در این مقاله با استفاده از رهیافت وبر، ساختار قشربندی جامعۀ شهری ایران در نظام جمهوری اسلامی در دهۀ 1360 و 1370 بررسی شده است. بر مبنای این رهیافت، تحلیل ساختار قشربندی بر اساس این سه بعد است: بهره مندی از ابزارهای فعالیت اقتصادی، داشتن مهارت و صلاحیت، استفاده از فرصت های زندگی. روش اجرای تحقیق، تاریخی است و منابع داده های آن، آمار سرشماری ده سالۀ نفوس و مسکن ایران در سال های 1365و 1375 بوده که...

کتابخانه ها مرکز حضور کتاب ها، و هر کتاب نماینده تفکر شخص و شخصیتی در زمینه یا زمینه های خاص و در زمانهای خاص می باشد؛ هر چه بر تعداد کتاب ها و در نتیجه کتابخانه ها افزوده شود نشان از افزایش وجود شخصیت ها و تفکرات در آن محدوده زمانی و مکانی می باشد و آن نیز به نوبه خود حاکی از توسعه فرهنگ و تمدن در آن دوره زمانی و مکانی خاص می باشد؛ چراکه کتابخانه ها از غنی ترین عناصر فرهنگی و تمدنی هر جامعه مح...

شهرنشینی دوران اسلامی با تعالیم مکتب اسلام عجین شد و سیمایی متفاوت از شهر دوره ساسانی ارائه کرد. هدف اصلی این پژوهش نشان دادن چشم انداز مستندی از فضای اقتصادی حاکم بر شهرهای اسلامی، در منطقه موضوع مطالعه است. این چشم انداز از طریق مطالعه اسناد و اطلاعات تاریخی مکتوب در گزارش های جغرافیانویسان مسلمان، به روش تاریخی تحلیلی و مبتنی بر جمع آوری و جمع بندی فراهم آمده است. در این نوشتار، بازتاب عوامل...

محتوای اشعار اسلامی حسان در مقایسه با اشعار جاهلی وی هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی دچار تغییر و دگردیسی شده است. در پاره ای از اشعار اسلامی حسان شاهد مفاهیم و تعابیر کاملا جدیدی هستیم که در دوران جاهلی شاعر سابقه نداشته است، مزید بر اینکه وی در دوران اسلامی از پاره ای اغراض شعری مانند خمریات و قصاید صرفاٌ عاشقانه که در دوران جاهلی به آنها پرداخته بود، روی برتافته ، و به جای اینچنین اغراضی شعر خ...

تلاش اصحاب قدرت در دفاع از حاکمیت سرزمینی خود به عنوان رمز بقای سیاسی، سبب بروز تنش های گاه و بی گاه در تبرستان از دوره ساسانی و استمرار آن در دوران اسلامی شده است. این تنش ها به عنوان عامل اصلی احداث استحکامات نظامی در منطقه، موجب شکل گیری سیمای نظامی و دفاعی تبرستان شده اند. پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی پراکندگی قلعه ها و پادگان های نظامی تبرستان، شناخت مرزهای سیاسی و جغرافیایی تبرستان از پت...

فردوس شهری است در شمال غربی خراسان جنوبی و با اقلیم گرم و خشک که در حاشیه کویر مرکزی ایران قرارگرفته است. نام قدیم فردوس، تون بوده و در دوران اسلامی یکی از شهرهای پر رونق و آباد منطقه محسوب می شده است. کثرت و تعدد بناهای مربوط به دوران اسلامی در این شهرستان و عدم بررسی و مطالعه کافی آنها ضرورت این پژوهش را فراهم آورده است. در این پژوهش شاخص ترین و مهم ترین آثار معماری دوران اسلامی فردوس مورد مط...

موسیقی از دیرباز، هم چون ابزاری تأثیرگذار در اجرای نقشه های نظامی به کار گرفته می شد و نوازندگان انواع سازها در آرایش لشکر، جایگاهی مشخص داشتند. این نوازندگان شامل طبالان، شیپور نوازان، تبیره زنان و نوازندگان دیگر سازهای رزمی (آلاتی که اصوات بلند و مهیب تولید می کردند) و همین طور نوازندگان دَف، بربط و سرودخوانان می شدند که جایگاه ایشان، در آرایش لشکر بنابر وظیفه ای که بر عهده داشتند، تعیین می شد...

اهمیت کتاب در طول تاریخ بشر کتمان­ناپذیر است. نخستین خط شناخته شده در ایران باستان را «دین دبیره» - خطی که اوستا بدان نگارش یافته است – دانسته­اند. در نخستین متن­های پارسی دری شواهدی موجود است که موازین خاصی را برای کتاب و کتاب تأیید می­دارد. برخی از اسناد تاریخی نیز نشان می­دهد که کتابخانه­های گرانبها و بزرگی در قرون اولیه پس از اسلام در ایران وجود داشته است که از جمله کتابخانه صاحب بن عباد، ک...

سرزمین بلوچستان در طی دوران اسلامی دارای استقرارهای انسانی بسیاری بوده، اما متأسفانه مطالعه سفالینه های اسلامی در این حوزه کم تر مورد توجه محققان و باستان شناسان قرار گرفته است. برای تأمین این منظور، بر آن شدیم که مجموعه سفالینه های اسلامی جمع آوری شده در بررسی روش مند باستان شناختی مکران جنوبی (شهرستان های نیک شهر و چابهار) در استان سیستان و بلوچستان را مورد مطالعه و بررسی قرار داده و حاصل کار...