«سیره ی متشرّعه» به عنوان یکی از اسناد کشف شریعت، عبارت است از سلوک عمومی متدیّنان عصر تشریع که تدیّن آنان در شکل گیری و قوام چنین سیره ای، وجه تعلیلی یافته است. در این نوشتار، پس از تبیین چیستی «سیره ی متشرّعه»، نسبت آن با تأسیسات مشابهی چون: «سیره ی عقلا»، «سنّت»، «اجماع» و «ارتکاز» مورد بررسی قرار گرفته و به این طریق، امکان تبیین شرایط حجیّت و موقعیّت دلالی این نهاد، فراهم آمده است. در ادامه، ادلّه...

روشن است که برای بسیاری از مسائل مستحدثه، دلیل خاصی در قرآن و روایات وجود ندارد و لازم است فقیه به ادله ای همانند سیره عقلاییه رجوع کند تا با تکیه بر آن، حکم چنین مسائلی معلوم شود. سیره عقلاییه، در صورتی حجت است که در زمان معصومان (ع) شکل گرفته باشد تا بتوان ویژگی کاشف بودن از رأی و نظر شارع مقدس را احراز کرد. اما آن دسته از سیره های عقلاییه که در حال حاضر وجود دارد و به عنوان سیره های مستحدثه ...

چکیده پژوهش حاضر، با اهداف بازشناسی مقوله ها و شاخص های معتبر و معرف اقدام پژوهی و معرفی آن ها به جامعه ی علمی کشور، به خصوص کاربران اصلی این نوع از پژوهش، و هم چنین ارزیابی از آثار اقدام پژوهی مطابق با این مقوله ها و شاخص ها انجام شد. این پژوهش، از حیث روش، یک پژوهش ارزشیابی با اهداف آشکارِ ساخت ابزاری معتبر و معرف ـبراساس مقوله ها و شاخص های بازشناسی شده ـ جهت ارزیابی از گزارش های اقدام پژوهی...

سیره عقلا عبارتست از شیوه عملی و یا ارتکازات درونی همه عقلای عالم فارغ از تفاوت‌های مکانی، زمانی و گرایشات دینی و مذهبی در برخورد با یک واقعه که آن روش را مفید و نیک تشخیص بدهند. در خصوص منشأ حجیت سیره عقلاء دو دیدگاه کلی وجود دارد. نخست طریقیت و دوم، موضوعیت سیره عقلاء. حجیت سیره‌های نوپدید بر اساس موضوعیت سیره عقلا قابل تحلیل است. گرچه سیره عقلا در مسائل فقه جزایی مورد استناد فقها قرار گرفته،...

تحقق سبک زندگی اسلامی در گرو عمل به سیرة معصومان: است. عمل به سیره در عصر حاضر با چالش ها و تنگناهایی روبه رو است که باید آنها را شناخت و راه برون رفت از آن را جست وجو کرد تا توصیه به بهره مندی از سیرة معصومان: برای تحقق سبک زندگی اسلامی، خالی از کاستی های روش­شناختی باشد. مطالعات تاریخی و دینی نشان می دهد، مهم ترین تنگناها و چالش هایی که عمل به سیره در حال حاضر با آن روبه رو است، عبارت هستند ا...

اهتمام و استناد به سیره نبوی، از همان روزهای آغازین عصر خلافت آشکار بود. توجه به سیره نبوی، الگوی عملی و راهکاری برای خروج از مشکلات فرا روی جامعه بود؛ از سوی دیگر، اهرمی بود در دست گروه های رقیب، برای اثبات آرای سیاسی اجتماعی خود. اهتمام و بهره وریِ آمیخته با گرایش های متعدد، گاه باعث نادیده گرفتن یا پدید آوردن خبر، برجسته کردن خبری یا کمرنگ کردن خبری دیگر می شد و در نتیجه، بیم نوعی تحریف سیره ...

در این مقاله نویسنده در پی نشان دادن کنش پژوهی به عنوان فعالیت حرفه ای معلمان محقق برای توسعه بینش ها، کنش ها و تغییر تربیتی است؛ این که برای عاملان تربیت چه جایگاهی در حل مسائل تربیتی باید داشته باشد، و چگونه موجب خودکاوی شخص و بهسازی تربیت می شود. کنش پژوهی مستلزم آن است که عاملان نخست حوزه کنش را شناسایی کنند، فعالیتی برای بهبود طراحی و بعد عمل کنند، این فرایند را همواره مشاهده و بر آن تأمل ...

مقاله پیش رو کوششی است نوین در راستای تبیین چیستی سیره عقلا و رابطه آن با حکم عقل که در دو محور اصلی به بحث روی آورده است. محور نخست به تبیین خاستگاههای سیره اختصاص یافته و دیدگاههای اصولیان در این باره بررسی شده و نیز ضمن ارائه دیدگاههای حکما و اصولیان در باب ماهیت حکم عقل، تفاوتهای سیره و عقل از حیث منشأ و خاستگاه مورد بررسی قرار گرفته است. محور دوم به بحث ملاک سیره عقلا از جهت علم آفرینی یا ...

هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به تجارب معلمان شرکت‌کننده در گروه‌های درس پژوهی مدارس بود. این پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از روش نظریه داده بنیاد انجام شد. داده‏ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شدند و نمونه‏‏گیری هدفمند تا رسیدن به نقطه اشباع ادامه یافت. تحلیل نتایج نشان داد ازنظر معلمان شرکت‌کننده، درس پژوهی در سه حوزه دانش، مهارت و نگرش توانسته به توسعه حرفه‎ای آن‌ها کمک کند. ...

در خصوص مبنای اعتبار نظر اهل خبره، وجود سیره عقلاء بر رجوع به اهل خبره و عدم ردع از چنین سیره ای در شرع، مورد تأکید فقهاء بوده و نظر مخالف یافت نشده است. در عین حال، برخی ضمن تأیید این مطلب، حصول وثوق و اطمینان از نظر اهل خبره را لازم دانسته اند. عده ای هم شرایط شهادت را در اهل خبره ضروری شناخته اند؛ یعنی نظر اهل خبره را نوعی شهادت تلقی کرده آن را از باب شهادت معتبر شناخته اند. در خصوص مبنای اع...