از سنایی شاعر دوران ساز و پرآوازه قرن ششم علاوه بر اشعار او آثاری به نثر باقی مانده که محدود به چند نامه است و استاد نذیر احمد آنها را جمع‌آوری کرده و نام مکاتیب سنایی را بر آنها گذاشته است.نگارنده در این مقاله به تحلیل ساختار و سبک این مکاتیب پرداخته و اهمیت آن را در سیر تکاملی نثر فارسی نشان داده است. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که نثر این کتاب بینابین و در واقع نمونه‌ای است از نثر منشآت و ترسّلات...

در این پژوهش، چهار متن را از ‏میان نثرهای قاجار بدین شرح برگزیده ایم: ناسخ التواریخ اثر محمّدتقی لسان الملک سپهر، مسالک المحسنین اثر عبدالرّحیم تبریزی، مجمع الفصحا اثر رضاقلی خان هدایت و هزار و یک شب ترجم? عبداللّطیف تسوجی تبریزی. سپس در آنها مهمّ ترین اشکال های نگارشی و ویرایشی را در ‏حوزه های فعل، نشانه های جمع، واژه ها و ترکیبات، قید، حروف، مصدر، صفت بررسی کرد ه ایم و ادام? آنها را در نثر فارسی ...

ارزیابی آثار و پرداخت‌های ادبی استاد خلیلی نشان می‌دهد که این استاد توانا با آشنایی و تسلط کامل بر رموز آفرینش و سخن‌گستری در همۀ نوشته‌هایش نیاز فرهنگ و ادب را مطمح نظر داشته است. از نگاه اسلوب نگارش، نثر خلیلی مصنوع و متکلف نیست؛ بلکه نثر سادۀ مرسل است و با ترنم و آهنگ ویژۀ خویش گونه‌ای ناب را اختیار کرده است. در این مقاله، ویژگی‌های نثر خلیلی از نظر کاربرد واژه‌ها، ساختار کلام، شکل و محتوا، ...

سبک در اصطلاح ادبی، بررسی ویژگی¬های مشترک و مکرّر در آثار شاعر یا نویسندۀ دوره¬ای خاص است. یک اثر ادبی را از جهات گوناگون می¬¬توان مورد بررسی سبک¬شناسی قرار داد. بیشترین پژوهش¬ها در سبک¬شناسی به بازشناسی سبک زبانی، ادبی و فکری مؤلّف اختصاص دارد. این پژوهش بر آن است تا به صورت تحلیلی-توصیفی به بررسی سبک کتاب عبهرالعاشقین روزبهان بقلی، به عنوان یکی از مهم¬ترین متون منثور عرفانی در قرن ششم، بپردازد ...

« سندبادنامه » از جمله کتاب هایی است که بهاء الدین (ظهیرالدین ) محمّدبن علی بن محمّد بن-الحسن الظهیری الکتاب السمرقندی مشهور به « ظهیرالدین سمرقندی »، در حدود 560 قمری به پیروی از شیوه ی نگارش نصرالله منشی، ترجمه و نگارش جدیدی از آن عرضه کرد. وی که دبیر سلطان قلج طمغاج خان ابراهیم – از سلسه ی آل افراسیاب – بود، بر آن می شود تا متن ساده سندبادنامه ی ابوالفوارس قنارزی ( فناروزی ) را با بهره گیری از...

قائم مقام فراهانی نویسندۀ بزرگ ادبیات کلاسیک و یکی از نقاط عطف تاریخِ نثر فارسی است که نثرش سبب تحول در ادبیات مشروطه شده است. کار عمدۀ وی رهاساختن نثر از پیچ و خم عبارت پردازی های رایج در عهد صفوی و تیموری، و پیرایش نهال انحراف از شیو ۀ متداول نثر مصنوع و کم محتوای آن زمان بوده است. نثر این اثر از نظر شاخصه ها و شگردهای ساده نویسی عناصر زبان عامیانه بسیار ارزشمند است. نوشتار حاضر سبک منشآت قائم...

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است. تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی‌توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی‌ها چه...

ادبیات عامیانه، در نقد ادبی جایگاه ویژه­ای دارد و بررسی آن، دستاوردهای قابل توجهی در عرصۀ مطالعات زبانی، ادبی و محتوایی ازجمله اطلاعات تاریخی، فرهنگی و جامعه­شناختی دارد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بر اساس مطالعه و بررسی بیست افسانۀ منثور مکتوب عامیانه و استخراج شواهد از این متون، برآن است که ویژگی­های نثر آن­ها را بررسی کند. با مطالعۀ این افسانه­ها به این نتیجه می­رسیم که ویژگی­هایی که در ...

در نثر نوین فارسی ، اگر بتوان از نویسندگانی سخن گفت که سبک هایی قابل توجه در ادب فارسی آفریده اند ، باید از جلال آل احمد به عنوان برجسته ترین و نام آورترین آن ها نام برد . این نویسنده ی صاحب سبک ادبیّات معاصر ، در شیوه ی نویسندگی درقلمرو بسیار گسترده ای در برهه ای از تاریخ ادبیّات ما ، مرجع تقلید ادبی بوده است. آل احمد ، آثار فراوانی در زمینه های مختلف ادبی شامل داستان کوتاه و بلند ، مقاله ، سفرن...

تاریخ زین الاخبار تألیف ابوسعیدعبدالحی گردیزی است که تاریخ عمومی  و حوادث و وقایع ایران را تا 443 که سال تألیف آن است، بیان می کند. کتاب سبکی ساده، و موجز دارد که بیشتر به سبک سامانیان می  ماند. دارای جمله های کوتاه و مرتبط است که با حرف عطف «و» به هم پیوسته و اصطلاح «سبک همپایه» را به خود اختصاص داده است. بسامد واژه های عربی در آن کمی  بیشتر از نثر عصر سامانی است ولی از جهت ویژگی ها و مختصات س...