از دیرباز بر سر نخستین سورۀ نازل شده بر پیامبر اختلاف بوده که آیا هم زمان با نبوت پیامبر، سورۀ علق بر ایشان نازل شده است و یا این سورۀ حمد است که افتخار نخستین نزول وحی قرآنی را از آن خود کرده است، یا هیچ یک از این دو سوره نخستین سوره نازل شده نبوده و سوره مدثر نخستین تجربه وحیانی رسول اکرم بوده است؟ این نوشتار در پی رفع چالش نخستین سورۀ نازل شده، دیدگاه های موجود در این موضوع را مطرح کرده و مد...

واقدی و طبری وبه پیروی از این دو، برخی دیگرافسانه ای نقل کرده اند که بر اساس آن تعابیری حاکی از تجلیل بتهای قریش درصورت آیات قرآنی به پیامبر اسلام (ص) القا شده است. آنگاه پیامبر توسط جبرئیل از واقعیت آنها آگاه شده و در یافته که جزء آیات قرآن نیستند. سلمان رشدی این گزارش را به صورت رمان درآورد و دامنه ی تحریف وقلب حقایق را به نحو بی سابقه ای گستراند. در حالی که اسناد تاریخی و روح توحید محور قرآن...

آن‌چه در این مقاله آمده است، بیان اجمالی داستان آفرینش آدم، صدور فرمان خداوند به فرشتگان برای آوردن مُشتی خاک از زمین است و این که از میان این فرشتگان تنها عزرائیل موفّق می‌شود با اغفال زمین، مشتی خاک برگیرد و فرمان الاهی را اجرا کند. این داستان که در دفتر پنجم مثنوی و مرصادالعباد نجم رازی آمده است، برای بیان دو هدف متفاوت است: مولانا نخست از مسأله خیر و شرّ سخن می‌گوید و نتیجه می‌گیرد که امتناع...

معناداری زندگی، نسبت¬یابی اختیار خلاق آدمی با جهت اصیل حیات، یعنی خدای سبحان و به طور معیّن، اسماء فعل به مثاب? اوصاف مطلوب و خواستنیِ زیستِ از سرِ اختیار، است که در شخصیّت های الگویی یعنی حضرات اولیای الهی تبلور می¬یابد. در فصل مشترک تحلیل، انسان با رسیدن به الگوی رشد و هدفدارسازی تمامیّت زندگی خویش به چرایی¬ها و مبتنی بر این چرایی¬ها، به چگونگی¬های آن خودآگاه شده و تمامی عرصه¬ها و از جمله دشوارترین...

هدف پژوهش: این پژوهش بر آن است تا با بررسی متون تألیفی و فعالیت­های علمی نجم­الملک در زمینة جغرافیا، به روشن شدن دورة مهمی از تحولات کشور، یعنی دورة گذار دانش جغرافیای سنتی به دورة نوین بپردازد و نقش او را در این انتقال مورد ارزیابی تاریخی قرار دهد. روش/رویکرد پژوهش: روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و به شیوة اسنادی و کتابخانه­ای است و در ادامه، اطلاعات گردآوری شده، سازماندهی و تجزیه و تحلیل...

جغرافیا و نجوم از جمله کهن­ترین و متداول­ترین علوم سنتی به شمار می­آیند که از قدیم­ترین دوران تا روزگار معاصر تداوم یافته و پیوستگی آن­ها با دانش طب همواره مورد توجه بوده است. این پیوستگی در نجوم، مشتمل بر تقویم­های نجومی و پیش­بینی زمان سعد و نحس برای درمان بیماری­ها و در بستر جغرافیایی، شامل ارتباط سلامت و بیماری انسان با عوامل محیطی بوده است که در گذر زمان رو ­­به ­تکامل نهاد و به صورت شاخه ...

به رغم وجود نظریه مشهور پراکنده بودن و عدم تناسب آیات سوره مبارکه بقره، قرائت مستمر و متدبرانه این سوره به عنوان بزرگ ترین سوره قرآن کریم و دیگر سوره های قرآن کریم تردیدی برای مخاطبین قرآن باقی نمی گذارد که نه تنها همه آیات سوره از ارتباط لفظی و محتوایی عمیقی برخوردارند، بلکه پیرامون یک موضوع محوری به گونه ای در کنار هم قرار گرفته اند که با توجه به فضای نزول سوره بتوانند مسایل موجود جامعه در زم...

با نظر به نقش عبدالغفار نجم‌الدوله در ورود علوم جدید به ایران، متوجه خواهیم شد که وی در ورود فیزیک جدید نیز تأثیرگذار بوده است. عبدالغفار در این رشته، هم دارای تألیف و هم دارای ترجمه می‌باشد. تعدادی از آثار منتسب به وی در زمینۀ فیزیک عبارتند از؛ جرثقیل (ترجمه‌ای از پوانسو)، تکافو قوا (ستاتیک)، فیزیک و شیمی و علم بخارات. از این میان تاکنون تصاویر دو نسخه به دست ما رسیده است. یکی نسخۀ اصول علم ست...

سوره نساء مدنی است . این سوره را « سوره النساء الکبری = سوره بزرگ نساء » نامیده اند تا از « سوره النساء الصغری » یعنی سوره « طلاق » ممتا باشد. سوره نساء به بیان احکام زنان و یتیمان و اموال و قوانین ارث و مسائل مربوط به جنگ و قتال می پردازد ، و راجع به اهل کتاب و منافقین و فضیلت هجرت ، و سنگینی جرم تخلف از هجرت گفتگو کرده ، و مردم را به تعاون و همیاری و دوستی و مهر و محبت به یکدیگر فرا می خواند...

داستان آفرینش آدم و مسائل پیرامون آن در ادب عرفانی بازتاب گسترده­ای دارد. شناخت هدف خلقت و کیفیت پیدایش انسان وجه همت بسیاری از شاعران و نویسندگان قرار گرفته است در این میان، کلام نجم رازی(573-654) در مرصادالعباد و خطیب فارسی(ق.8) در قلندر نامه، حلاوت دیگری دارد. نجم رازی آفرینش آدم را حکیمانه آغاز می کند و در خلقت آدم از مراتب نباتی، جمادی و حیوانی سخن می­گوید سپس روایت خود را بر قاعده عشق و م...