هنجارگریزی یکی از موثرترین شیوه های برجسته سازی و آشنایی زدایی در شعر است که بسیاری از شاعران از آن بهره برده اند. در شعر معاصر، نیما نقش زیادی در پایه ریزی این شیوه، داشته است و پیروان وی نیز از این روش، بسیار استفاده کرده اند. یکی از شاعرانی که از روش هنجارگریزی برای برجسته سازی شعر خود بهره گرفته است، شفیعی کدکنی (م. سرشک) است. این پژوهش سعی دارد تا با روش تحقیق توصیفی – تحلیلی در چارچوب م...

شفیعی کدکنی یکی از نمایندگان شعر اجتماعی و سیاسی معاصر است و در این پژوهش، با تکیه بر نظریه ایدئولوژی آلتوسر به بررسی لایه‌ اجتماعی-سیاسی شعر او در دهه 50 پرداخته شده است. آلتوسر ادبیات و هنر را بخشی از دستگاه‌ ایدئولوژیک دولت می‌داند که به‎طورکلی، در خدمت پیشبرد اهداف دولت قرار دارد ولی در شرایط خاص ممکن است در خدمت ایدئولوژی‌های برآمده از خاستگاه‌های متفاوت نیز قرار گیرد. در این پژوهش، با است...

آثار نویسنده و شاعر محمل و قالبی است برای ظهور اندیشه ها و عقاید وی و این آثار هنگامی جاودان می شوند که برخاسته از دل نویسنده و همچنین حافظ ارزش های آرمانی و اخلاقی مردم باشند. بدیهی است برای دستیابی به نوع تفکر و دیدگاه سخنور، پژوهشگر ملزم به کندوکاو در لایه های نهان و آشکار سخن وی است. در پژوهش حاضر، برای دستیابی به دامنه مفاهیم مولفه های ایرانی – اسلامی در اشعار شفیعی کدکنی ملزم به بررسی...

تلمیح یکی از آرایه های پرارزش بدیعی است. کاربرد تلمیح نشان دهنده ی پشتوانه ی فرهنگی شعر است. استفاده ی شفیعی کدکنی از عناصر تلمیحی، خاصّ خود اوست و همین ویژگی سبب شده است که شعر او از این نظر شعری شاخص و ممتاز گردد؛ لذا این تحقیق به بررسی تلمیحات و اشارات در شعر وی پرداخته است. نگارنده در فصل اول سیر تطور تلمیح را بررسی نموده است و در فصل دوم به واکاوی اشارات و تلمیحات اشعار شفیعی پرداخته است. ف...

شفیعی کدکنی و ادونیس از شاعران معاصر نوگرا هستند که روحیات مشابه و زبان شعری نزدیک به یکدیگر دارند؛ هر دو در روستا و دامان طبعیت بزرگ شده‌اند. هر دو درآغاز به شعر و ادبیات کلاسیک دلبستگی عمیق داشتند و به همان سبک شعر می‌سرودند و بعدها به شعر نو گرایش پیدا کردند. شفیعی شاعر معاصر ایران و ادونیس شاعر معاصر عرب از قریحه و فطرت شاعری، در شعر خویش از دیدگاهی انسان...

رمز از ابزارهای اصلی زیبایی آفرینی در شعر معاصر است و ویژگی هایی چون چندمعنایی، ابهام هنری و عدم صراحت در شعر معاصر فارسی تا حد بسیار زیادی مرهون رمزگرایی شاعران آن است. رویکرد رمزگرایانه در شعر معاصر ایران از یک سو محصول آشنایی با مکتب سمبولیسم و تأثیرپذیری از آن و از سوی دیگر حاصل شرایط اجتماعی و سیاسی خاصی است که شاعران در آن زیسته اند. شفیعی کدکنی از شاعران برجستۀ رمزگرای معاصر محسوب می شود...

چکیده هدف پژوهش حاضر بررسی «بوطیقای شعر دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی» است. این مقال بر آن است که از رهگذر این موضوع به مسائلی که به نوعی به بحث بوطیقا مرطبت اند، و از آن جمله: تعریف شعر، تعریف بوطیقا و بررسی تاریخچ? آن در فرهنگ های غرب و شرق، بررسی آرا و نظرات دکتر شفیعی کدکنی به عنوان یک منتقد، نظریه پرداز و شاعر در حوز? بوطیقا؛ و سپس نگاهی گذرا به شعر او و دنبال کردن نظریه های وی در اشعارش بپرد...

«تکرار» در زیبایی­شناسی شعر معاصر نقش بسزایی دارد و این آرایه بلاغی موجب پیوند نا­گسستنی شعر معاصر با موسیقی و اندیشه شده‌است. هدف این مقاله بررسی نقش تکرار و کارکردهای آن در تبیین و تعلیم اندیشه­های اخلاقی شعر شفیعی کدکنی در دو مجموعه «شبخوانی» و «در کوچه­باغ­های نشابور» است و این که عنصر تکرار و کارکردهای آن تا چه اندازه در القای مضامین تعلیمی کلام شفیعی کدکنی نقش دارد. تکرار در این اشعار بیش...

این مقاله با عنوان « اصالت رباعیات و اشعار منتسب به ابوسعید ابوالخیر» به شرح و نقد و بررسی آراء محققان در باب رباعیات و اشعار ابوسعید می پردازد. نگارنده در آغاز دلایل محمد منور در باب ردّ شعرگویی ابوسعید را با توضیحات دکتر شفیعی کدکنی آورده و سپس دلایلی را که سعید نفیسی در شعر سرودن ابوسعید اقامه کرده ارائه کرده، در ادامه نقدهایی را که دکتر شفیعی کدکنی بر این دلایل دارند بازگو شده که این نقدها د...

ساختار شعر معاصر فارسی در طول حیات خویش از نفوذ زبانی و ادبی برکنار نمانده و خواسته یا ناخواسته تحت سیطره گذشته زبان فارسی و به طور مشخص زبان خراسانی در شعر بعضی از شاعران نوپرداز قرار گرفته‏است. شفیعی کدکنی از سرایندگانی است که با توجه به ارادتی که به زبان کهن خراسانی دارد، توانسته با بهره‏گیری از قریحه ذاتی و اکتسابی خود در به‏کارگیری امکانات آن زبان از یک طرف رونقی به زبان شاعری خویش بخشد و ...