خواست و پسند انسان از روزگار باستان تا طبقه عامّه در ادوار متأخّرتر، غالباً علاقه‌مند نگهداشتِ روایات و الگوهای اساطیری بوده و بنابر همین ویژگیِ ناتاریخی بودنِ حافظه جمعی، بعضی از کسان و حوادث تاریخی را بر مبنای نمونه های مثالی به قالب اسطوره و حماسه و داستان کشانیده است (اسطوره ای شدن/ کردن تاریخ). در فرهنگ، ادبیّات و معتقدات ایرانی محتملاً امام علی(ع) برجسته‌ترین نمونه تبدیل یک شخصیّت تاریخی به چهره...

افلاطون فیلسوفی است که از یک سو، از اسطوره و زبان اسطوره ای در آثار خود بطور مشبعی استفاده کرده است و از سوی دیگر، او یکی از جدیدترین منتقدان اسطوره و اندیشه اسطوره ای و شعر و شاعری در دوران باستان به شمار می رود. کسی که حتی آشنایی اندکی با اندیشه و آثار افلاطون داشته باشد، خود را با این پرسش مواجه می بیند که موضع حقیقی افلاطون در قبال اسطوره چیست و چگونه می توان میان این دو موضع او جمع کرد؟ آی...

جوزف کمپبل(1904-1987م.) اسطوره ­شناس آمریکایی بود که در زمینة اسطوره ­شناسی و مذهب مطالعات وسیعی انجام داد. «سفر قهرمان» الگویی است که نخستین بار توسط جوزف کمپبل در کتاب «قهرمان هزارچهره» مطرح شد. وی با توجه به شباهت­های ساختاری اسطوره­ ها، الگویی واحد برای تمام داستان­ها ترسیم کرده است. این الگو اگرچه از لحاظ تفاوت فرهنگ­ها و زمان­ها دچار تغییر و تحول می­ شود، اما اساس و بنیاد آن همواره ثابت ا...

ویژگی های مشترک زیادی تعدادی از شخصیت های زن در داستان های غزاله علیزاده را شاخص و قابل توجه کرده و از آنها انگاره هایی اسطوره اییا شبه اسطوره ای ساخته است؛ ویژگی های مثبت و منفی شیطانیا فرشته بودن، کودک یا پیر بودن همزمان، برخورداری از قدرت جادوی زنانه، فرزانگی روحانی، مظهر الهام و ارضای معنوی بودن و دیگر ویژگی هایی که برای انگاره های کهن الگویی ذکر شده است. از آنجا که بین نقد اسطوره ای و شیوۀ...

بسیاری از متفکران و نویسندگان رمانتیک- به رغم حساسیت بسیار و آگاهی وافی از فساد و تباهی دنیا- امیدشان را برای بازیابی بهشت از دست رفته از دست ندادند. همان بهشتی که ادمیان با هبوط آدم در مضامین مذهبی و یا با پشت سر نهادن وضعیت طبیعی و به وجود آوردن قراردادهای اجتماعی برای زندگی در وضعیت جامعه مدنی به قول روسو از دست داده بودند. سرخوردگی شدید رومانتیک ها از انقلاب فرانسه آنها را به این نتیجه رهنم...

دراین مقاله از انواع نشانه­ها و تصویر آفرینی در شعر نو از دیدگاه اسطوره سازی ونیز نوعی آفرینش تصویرگرانه از طریق صنایع و شکل های مرسوم ادبی مانند تشبیه و استعاره و.... سخن به میان آمده است،به بیان دیگر نوعی  استفاده­ی  از واژه­ها است،  که از یک سو معنی واژه را در همان معنی قاموسی خود حفظ می کند و از سوی دیگر در حکم  نشانه ای برای اتصال  به تداعی های  جنسیتی، قومی، فرهنگی  و تارو پود احساسی ما ا...

میشل تورنیه، نویسنده قرن بیستم، به اسطوره های بزرگ کهن علاقمند است و از آنها خواندنی نو ارائه می دهد. در رمان جمعه یا برزخ اقیانوس آرام، او یکی از اسطوره های اساسی را از سر می گیرد : اسطوره رابینسون کروزوه. داستان رابینسون اسطوره تنهایی است زیرا داستان روایت شده داستان هر انسان روبرو شده با مسئله تنهایی است. تنهایی یکی از مشکلات جوامع امروزی است. میشل تورنیه برای نشان دادن نتایج نبود دیگری، اسط...

در دنیایی که در زمان حال در آن زندگی می کنیم انسان امروزی در روزگار دانش به سر می برد و خردگرایی دانشورانه بر ذهن و اندیشه اش چیره شده است. او نسبت به هویت فرهنگی اش بی تفاوت شده و از اهمیت اسطوره ها که همانا می توانند رویکردی نو را نسبت به مسائل زندگی اش نشان دهند به دور مانده است. اگر بیشتر به اسطوره ها بیاندیشیم و ریشه های فرهنگی و اجتماعی آنها را بیابیم متوجه خواهیم شد که این ریشه های مهم چ...

چکیده شاعران عرب از زمان های بسیار دور با اسطوره آشنا بوده، از شخصیتها و چهره های اسطوره ای در اشعار و آثار خود بهره می جستند. اما پس از رستاخیز ادبی و برقراری ارتباط با فرهنگ و ادبیات مغرب زمین، بهره گیری آنها از اسطوره شکلی تازه به خود گرفت. در این دوران شاعران عرب، اسطوره را به عنوان شیوه ای نو در بیان مفاهیم معین و روشی جدید در ارائه مکنونات قلبی شان و نیز ابزاری مفید در تصویرگری شعری به...

این پژوهش با هدف بررسی زمینه ها و مبانی اسطوره علم و آرمانشهرها و ضدآرمانشهرهای علمی در ادبیات داستانی معاصر انجام شده است. بررسی توصیفی- تحلیلی حاضر، گفتمانِ روشنگرانی چون میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا آقاخان کرمانی، میرزا ملکم خان و طالبوف تبریزی را در چگونگی طرح آرمانشهرها حول محور اسطوره و علم نشان داده و تبیین می کند که اندیشه های آرمانی آنان بر اساس مکانیزم علم باوری، عقل گرایی، اثبات گرای...