خرد به عنوان پدیده و آفریده ای شریف و گوهری تابناک از مضامین برجسته سروده ها و نگاشته های بسیاری از فرزانگان و سخن سنجان بوده و موجب شده است تا فرمانروایان ملک سخن و ادب هر سرزمینی به اقتضای حال و مقام سخن و سخن نیوشان خویش از آن بهره برند. سخنور دل آگاه و سخته سرای نامی، طالب آملی نیز از جمله ستارگان درخشان آسمان فرهنگ و ادب این سرزمین است که در کنار استفاده از مضامین گوناگون حکمی و معرفتی، از...

چکیده حکمت در لغت به معنای عقل، عدل وداد، علم و دانش، حلم و بردباری، راستی و درستی، پند و اندرز، فلسفه و... بوده و در قرآن علاوه بر معانی مذکور به معنای دین، حقیقت و کلام خدا هم آمده است. حکمت در ادب عبارت است از جملات کوتاه و دلنشین که حاوی پند و اندرز در زمینه های دینی، اخلاقی، اجتماعی و غیره می باشد؛ و به دو دسته نظری (اعتقادی) و عملی (فضایل اخلاقی) تقسیم می شود. از دیرباز بویژه در عصر ج...

چکیده: بدون شک ادبیات آیینه تمام نمای فرهنگ و افکار بشری، در هر زمانی است. ادبیات هر قوم و ملتی، نوع گرایشها و ارزشهای آنرا در هر دوره ای به خوبی منعکس می کند. سعدی و ابن وردی دو شاعر بزرگ هستند که با آموزه های خود در ادبیات فارسی و عربی نقش بسزایی ایفا کرده اند. محوری ترین موضوع شعر و گفته ی این دو شاعر، موضوع حکمت است، که راه رسیدن ا نسانها به سعادت دنیوی و اخروی است. و این دو شاعر در ادای ...

در میان سخندانان و اندیشه وران ایرانی، خیام یکی از بزرگانی است که وجوه شباهت های مضمونی و فکری او را با رودکی می توان موضوع سخن قرار داد. عمدۀ مسائل و موضوعاتی که در شعر خیام مطرح است، به عنوان اصول اولیۀ دستگاه فلسفی در اندیشه و حکمت خسروانی و فرهنگ آریایی دیده می شود. بنیاد و اساس حکمت خسروانی و بن مایه های فلسفی، شفاف تر از همه جا، در شعر رودکی تبلور یافته است؛ همان که در شعر خیام کاملاً به ص...

ادبیّات تطبیقی یکی از زمینه های نو و شوق انگیز در ادبیّات جهان است و بی تردید نقشی سازنده و موثّر در غنی سازی ادبیّات هر ملّتی ایفا می کند؛ چرا که زمینه های شناخت و بهره مندی وسیع از ادبیّات ملل مختلف را ایجادمی کند. سنایی شاعر بزرگ و پرمایه ادب پارسی، از جمله شاعران برجسته ای است که آثارش از جهت کمیّت و کیفیّت درخور توجّه و بررسی است. او بزرگترین شاعری است که در اوایل قرن ششم، حکمت و وعظ را در اشعار ...

اشعار اسودابن یعفر چه آنچه که در مناسبت های گوناگون سروده شده و یا در احوال دیگری نقل شده در واقع آینه یتمام نمای زندگی بدویلن جاهلی است.اسود به خلق و خوی،سجایای انسانی،صفات پسندیده، اوضاع اجتماعی زمان خود توجه فراوانی داشت. این توجه به جهان او را به سوی حکمت سوق داد که شاعر آن را به تجربه نه از راه تأمل و تحقیق عمیق دریافته بود. اسود ابن یعفد در لابلای این قصیده ی دالیه که در واقع تمام شهرت خو...

در میان ادبیات جهان، دو ادب فارسی و عربی با وجوه مشترک فراوان می توانند سهم به سزایی را در پژوهشهای تطبیقی داشته باشند. خردورزی و عقل مداری و به تعبیر زیباتر حکمت، یکی از این وجوه مشترک و قابل مقایسه است. امرؤالقیس کندی سرآمد سخنسرایان عرب در یک کفۀ ترازوی این قیاس و رودکی سمرقندی، آدم الشعرای شعر فارسی در کفۀ دیگر جای گرفته است. امرؤالقیس، روزنه هایی از حکمت جاهلی را با استمداد از فطرت و تعالی...