دو ادبیات متمدّن فارسی و عربی به دلیل ارتباط نزدیک و قرابت فرهنگی همواره ارتباط متقابلی به صورت پنهان و آشکار با یکدیگر داشته اند و همین موضوع موجب ایجاد تشابهات زیادی در آثار ادبی در شکل و محتوا و درون مایه گردیده است. بررسی و مقایسه ی تشابهات و اختلافات در حیطه ی موضوعات مختلف را امروزه به نام ادبیات تطبیقی عنوان می کنند. ادبیات تطبیقی یکی از شاخه های ارزشمند و مهمّ علوم ادبی معاصر است که ما را...

آیه شریفه «سکر» از سوی فقها در زنجیره آیات تحریم شراب قرار گرفته است. بی‌گمان تحریم شراب طی نزول آیات گوناکون اتفاق افتاده است، اما این ادعا که آیه شریفه سکر ناظر به یکی از مراحل تحریم شراب است، از پشتوانه علمی برخوردار نیست؛ معنای لغوی واژه «سکر» منحصر در مستی به‌واسطه شراب نیست؛ زیرا ریشه آن بر مانع شدن و توقف در جریان طبیعی باد و حرارت دلالت دارد که طبعا توقف در تعقل و تفکر به‌واسطه شراب یکی...

 در این نوشتار، مقالۀ انگلیسی «شراب» (wine) نوشتۀ کاترین کوانی از دایرةالمعارف قرآن لیدن (Encyclopedia Of the Quran)، جلد 5، صفحات 481 - 483 ترجمه شده و سپس با استفاده از کتاب‌های فقهی، تفسیری و لغوی شیعه و سنی و برخی مواد قانونی حقوق موضوعۀ ایران، نقد و بررسی تطبیقی شده است. مؤلف مقاله در ابتدا، ماهیت و چیستی شراب و همچنین وضعیت مکانی پرورش شراب را بیان کرده و سپس به مفهوم‌شناسی واژه‌های خمر، ...

خمریه ابن فارض یکی از آثار برجسته زبان عربی در حوزه عرفان است که مورد توجه بسیاری از شاعران و ادبای عرب‌زبان و فارسی‌زبان قرار گرفته است. حافظ شیرازی بی‌شک یکی از شاخص‌ترین شاعرانی است که از این تأثیر بی‌نصیب نمانده است، و به نحوی می‌توان برخی غزلیات او را با کمی اغراق شرحی بر خمریه ابن فارض دانست؛ چراکه الفاظ، مضامین و نمادهای مشترکی که در اشعار این دو شاعر ...

قصه پردازی در غزل میراثی است که از شاعران پیشین به عطّار رسیده و او آن را گسترش داده است. عطّار در حدود 872 غزل، 62 قصّه (حدوداً در هر 14 غزل، یک قصّه) آورده که بیشتر نتیجۀ احوال عرفانی و تجربیات روحانی اوست. از این رو، این پژوهش قصد دارد با بررسی ساختار داستان های عطّار به نظامی واحد در داستان پردازی و الگوهایی خاص در سلسلۀ کنش ها دست یابد که به احکام کلی دربارۀ قصّه­پردازی عطّار در غزل رهنمون می شود....

دل آدمی که حقیقت وجودی اوست، هرگاه با خُلق و خوی ناپسند چون جاه طلبی و ریاست جویی، عُجب، خودبینی، غرور، تکبّر و ریا و... آلوده گردد، صفای خود را از دست داده و از مقصود اصلی خود که مشاهده ی جمال محبوب است باز می ماند. ضروری است که با نور دین و علم و ایمان و با عنایت و فضل و احسان الهی و با شراب عشق و محبّت که در داروخانه ی عارفان و طبیبان الهی محقّق است، علاج و درمان یابد. این مقاله کوششی است به روش ...

نکوهش زهد و مظاهر دینداری و تمجید از شراب و مصادیق آن، درصد قابل توجهی ای از اشعار میرزا حبیب را، شامل می شود و این موضوع با توجه به اینکه وی یکی از مجتهدان بزرگ شیعه بوده است قابل توجه می نماید. هدف از نگارش این پایان نامه، بررسی ابعاد دین داری، میرزا حبیب خراسانی در اشعار سکرآمیز او بر اساس سنجه ی دین داری گلاک و استارک است که برای ادیان پنج بعد قائل می شدند : 1- اعتقادی 2- مناسکی 3- تجربی 4-...

رساله ی حاضر با عنوان:«فرهنگ اصطلاحات شادخواری از ابتدای قرن چهارم تا پایان قرن ششم»، حاصل پژوهشی است مفصل در باره ی شراب و تمامی ملزومات مربوط بدان در متون ادبی فارسی(اعم از نظم و نثر) که بازه ی زمانی آن از ابتدای قرن چهارم تا پایان قرن ششم هجری اتست.این اثر که بخش اعظم آن در قالب یک فرهنگ ارائه می شود، به ترتیب فصول زیر را دربرمی گیرد: 1- پیدایش شراب/شراب چیست 2-شراب در ادیان(زردشتیان، یهود...

پیش از اسلام باده و باده خواری در میان جشن¬ها و آیین¬های دینی و ملی ایرانیان مرسوم بوده است.اما با ظهور اسلام و تحریم باده در قرآن این رسم مذموم می¬شود و زشت ترین گناهان به شمار می آید.در این پایان نامه سعی شده است با بررسی عوامل ورود مضمون شراب در شعر فارسی مشخص شود که اجتماع و فرهنگ گذشته ایران اقتضای سرودن اشعار خمریه را داشته اشت. اغلب صاحب نظران بر این باورند که خمریه سرایی فارسی متأثر از ...

   نماد یا رمز عبارت از کاربرد کلمه و کلام به جای همانندهای آن که هم معنای حقیقی خود را به همراه دارد و هم به قرینه­ی باورهای شاعر و دلالت­های عقلی دارای معنای مجازی است. رمزها در کلمه و کلام در داستان­ها با زیبایی و سنجیدگی خاصی به کار رفته­اند. نخستین کسی که به رمزهای موجود در خلوت‌های دل شاعر اشاره می‌کند نظامی است. او از نماد آب در مخزن الاسرار در طرح معانی ژرف عرفانی و حکمی بهره­های فراوان...