید قزوینی از خاندانی است که در خدمت های دیوانی روزگار می گذرانید و مانند بسیاری از دیوانیان عصر صفوی، شاعر بود و اتفاقاً شاعری پر کار نیز بود. اشعار وحید در موضوع هایی متفاوت چون مضامین حماسی تا غنایی و اخلاقی و شهرآشوب سروده شده است. سبک اصلی شعر او سبک اصفهانی یا هندی است که سبک شاعران عهد صفوی است. در این مقاله ویژگی های سبک قصاید وحید، زبان (واژگان و نحو) و بیان (عناصر بلاغی) را بررسی نمود...

چکیده: شاید بتوان اینگونه بیان کرد که عصر شاه عباس اول دوران تکامل تاریخ ایران از جنبه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و هنری بود. یکی از وجوه تغییر و تحول در این عصر تحولات اجتماعی و تغییر نوع زندگی مردم بود. تحولاتی که به نوعی الگویی برای دوران های بعد شد. از آنجایی که منابع عصر صفوی به غیر از سفرنامه ها طبق رسوم زمان فقط به وجوه سیاسی و درباری توجه داشتند نقاشی ها و مگاره های این ...

دولت صفویه، یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین دولت های تاریخی ایران اسلامی است که همزمان با امپراطوری عثمانی، بزرگ ترین حکومت های دینی زمان خود را تشکیل می دادند. توجه و تلاش پادشاهان صفوی در ایجاد حکومتی مستقل و یکپارچه نه تنها باعث تحول در نظام سیاسی ایران شد، بلکه نظام اقتصادی و تجاری ایران را که به دلیل حکومت های ملوک الطوایفی، شورش ها و عدم امنیت ناشی از هرج ومرج دوران فترت، تا حدی در حالت ر...

برای لذت بردن و درک آثار ادبی و هنری متنوع، آشنایی با سنت‌های ادبی و هنری هر عصر و ویژگی حاکم بر فرهنگ آن دوران ضروری به نظر می‌رسد و از آنجا که هیچ هنر کامل و جاودانه‌ای در ظهور و تداوم خویش از مجموعه جریانات پیرامون خود بی‌بهره نیست، لذا با توجه به این امر می‌توان شناختی کامل‌تر از هنر آن دوران را فراهم آورد. در این میان پیوستگی میان هنرها و از آن میان ارتباط انکارناپذیر میان شعر و نقاشی ایرا...

قرن یازدهم هجری دوران افول اسطوره های ایرانی است. اگرچه در عصر صفوی پرچم وحدت ملی ـ که قرن ها بر زمین افتاده بود ـ برافراشته می شود، ولی از «اسطوره های ملی» به عنوان مرکز ثقل این اتحاد، اثری در میان نیست. دو شاخة ایرانی و هندیِ شعر عصر صفوی به مسأله اسطوره نگاهی مشابه دارند، با این تفاوت که در شاخة ایرانی، شاعران با میراث ادبی، فرهنگی و تاریخی ایران هم از طریق متون و هم از طریق روایات شفاهی آشنا...

تذکره نصرآبادی را محمّدطاهر نصرآبادی، ادیب و شاعر اصفهانی، در زمان شاه‏سلیمان صفوی تألیف کرده و در آن، گزارش احوال نزدیک به هزار شاعر عصر صفوی را درج و شعر آن‏ها را نقد کرده‏است. هرچند تذکره نصرآبادی، منبع مستقلّی است که اغلب بدون رونویسی از منابع و تذکره‏های دیگر فراهم آمده و حاوی اطّلاعات ارزنده‏ای هم هست، امّا شیوه تذکره‏نگاری مؤلّف در همه جا یک‏دست نیست و از آنجا که نویسنده خود تجربه پژوهشی و اد...

در پژوهش پیش رو، به بررسی نقش آداب و آیین های شیعی و علمای شیعه در جامعه صفوی از منظر سیاحان خارجی پرداخته شده است.به همین دلیل این تحقیق بر دو پایه آداب و آیین های تشیع و علمای شیعه از دیدگاه سفرنامه نویسان و سیاحان اروپایی استوار گشته است. در کنار انعکاس نظر های سفرنامه نویسان سعی شده است، تا با استفاده از منابع دست اول دوران صفویه و همچنین منابع جدید پژوهشی به بررسی و نقد و تحلیل دیدگاههای ...