چکیده: کشور عراق در سوم مارس 2003 میلادی (اول فروردین 1382هـ.ش) از سوی آمریکا و هم پیمانانش مورد هجوم قرار گرفت و در 9 آوریل همان سال با سقوط بغداد، به اشغال کامل درآمد. با آغاز اشغال، سقوط رژیم بعث، دستگیری و اعدام صدام حسین و دیگر تحولات سیاسی، جامعه ی عراق وارد مرحله ی تازه ای از بحران ها شد. شاعران که در دوره های مختلف تاریخ بشر، آلام وطن را بر دوش خود حمل نموده اند، در این دوره نیز (2009-...

نوآوری­های قابل تأمّل در صوّر خیال و تلاش در خلق تصاویر و ترکیبات تازه در شعر امروز، زبان را از یکنواختی، خارج کرده و به آن حیاتی دوباره بخشیده است. شاعران معاصر با شخصی­سازیِ عواطف در دو محور همنشینی و جانشینی و عدول آگاهانه از خودکاریِ زبان، اصــولِ قراردادی را­ پس می­زنند تا کلام خویش را برجسته کنند. در این رهگذر، شاعران ایران و عراق با توجّه به قرابت­های خاصّ فکری و فرهنگی، و تحت تأثیر عوامل مختلف...

نوستالژی، احساس اندوه هنگام یادآوری گذشته است. این احساس، ارتباطی نزدیک با اغتراب مکانی، روانی و اجتماعی دارد و گاهی به جای یکدیگر به کار می‌روند. ادبیات معاصر عراق که در نیم قرن اخیر با پدیده مهاجرت اجباری یا اختیاری شاعران و اهل قلم مواجه بوده است، بستر مناسبی برای بررسی عناصر نوستالژی و اغتراب دارد. دیوان «تأبط منفی» متعلق به عدنان الصائغ شاعر مهاجر عراقی است که در سال 1993 به دلیل مشکلات سی...

انقلاب اسلامی ایران یک بینش دینی است ، بینشی مبتنی بر دگرگونی درونی و همه جانبه فرد و جامعه است که درشکل یک پدیده اجتماعی سیاسی، فصل نوی را در تاریخ بشری گشوده است . انعکاس این بینش در پهنه گیتی به چشم می خورد. این رساله در خصوص پژواک این بینش در خطه شام (سوریه، لبنان، فلسطین و اردن) و بازتابش در شعر آن سامان می باشد پس ازگذشت 15 سال از پیروزی انقلاب برای اولین بار در ایران نگاشته می شود. مشکل ...

نقد اجتماعی یا جامعه شناسی ادبیات شاخه ای از جامعه شناسی هنر است که رابطه میان جامعه و ادبیات را مورد بحث وبررسی قرارمی دهد. به دیگر بیان نقد اجتماعی، مطالعه علمی محتوای اثر ادبی و ماهیت آن در پیوند با دیگر جنبه های زندگی اجتماعی است. از این منظر شعرنو عربی، بسترمناسبی است تا از رهگذر آن، بتوان میزان و نحوه ارتباط شعرمعاصر با شرایط اجتماعی وسیاسی را مورد نقد و ارزیابی قرارداد. شعر نو در عراق،...

شعر آیینی تجلی ارزش­های ملی- میهنی و یا ارزش­های دینی و مذهبی است. آنچه امروز به عنوان شعر آیینی شناخته­می­شود، بیشتر تجلی­­گاه ارزش­های دینی و مذهبی چون توحیدیه­ها، مناجات­نامه­ها، اشعار عرفانی و به­ویژه اشعاری در مدح و رثای اهل بیت (ع) است. واقعه غدیر یکی از مهم­ترین مضامین اشعار آیینی در طول تاریخ به ویژه در میان شاعران شیعی است. شیخ احمد وائلی، آیت الله سید محمد جمال هاشمی گلپایگانی، سید­رض...

سعدی و متنبی هر دو از شاعران بزرگ و نامی ایران و عراق به شمار می آیند که در برخی از وجوه تفکر و نحوة بیان و نوع بینش و هنر تصویرگری و جوشندگی طبعی بسیار نزدیک به یکدیگر دارند. در این پژوهش، غزل و به تبع آن، عشق و عاشق و معشوق در اشعار این دو شاعر و در راستای آن، مضامین و دیدگاه های مشترک آنان دربارة این سه مقوله بررسی شده است.

شعر اجتماعی موضوع جدیدی در ادبیات عربی نیست، و هدف از آن، پرداختن به مشکلات مردم یا گروهی از مردم می باشد که در یک جامعه با یکدیگر زندگی می کنند، و خواستار اصلاح وضع جامعه می باشد. شعر اجتماعی عراق در قرن نوزدهم، و در پی افزایش ظلم و ستم حکومت عثمانی، و با هدف مبارزه در برابر استبداد و به امید بر طرف شدن ریشه ها و عوامل نابسامانی های اجتماعی، شکل گرفت. در این پژوهش سعی شده مضامین شعری مورد توجه...

محمد مهدی جواهری از شاعران برجستة کشور عراق است. کسی که بیشتر اشعارش را به مفاهیم سیاسی و اجتمـــاعی اختصاص داده است. وی توانست بیش از نیم سده، گرایش خود را به سرودن اشعار میهنی حفظ کند. اگر چه بیشتر اشعار جواهری، دربردارندة جنبش ها و قهرمانی های کشور عراق است، نباید از نظر دور داشت که وی هیچ گاه خود را محدود به کشورش نکرده است. بنابراین، دیدگاه ظلم ستیزی جواهری، تنها منحصر به عراق نمی شود و جه...