واکاوی عملکرد سیاسی ـ نظامی احمدشاه دُرّانی و پیامدهای‌آن[1] جواد موسوی دالینی* چکیده احمدشاه دُرّانی (1134 - 1186ق/ 1722 - 1772م) ـ پایه‌گذار سلسلۀ درانی ـ از خلأ قدرتی که با قتل نادر‌شاه پدید آمد، بهره برد. وی با پشتیبانی قبایل پشتون و تشکیل لویی‌جرگه، تصرف خزانۀ نادرشاه و نابسامانی سلطنت گورکانیان هند فرصت یافت دولت نوپای‌ درانی را استحکام بخشد. در همین راستا، شاه ابدالی با ایجاد وحدت سیاسی، تشک...

این پژوهش در نظر دارد تا به بررسی رابطه میان دو متغیر «دین و ارزش های فرهنگی جامعه» و «نظام سیاسی» در کشور افغانستان بپردازد. به عبارتی به دنبال پاسخی برای این سوال است: «دین در دوران پس از طالبان چه جایگاه و نقشی در حفظ الگوهای ارزشی نوسازی سیاسی افغانستان ایفا می کند؟» بنیادگرایان مذهبی طالبان تا پیش از سال 2001 از طریق دو اهرم مهم جامعه پذیری (فرهنگ) و سیستم قضایی (حقوق) الگوی ارزشی خاصی را...

بررسی تطبیقی مفهوم پایداری به عنوان یکی از مضامین برجسته ادبیات جهان و نیز بخش مهمی ازادب متعهد و ملتزم در شعرسه کشور فارسی زبان ایران،افغانستان و تاجیکستان ،پژوهشی است درپنج فصل که نگارنده با مطالعه وتامل درمجموعه های شعری شاعران معاصر این سه کشور و نیز گفت و گو با شاعران و ادبا بخصوص در کشور تاجیکستان توفیق آن را یافته است. این که چه عنصریا عناصری سبب بروز و تجلی پایداری و مقاومت با انواع مول...

شعر معاصر افغانستان با توجه به شکل گیری جنبش مشروطه در سال 1298ش و پس از آن بویژه جنبش مشروطه سوم (1325تا 1332ش) و عوامل اجتماعی و فرهنگی همچون آشنایی روشنفکران با ایدئولوژی های نو بعد از جنگ جهانی دوم، ترجمه آثار ادبی (شعر و رمان) از زبان های ترکی، فرانسوی و انگلیسی، روابط نزدیک با اتحاد شوروی و ورود کتاب از ایران که در آن سال ها تفکر چپ گرا بر جریان های ادبی آن سیطره داشت، دچار تحول اساسی شد....

تعلّق خاطر به سرزمین مادری از مهم‌ترین موضوعاتی است که شاعران معاصر افغانستان به بهانه‌های گوناگون در مورد آن سخن­سرایی کرده­اند. خلیل‌الله خلیلی شاعر وطن‌دوست و سردمدار شعر مقاومت افغانستان در دوران معاصر است و مضامین وطن­دوستانه بخش قابل‌توجّهی از اشعار او را به خود اختصاص داده­ است. پژوهش‌های منتشرشده در خصوص اشعار میهنی خلیلی تاکنون، کافی به‌نظر نمی‌رسد؛ نوشتار حاضر پس از معرفی مختصر خلیل­الل...

بحث نوسازی سیاسی از بسیاری جهات جزء جدایی ناپذیر جریان اصلی نظریه پردازی اجتماعی و سیاسی جهان بویژه کشورهای درحال توسعه مثل افغانستان است . بررسی سابقه نوسازی سیاسی در افغانستان نشان می دهد که ساختار قومیتی یکی از چالشها و موانع فراروی نوسازی سیاسی بوده است که سنت گرایی تجدد ستیزی تعارضات قومی فقدان نخبگان متعهد و حکومت متعلق به یک قوم خاص نیز متآثر از ساختار قومیتی جامعه افغانستان بوده که ب...

حاکمیت طالبان در افغانستان منشأ چالش‌های ایدئولوژیک، سیاسی و امنیتی بسیاری برای ایران بوده است؛ بنابراین ایران در پی سقوط طالبان فرصت‌های متنوعی را در عرصۀ سیاست خارجی به‌دست می‌آورد. این فرصت در 7 اکتبر 2001 به‌دنبال حملۀ آمریکا به افغانستان به‌دست آمد. حکومتی ارتجاعی و مستبد در افغانستان سقوط کرد و اقوام و مذهب‌های مختلف این کشور امکان مشارکت در حیات سیاسی- اجتماعی را یافتند. طالبان که از اصل...

نزدیک به سی درصد از جمعیت کشور افغانستان را شیعیان تشکیل می­دهند. مفهوم عدالت در اسلام و تأکید یافته­های مبتنی بر تجارب بشری بر مساوات و دادن نقش به کلیه مردمان یک سرزمین بیان­گر ضرورت مشارکت فراگیر ملت­ها در تمامی عرصه­ها به ویژه قدرت می­باشد. این نوشتار تلاش نموده با بررسی تاریخ سیاسی شیعیان در دوره معاصر به شناخت تهدیدهای درون و برون گروهی آن نیز دست یابد. به همین دلیل در تاریخ افغانستان با ...

  توسعه بی‌سابقه روابط چین و افغانستان طی سال‌های اخیر و ورود چین به عرصه تحولات سیاسی افغانستان به عنوان یک بازیگر بی‌طرف حکایت از تکاپوی چین برای ایفای نقشی فعال در عرصه افغانستان آن هم پس از سی سال "سیاست صبر و انتظار" دارد. فرصت خروج ناتو از افغانستان در سال 2014، سبب شده تا چین در چارچوب "رهیافت ژئوپلیتیک همسایگی"، نگاه تازه‌ای به افغانستان داشته باشد؛ نگاهی که برخلاف گذشته، چین را از ...