اشتباه مصطلح در باره همسانی تراژدی و تعزیه، درخصوص شخصیت و شبیه نیز تکرار می شود. بدین سبب اشخاص حاضر در نمایش تعزیه به عنوان شخصیت های نمایش مذکور قلمداد می شوند. مثلا گفته می شود: شخصیت امام حسین (ع)، شخصیت حر، شخصیت حضرت زینب (س) و.... در حالی که اطلاق کلمه ی شبیه به اسوه های تاریخی به ویژه در نمایش تعزیه درپی مقصودی فلسفی و مبتنی بر استدلالی عقلی صورت گرفته است، که تشکیل دهنده ساختاری ویژه ...

تاسیس سلسله قاجار همزمان با دو رخداد است که عبارتند از توجه مجدد به مذهب تشیع به عنوان دین رسمی کشور از سوی حاکمان قاجار و قدرت گیری روحانیون با تفوق مکتب اصولی بر اخباری که پیشرفت آن در طول دوران قاجاریه از قدرت نهاد سلطنت می کاست بنابراین شاهان قاجار توجه به مسائل مذهبی را برای جلب توجه روحانیون و مردم مدنظر قرار دادند. مردم نیز با آگاهی از کارآمدی مذهب در مواردی از آن برای مقابله با دولت و پ...

«شبیه­ خوانی» از جمله میراث فرهنگی گرانقدری است که درباره‌ نسبت آن با نمایش، آیین و بازی بسیار سخن رفته است. شمار زیادی از پژوهشگران در این نظریه­ پردازی­ها، تعاریف ارائه شده در حوزه‌ آیین، بازی و به ویژه نمایش را فراگیر انگاشته و تفاوت­های فرهنگی ملت­ها را نادیده گرفته ­اند. نوشتار حاضر تلاشی در مسیر واکاوی نظرات ارائه شده با در نظر داشتن نگاه متفاوت فرهنگ شرق نسبت به فرهنگ غرب در مقوله‌های یا...

امروزه بحث در مورد نشانه شناسی به یکی از دغدغه های مهم حرفه مندان و نظری هپردازان پیرامون مباحث شهری، معماری و هنری تبدیل شده است. با توجه به این که در عصر حاضر، بعد اجتماعی این علم مورد توجه نظریه پردازان قرار گرفته است. لذا این پژوهش درصدد تحلیل نشانه شناسانه فضای شبیه خوانی های ایرانی به عنوان هنری که هم به لحاظ اجتماعی و هم به لحاظ فرهنگی از دیرباز مورد توجه بوده و امروزه رو به کمرنگ شدن می...

تعزیه، طی فرآیند پیچیده‌ای در تاریخ و فرهنگ ایران از دل برگزاری مراسم سوگواری امام حسین(ع) پدید آمده و ملت ایران در تمامی تحرکات سیاسی فرهنگی خود به نحوی تحت تاثیر پیام عاشورا است و این طبیعی‌ترین بستر تحولات انقلابی در ایران اسلامی به شمار می‌آید. در این تحقیق خوانش سیاسی تعزیه و قیام امام حسین(ع) و تاثیر آن بر انقلاب اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. لذا سوال اصلی این مقاله بدین صورت بی...

تعزیه به نمایش ­های آیینی منظوم، محزون و عامیانه­ ای گفته می ­شود که بیانگر واقعۀ شهادت امام حسین(ع) و یارانش در سال 61ق در صحرای کربلاست. معمولاً دو اصطلاح «تعزیه» و «شبیه» را به جای یکدیگر به کار می برند؛ درحالی­که آن دو متفاوت­اند. با تکامل این گونۀ عامیانه، طنز و مطایبه به شبیه­ نامه­ ها وارد شد. همچنین گونه­ ای نمایش تعلیمی به وجود آمد که افزون­بر غم­ انگیزی، خنده ­آور و مضحک بود و تعزیه یا...

نمایش ها و مراسم آیینی سنتی به خصوص تعزیه و شبیه خوانی به عنوان عناصر فرهنگی پویا که از اعتقادات و باورهای انسانی نشأت گرفته، نقش مؤثری در افزایش پیوندهای اجتماعی افراد ایفا می کند. نظریه پیوند اجتماعی هیرشی به عنوان چارچوب تحقیق، زیرشاخه نظریه کنترل اجتماعی بوده و مؤلفه های آن، مشارکت اجتماعی، باور، دلبستگی و تعهد است. اردبیل به عنوان شهر حسینیت با پیشینه غنی نمایش های آیینی بومی منطقه و برگزا...

تعزیه به مثابه یک آئین مذهبی، در میان گونه های نمایشی ایرانی، صرف نظر از ابعاد نمایشی، به دلیل پیشینه و خاستگاه ویژه ی آن، یک پدیده فرهنگی نیز محسوب می شود که طبعاً در جامعه و بافت فرهنگی بوقوع پیوسته یا به عبارتی در بافت فرهنگی به اجرا درمی آید که دارای روحیه مذهبی و ایدئولوژیکی خاصی است. طبیعی است که جامعه ای که فاقد روحیه مذهبی است نمی تواند مصائب سیدالشهدا را در قالب یک آئین و حتی نمایش مذهب...

عصر ناصری در تاریخ معاصر ایران نقطة عطفی در بیداری افکار، توسعة علوم، و رسوخ اندیشه های نوین، و به تبع آن گسترش فعالیت های عمومی، به شمار می رود. با این حال زنان همچنان از حضور و نقش آفرینی درخور توانایی خود بی بهره بوده اند. آنان که بنا به دلایل تاریخی، فرهنگی، سیاسی، و نیز دینی کم تر امکان بروز و ظهور اجتماعی داشتند، با ورود به عرصه های فرهنگ مذهبی و سنت های اجتماعی نقش آفرین شدند. در این دور...

چکیده نقالی شاهنامه و تعزیه‌خوانی از هنرهای بومی ایران هستند که از دیرباز تا کنون طرفداران بسیاری داشته‌اند. این دو هنر، عناصر اصلی نمایش را یکجا به روی صحنه می‌برند و گزارشی هنرمندانه و موسیقایی از جدال‌‌های تاریخی - مذهبی و پهلوانی ارائه می‌کنند. جستار حاضر با شیوه توصیفی- مقایسه‌ای، دو هنر نقالی و تعزیه‌خوانی را از دید عناصر اجرایی مورد سنجش قرار می‌دهد. دو هنر مذکور دارای شباهت‌هایی ه...