قرآن کریم در موارد متعدد، آیات تکوینی را نشانه و راهی برای شناخت خداوند معرفی می‌فرماید. در یک تقسیم‌بندی، آیات تکوینی به آفاقی و انفسی تقسیم می‌شود. برخی متکلمان، آیات تکوینی مذکور در قرآن را دلایل اقناعی تلقی‌کرده‌‌اند؛ اما شمار فراوانی، آن آیات را دلایل عقلی بیان‌شده در کتاب‌های کلامی دانسته‌‌اند. عده‌ای نیز آیات تکوینی را منبّه بر معرفت فطری تلقی نموده‌اند. این نوشتار نسبت این منظر را با دید...

عادلشاهیان، به عنوان یکی از حکومت های شیعه مذهب، به مدت دو قرن (895-1097ق / 1489-1986م) بر بیجاپور (منطقه ای از دکن) حکومت کردند. یوسف عادلخان، نخستین حاکم عادلشاهی، مذهب تشیع را در قلمرو خود به رسمیت شناخت. این امر هم زمان با شکل گیری حکومت شیعه مذهب صفوی در ایران بود. با این همه، برخی از جانشینان وی درصدد احیای مذهب تسنن برآمدند. این نوشتار درصدد است جایگاه و موقعیت تشیع در دربار عادلشاهیان ر...

در مقالة حاضر، ضمن بررسی مبانی و پیش فرض های الهیات بوناونتوره، فیلسوف و عارف فرانسیسکن در سة جنبه معرفت شناسی (11 مورد) و هستی شناسی و  کلامی (11مورد)، نحوة تقریر او از راه آفاقی برای شناخت خداوند و دو راهی که او در آثار خویش تحت عنوان شناخت خداوند «از راه نشانه های او» در جهان و شناخت خداوند «در نشانه های او» مطرح کرده، بررسی و تجزیه و تحلیل شده است و اثر مهم او در این زمینه، یعنی مسیر نفس به...

در ادبیات انگلیسی و فارسی وصف طبیعت از جایگاه والایی برخوردار است. در این مقاله، تلاش بر این است تا نشان داده شود که نگاه وردزورث به طبیعت، انفسی است در حالی که نگاه منوچهری به طبیعت، آفاقی است. ویلیام وردزورث طبیعت را مأمنی قرار می دهد برای مفاهیم اخلاقی، عرفانی، شخصی و معنوی. وی عناصر ساده زیست طبیعت از جمله کشاورزان ساده زیست، مردم عامه و روستایی را به صحنه ی ادبیات می آورد که تا زمان او از ...

چکیده تفسیر و تأویل همواره از موضوعات مهم و قابل تأمل درباره قرآن در بین متفکران مختلف جهان اسلام بوده است؛ بدین صورت که این مهم ریشه در برخی از آیات قرآن کریم، سخنان پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع)، اهل بیت علیهم السلام، صحابه و پس از آن در سخنان مفسّران عرفانی قرن دوم به بعد دارد. با ظهور تفسیر منسوب به امام صادق(ع)، اولین اثر مکتوب محوری آن دوره، جریان رشد و تطور مشرب عرفانی در تفسیر، آشکار و س...

مقاله حاضر به بررسی جعل‌‌‌‌‌‌باوری معنای زندگی در دیدگاه سورن کرکگور می­پردازد. کرکگور، مفهوم «معنا» را به معنی «هدف» می­داند و به «زیست دینی» به عنوان عالی­ترین زیست باور دارد. بر اساس شواهدی که از آثار وی برداشت می­شود، معتقد است هدف در زیست دینی قابل کشف نیست بلکه قابل جعل است. سه شاهد بر این نظر وجود دارد: اول اینکه هدف در نظر کرکگور، پارادوکسیکال است و پارادوکس، امر واقعی نیست بلکه امر ذهن...

پرسش «معنای زندگی چیست؟» موضوع پژوهشی است که گَرِت تامسن در کتاب در باب معنای زندگی مفصل به آن پرداخته است. او هدفداری را صرفا شرط لازم معناداری می داند و بر آن است که زندگی دارای ارزش ذاتی است، نه اینکه فقط ابزار دستیابی به هدف متعالی یا غیرمتعالی باشد. تامسن معنای زندگی را حالت زندگی شخص نسبت به حقیقت استعلایی جهان می داند. از نظر او فهم معنای زندگی باید دلالت های عملی برای روشی داشته باشد که ب...

شیخ علاءالدوله (657ـ736 هـ.ق) در آثار مختلف خود به­ویژه رسایل فارسی به این مسئله که دل انسان چگونه می­تواند جلوه­گاه و آینه تجلی جلال و جمال الهی شود، اشاره کرده است و از این رهگذر به «لطایف سبعه» پرداخته است. نظریۀ لطایف سبعه و تطبیق آن با پیامبران وجودی هفت‌گانه تاکنون با نام علاءالدوله سمنانی شناخته شده است، اما اینکه آیا تا قبل از وی کسانی دیگری نیز به این مسئله پرداخته‌اند یا نظریۀ لطایف س...

ذات گرایان، که به وجود هسته ی مشترک میان تجارب عرفانی پایبندند، به سه گروه عمده تقسیم می شوند: احساس گرایان،قایلان به تناظر تجربۀ حسی و عرفانی و طرفداران نظریۀ یافت اتحادی. در این میان، استیس و فورمن طرفدار اندیشه یافت اتحادی اند. مهم ترین مبحثی که استیس در ضمن آن به ماهیت تجربة عرفانی پرداخته است. مسئله هستۀ مشترک است که در آن به رصد ویژگی های مشترک تجارب عرفانی در سراسر جهان می پردازد. رویکرد...

این تحقیق به منظور مقایسه ی اندیشه های لائو تزو و سهراب سپهری انجام گرفته است. بررسی گرایش سپهری به شرق و تأثیرپذیری وی از لائو تزو، و تبیین نقاط اشتراک و افتراق افکار آنان اهداف محوری تحقیق بود. روش انجام تحقیق، توصیفی و تحلیلی از نوع تطبیقی مبتنی بر فیش برداری کتابخانه ای است. یافته ها نشان داد، هر چند سپهری در آثارش از مکتب شرق، به خصوص دائوئیسم تأثیرات عمده ای گرفته، اما عرفان او منطبق با ا...