دوفصلنامه ی پژوهش های قرآنی در ادبیات، دانشگاه لرستان سال دوم، شماره ی اول، پیاپی سوم، بهار و تابستان 1394 هـ. ش/2015م صفحات 41-63 کاربردشناسی نشانه های آوایی در نظام معنایی قرآن کریم « تحلیل موردی سوره مرسلات» ابراهیم فلاح[1] سجاد شفیع پور[2] چکیده آواهای یک واژه از نگاه نشانه شناسی واحدهای بی‏مفهوم نیستند بلکه نشانه‏هایی اعتباری از مدلول‏های معنایی و قرائن متصل لفظی هستند که در جهت فهم بهتر م...

چکیده هدف اصلی این رساله، تبیین ارتباط آیات سوره اسراء است تا عملا نظر کسانی را تأیید کند که معتقدند اگرچه نزول آیات به صورت پراکنده و تابع حوادث زمان نزول بوده ولی نظم اصلی کتابی که از سوی خداوند حکیم در اختیار بشر قرار گرفته و برای همه عصرها و نسل ها پیام دارد هرگز تابع جوّ آن زمان نیست و کاملا حساب شده و حکیمانه است. به علاوه این رساله زیرمجموعه طرحی بزرگ تر است که اینک در دست اجراست و ناظ...

یکی از سُوَر اختلافی از نظر مکّی و مدنی بودن، سورة عادیات است که اگر مکان نزول سوره تعیین گردد، در تفسیر و شناخت بهتر آن نقش بسزایی دارد. برخی از مفسّران به دلیل سوگندهای ابتدایی در باب اسبان جنگی، آن را مربوط به جهاد دانسته اند که در مدینه واجب شده است. همچنین روایاتی که نزول سوره را بعد از غزوة ذات السّلاسل بیان کرده، آن را مدنی دانسته اند. امّا با دقّت در اسلوب سوره که به سبک سُوَر مکّی نازل شده است و...

تناسب میان آیات یک سوره بر مبنای غرض واحد، از ابعاد علم تناسب است. با توجه به این که سورۀ نازعات نخست با قسم­های مؤکدی به فرشتگان شروع می­شود، سپس به قسمتی از مناظر هول­­انگیز قیامت اشاره می‏نماید و در ادامه اشارۀ کوتاه و گذرایی به داستان موسی (ع) و سرنوشت فرعون طغیانگر دارد، سپس به نمونه‏هایی از مظاهر قدرت خداوند در آسمان و زمین تصریح می­کند؛ براساس این آشفتگی ظاهریِ موضوعی درسورۀ نازعات، ضرورت...

یکی از سُوَر اختلافی از نظر مکّی و مدنی بودن، سوره عادیات است که اگر مکان نزول سوره تعیین گردد، در تفسیر و شناخت بهتر آن نقش بسزایی دارد. برخی از مفسّران به دلیل سوگندهای ابتدایی در باب اسبان جنگی، آن را مربوط به جهاد دانسته اند که در مدینه واجب شده است. همچنین روایاتی که نزول سوره را بعد از غزوه ذات السّلاسل بیان کرده، آن را مدنی دانسته اند. امّا با دقّت در اسلوب سوره که به سبک سُوَر مکّی نازل شده است و...

رجعت، به‌معنای بازگشت جمعی از انسان­ها به دنیا پس از مرگ و پیش از قیامت، یکی از آموزه‌های اعتقادی شیعه است که با مهدویت، حوادث آخرالزمان، ظهور قائم و قیام او پیوندی ناگسستنی دارد. دانشمندان شیعه برای اثبات این آموزه دلایل معتبری اقامه کرده­اند که یکی از آنها، آیه 83 سوره نمل است. این آیه با توجه به روایات اهل بیت^، بر محشور شدن عده­ای از افراد در دنیا دلالت دارد. مفسران و علمای شیعه، با کمک روا...

سورۀ عادیات یکی از سوره‏های اختلافی از نظر مکی و مدنی بودن است که اگر مکان نزول سوره تعیین شود، در تفسیر و شناخت بهتر آن نقش به‏سزایی دارد. برخی از مفسران به دلیل سوگندهای ابتدایی در خصوص اسبان جنگی، آن را مربوط به جهاد دانسته­اند که در مدینه واجب شده­ است. همچنین روایاتی که نزول سوره را بعد از غزوة ذات­السلاسل دانسته، آن را مدنی می‏داند. اما با دقت در سبک سوره که به روش سوره‏های مکی نازل شده و...

با توجه به بررسی های صورت گرفته بر روی سوره های مورد نظر ، می توان نتیجه گرفت که قرآن کریم برای بیان مقاصد خویش در هر سوره از عناصر بلاغی منتخب به صورت چشمگیری بهره برده است ، به نحوی که تقریباً هیچ آیه ای عاری از آن نمی باشد. این عناصر بلاغی نقش تعیین کننده ای در پی بردن به معنای دقیق آیات و درک زیبایی های ادبی آن دارند. هر یک از این عناصر متناسب با غرض هر آیه و جوّ کلی آن سوره به کار رفته است...

ظرافت­های بلاغی آیات قرآن کریم که از جنبه­های اعجاز این کتاب جاودانه به شمار می­آید، از دیرباز مورد بررسی دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبک‌شناسی (Stylistics) است که به عنوان یک حوزۀ نوین، ضمن بهره­گیری از دست‌آوردهای علم بلاغت، با معیارهای جدید به بررسی جلوه­های سبکی قرآن می­پردازد. مقاله حاضر با روش توصیفی­ ـ ­تحلیلی و بر اساس معیارهای سبک‌شناسی، به بررسی زیبای...

با وجود این که بسیاری از مستشرقان و دانشمندان اسلامی بر این نکته اصرار دارند که قرآن از گسیختگی ویژه ای برخوردار است و همین امر موجب سردرگمی خواننده خواهد شد، لکن می دانیم هدف داری و غایت مندی قرآن، ساختار نظام مند لفظی و معنایی را برتافته است، چه از متن گسسته و نامنظم، هدف و غایتی سر نمی زند واندیشمندان گذشته و بخصوص متأخرین این نظام هندسی معنادار و هدف جو را هم در کلیت پیکره قرآن هم در درون ا...