این پژوهش به شرح واژه های مندرج در آیات اوّل تا چهلمِ سوره مبارک نساء بر اساس تفسیر مجمع البیان طبرسی اختصاص دارد و در پنج فصل سامان یافته است. فصل اوّل به تعریف مفردات قرآن پرداخته و سوره نساء را به صورت اجمالی معرّفی می کند. آن گاه پیشینه ای از علم مفردات قرآن و رویکردهای تفسیری در این زمینه ارایه شده و پس از آن در فصول دوم تا پنجم واژه گان مورد نظر از آیات اوّل تا چهلم بررسی لغوی، اصطلاحی و تفسیر...

از دیرباز بر سر نخستین سورۀ نازل شده بر پیامبر اختلاف بوده که آیا هم زمان با نبوت پیامبر، سورۀ علق بر ایشان نازل شده است و یا این سورۀ حمد است که افتخار نخستین نزول وحی قرآنی را از آن خود کرده است، یا هیچ یک از این دو سوره نخستین سوره نازل شده نبوده و سوره مدثر نخستین تجربه وحیانی رسول اکرم بوده است؟ این نوشتار در پی رفع چالش نخستین سورۀ نازل شده، دیدگاه های موجود در این موضوع را مطرح کرده و مد...

معناداری زندگی، نسبت¬یابی اختیار خلاق آدمی با جهت اصیل حیات، یعنی خدای سبحان و به طور معیّن، اسماء فعل به مثاب? اوصاف مطلوب و خواستنیِ زیستِ از سرِ اختیار، است که در شخصیّت های الگویی یعنی حضرات اولیای الهی تبلور می¬یابد. در فصل مشترک تحلیل، انسان با رسیدن به الگوی رشد و هدفدارسازی تمامیّت زندگی خویش به چرایی¬ها و مبتنی بر این چرایی¬ها، به چگونگی¬های آن خودآگاه شده و تمامی عرصه¬ها و از جمله دشوارترین...

به رغم وجود نظریه مشهور پراکنده بودن و عدم تناسب آیات سوره مبارکه بقره، قرائت مستمر و متدبرانه این سوره به عنوان بزرگ ترین سوره قرآن کریم و دیگر سوره های قرآن کریم تردیدی برای مخاطبین قرآن باقی نمی گذارد که نه تنها همه آیات سوره از ارتباط لفظی و محتوایی عمیقی برخوردارند، بلکه پیرامون یک موضوع محوری به گونه ای در کنار هم قرار گرفته اند که با توجه به فضای نزول سوره بتوانند مسایل موجود جامعه در زم...

سوره نساء مدنی است . این سوره را « سوره النساء الکبری = سوره بزرگ نساء » نامیده اند تا از « سوره النساء الصغری » یعنی سوره « طلاق » ممتا باشد. سوره نساء به بیان احکام زنان و یتیمان و اموال و قوانین ارث و مسائل مربوط به جنگ و قتال می پردازد ، و راجع به اهل کتاب و منافقین و فضیلت هجرت ، و سنگینی جرم تخلف از هجرت گفتگو کرده ، و مردم را به تعاون و همیاری و دوستی و مهر و محبت به یکدیگر فرا می خواند...

تعیین مکی یا مدنی بودن و زمان نزول هر سورۀ قرآن، در شناخت بهتر و دقیق تر آن و برگزیدن و برتری دادن روایات و اقوال تفسیری، تأثیری بسزا دارد. در این زمینه، شمار زیادی از سوره های قرآن، بدون اختلاف نظر، مکی و شمار کمتری مدنی هستند و در اندک سوره هایی اختلاف وجود دارد؛ سورۀ رعد در زمرۀ دستۀ سوم است. با گردآوری و بررسی روایات و اقوال ترتیب نزول و مکی و مدنی بودن سوره ها، اقوال مفسران در مکان نزول سو...