مجله سخن، یکی از مجلات مهم و موثر در تاریخ ادبیات معاصر ایران است که با هدف توسعه و ترویج تحقیقات ادبی و علمی و شناساندن نویسندگان و شاعران ایرانی و دیگر کشورها پایه گذاری شده است. این مجله به دلیل طیف گوناگون موضوعات و تحولات گسترده در مقاله نویسی و بالاخص ساختار که با الگوهای ابداعی و یا تقلیدی از سوی مقاله نویسان همراه بوده، به جهت پژوهش و بررسی حائز اهمیت است. در این پژوهش، ضمن سیر اجمال...

سجع یکی از تمهیداتی است که امیر بیان(ع) به کار برده تا به نوعی تناسب و آهنگ در سخن ایجاد کند و ضمن دور ساختن کلام از نثر عادی، فقدان وزن- در توجیه و القای احساس و عاطفه خاص- را جبران نماید. کاربرد هنرمندانه و به جا از این شیوه­ی رونق افزای سخن، زنگار تکلف و تصنع را از کلام ایشان زدوده است؛ به­طوری­که همه- به گونه ارتجالی و فی البداهه- در زبان جاری نشده، در ذهن مخاطب نقش می بندد؛ از این رهگذر نه...

ناصرخسرو قبادیانی بلخی، فیلسوف و شاعر ایرانی قرن پنجم هجری پس از کسب علوم مختلف با «داعیان اسماعیلی مذهب»آشنا گشت و در اغلب علوم عقلی و نقلی زمان خود تبحر پیدا کرد وی بر اساس نگرش مذهبی خود به نظریه ای خاص درباره ی کلمه و سخن دست یافت او کلمه را وجودی می داند که با دو نوع آفرینش ابداعی و انبعاثی، ابتدا عقل و سپس نفس را هویدا می سازد. به نظر ناصر خسرو کلمه هدیه ی آسمانی و مبدأ ظهور کثرات است و ک...

مجلات ادبی و فرهنگی یکی از منابع مهم و با ارزش برای مطالعات و تحقیقات علمی و ادبی است و از لحاظ محتوا، موضوع و مطالب مندرج در آنها و آشنایی با نویسندگان مشهور و مترجمان و در نهایت معرفی میراث ادبی که کمتر شناخته شده است، حائز اهمیت هستند. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوا و شیوه کتابخانه ای و فیش برداری اقدام به تهیه خلاصه و فهرست توصیفی مقالات مجله شده است. تهیه و تنظیم فهرست مجلات ...

عنصر خیال مهمترین عنصر سازندۀ سخن است که درشعر و نثرکاربرد دارد و در بلاغت سنتی با عنوان صور خیال در قالب تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه ازآن نام برده می­شود. در این میان کنایه یکی از زیباترین، دقیق­ترین وتاثیرگذارترین اسلوب­های بلاغی است که ضمن این پژوهش درتاریخ بیهقی 710 مورد کنایه، 470 مورد مجاز، 166 مورد تشبیه و114 مورد استعاره شناسایی شد که برابر آمار موجود، کنایه بیشترین کاربرد را در نثر تار...

این گفتار با عنوان «خاستگاه سخن از نگاه مولوی» با مقدمه ای در موضوع غیبی و وحیانی بودن خاستگاه سخن و اصالت کلام نفسی یا کلام الله ـ بر پایه ی اصول و مبانی کلام اشعری ـ و با تأکید بر ارزش و اعتبار ویژه ی سخن و جایگاه موجودات به عنوان کلمات خداوند در قلمرو هستی شناسی مولوی آغاز می شود و جایگاه ساحت ازلی و ابدی الهی را به عنوان سرچشمه ی اصیل و راستین و خالق و مالک سخن، همچنین گوینده و شنونده ی حقی...

صور خیال در اشعار شاعران دستاورد آگاهی و تجربه ایشان است. ادیبان با بهره‌گیری از محیطی که در آن زیست می‌کنند حال و احوال درونی خویش در آثارشان منعکس می‌سازند. بدین سبب صور خیال ایشان دریچه‌ای برای شناخت بهتر و بیش‌تر ایشان و شعرشان است. قیصر امین‌پور و محمدمهدی الجواهری هر دو از شاعران معاصر ایران و جهان عرب هستند. آرایه مجاز از جمله آرایه‌هایی است که به عنوان عاملی درونی بر ت...

عرفایی که سکوت را یگانه راه ­«گفتن» از خدا می­دانند، بیشترین سخن عرفانی را گفته­اند. مولانا از «پرگفتارترین خموشان» در پاسخ به چرایی این عملکرد، کثرت آفرینش را ثمرۀ «گفتن» از بحر معنا می­داند. بحری که شرط ورودش خموشی است و پس از وصل هم، مقایسۀ فهم بسیط و پیشامفهومی بحر در مقابل برونداد نارسای زبانی، باعث حیرت و ادامۀ سکوت است؛ اما «ماهیان» بحر­ به «ناطقِ ­اَخرس» موصوف اند. گادامر با متافیزیک­زدای...

-