خراسان از نظر مطالعات فرهنگ های پیش از تاریخ ناشناخته است. در سال های اخیر پژوهش های مقدماتی در منطقه شرق شمالی ایران شروع شده است . رساله ی پیش روی ادامه ی همین پژوهش هاست. مقیاس مکانی این پژوهش حوزه ی شرق شمالی ایران با تاکید بر حوزه باستان شناسی چشم انداز میانکوهی دشت نیشابور و با تاکید جزیی تر بر روی استقرار بلوچ است. مقیاس زمانی این پژوهش ، نوسنگی است . دوره ای که جوامع انسانی به تدریج به ...

در راستای کاربرد نقش و نگارهای ملی ایران در هنرهای تصویری ، شناخت نقوش و سفالینه های ایران قبل و بعد از اسلام ضروری می نماید. در این پژوهش سعی بر آنست ضمن معرفی ریشه های نقوش سفالینه های اسلامی و بررسی مفاهیم آنها، به شناسایی نقوش دوران اسلامی و دسته بندی نقوش سفالینه های نیشابور بپردازد ، چرا که هنر بی نظیر سفالگری نیشابور ، سفال این دوره را جز شاهکارهای منحصر بفرد جهان نموده است.

عمده مکان و کشور های مطرح شده در الواح و نقوش برجسته های هخامنشی مربوط به ساتراپ ها و سرزمین های غربی امپرطوریست .اطلاعات و سایت های شناخته شده هخامنشی را در نواحی غربی به خوبی می توان شناخت، اما در نقطه مقابل اطلاعات ما از نواحی شرقی جز اندک اشارات، چیزی را در بر نمی گیرد.اثبات درستی یا نادرستی ادعا های مطرح شده در نوشته ها ی مورخان و کتیبه های هخامنشی در مورد کارها، سبک حکومت و قلمرو تحت سیطر...

حدود دو سده پس از ظهور اسلام، تولید سفال در سرتاسر سرزمین های اسلامی به تدریج دستخوش تغییراتی شگرف شد. در سرزمین های شرقی اسلام این تحولات هم زمان با آغاز نهضت ها و جنبش های ایرانی و تأسیس سلسله های مستقل مانند طاهریان و سامانیان صورت پذیرفت. مهم ترین سهم هنرمندان سامانی در ساخت سفال های اسلامی ابداع و تکامل سفال های منقوش گلابه ای است. این سفالینه ها با الگوهای تزیینی متنوعی همچون نقوش تجریدی،...

نقش­مایه ­ها در هنر سفالگری حامل مفاهیم و مضامینی است، که تجلی­گر جهان­بینی جوامع بشری به شمار می‌آیند؛ نقوشی که بر سفال نقش می‌بندد، بیانگر میراثی است که در آن بستر به وجود آمده­اند. تحقیق پیش رو، به بررسی و تحلیل نقوش جاندار برروی سفالینه­های نیشابور در دوره سامانیان می­پردازد؛ که جزو زیباترین و اسرارآمیزترین نقوش سفالینه­های اسلامی محسوب می شوند. اهداف این پژوهش عبارتند از: شناخت مفاهیم و مض...

در دوره اسلامی سفال و سفالگری وارد مرحله جدیدی شد و سفالگران در فرم و تزیینات ظروف ابداعاتی انجام دادند که موجب تغییرات تاریخی و پیدایش توانایی های تازه ای در دنیای سفالگری شد . این تحولات در سده های میانی اسلام در ایران (سلجوقی ، خوارزمشاهی ، ایلخانی ) به نهایت پیشرفت رسید و انواع شیوه های تزیینی در این دوران به کار رفته است .سفالگران این دوران توانستند با تکنیک برتر در مراحل گوناگون سفال سازی...

سفال که از دست ساخته های پیشینیان است ، در مسیر تحول خود از دیر باز تا کنون، فرمها و نقشهای بسیاری را پذیرفته است ودر روند تکاملی خود ، همواره سطح آن وسیله ای برای بیان تخیلات و احساسات درونی آن هنرمندان بوده است. در همین رابطه استفاده از نقوش گیاهی، حیوانی، انسانی، هندسی و نقوش طبیعت گرا ، همواره جهت تزیین ،انتقال پیام یا بیان افکار هنرمند بوده است. با در نظر گرفتن اینکه سفال فراوانترین و م...

در فصل سوم کاوش گورستان لما (چال شاهین لما)، یک مهر استوانه­ای کتیبه­دار و منقوش به دست آمد که با توجه به اهمیت این یافتۀ فرهنگی، این مهر معرفی، مقایسه و تحلیل شده است. مهر مذکور بر تداوم شیوۀ کوچ­نشینی مردم این گورستان، به­رغم تغییر در سایر مواد فرهنگی (مانند سفال) اشاره دارد. وجود این مهر و نیز قبری که مهر مذکور از آن به دست آمده است، گویای تداوم سنت‌های تدفین و ارتباطات مردمان گورستان لما در...

با انجام عملیات کاوش و لایه نگاری در شهر بلقیس که در تابستان 1389 هجری شمسی صورت پذیرفت، تعداد 3000 قطعه سفالین بدست آمد، که این نمونه های سفالین به دلیل تعدد و تنوع گونه مورد مطالعه (طبقه بندی، گونه شناسی و مقایسه گونه شناختی) قرار گرفت. کلیه سفال ها بر اساس دو متغیر: نوع پوشش و ساده یا منقوش بودن به چهار گروه سفال بدون لعاب و ساده، سفال بدون لعاب و منقوش، سفال لعابدار و ساده، سفال لعابدار و م...