فرهنگ‌نویسان عرب از دیرباز درخصوص ریشه‏ و معنای کلمة «مکّه» فرضیه‌های گوناگونی را مطرح کرده‌اند که از دیدگاه تاریخی، ریشه‌شناسی و معنی‌شناسی قابل نقد و مناقشه‌ هستند. این مفروضات؛ مانند مکَّ چون زمین آبش را مکیده است یا مکاء بدان سبب که نیایش اعراب جاهلی همراه با سوت کشیدن بوده است؛ اغلب بر اساس نوعی ریشه‌شناسی عامیانه بنا شده‌اند و به دلیل نقل قول‌های مکرر از منابع اولیه، در میان پژوهشگران رواج ی...

عرب ها یکی از نژادهای بزرگ محسوب می شوند که در سطح وسیعی از جهان یعنی دو قاره آسیا وآفریقا از جمله ایران پراکنده هستند. مهاجرت عرب ها به ایران، به ویژه در سده های اولیه هجری، باعث حضور و استقرار آنها در بسیاری از نقاط کشور گردید به طوری که برخی از شهرها ومناطق، ترکیبی عربی به خود گرفته است. از جمله این گروه های مهاجر به ایران، عرب های ساکن استان فارس می باشند که زبان ایشان به دلیل هم نشینی با س...

شعر فارسی در سیر تاریخی خویش از عوامل بسیاری تأثیر پذیرفت که از جمله آنها عناصر زبان عامیانه است، البته تأثیر این عناصر در همه ادوار ادب فارسی به یک اندازه نیست. زبان عامیانه به عنوان گونه­ای زبان زیرِمعیار دربردارنده عناصر گوناگونی است که به مقدار قابل­توجهی در شعر شاعران معاصر نمود یافته است. حمید مصدق از جمله شاعران نوگرای معاصر، به پیروی از نیما، به مقدار قابل­توجهی، از عناصر زبان عامیانه در...

«طوطی نامه» اثر ضیاء الدّین نخشبی است. نخشبی از عارفان و نویسندگان مشهور قرن هشتم است. این کتاب که از آثار قرن هشتم است، از مجموعه داستان‌های عامیانه تشکیل یافته است. نخشبی احاطه وسیعی به زبان عربی و مخصوصاً امثال و حکم عربی داشته است و برای مزیّن کردن نثر کتاب خویش، به تناسب حکایات، امثال و حکم را به کار برده است. تعدّد مثل‌ها به حدی است که در بیش‌تر صفحات از آن‌ها برای ...

احمد فواد نجم، شاعر معاصر مصری، یکی از چهره های برجسته ی شعر پایداری است که همواره در شعرش، دردهای جامعه ی عربی، بویژه دردهای مردم مصر، را با زبان عامیانه بازگو نموده است. این شاعر مبارز و انقلابی به خاطر شعر پایداریش بارها به زندان افتاد، اما هرگزاز عقاید انقلابی و ادب پایداری دست نکشید. در این پژوهش، تلاش شده است تا جلوه های ادب پایداری در شعر این شاعر بزرگ از نظر شکلی و محتوایی بررسی شود. ی...

«طوطی نامه» اثر ضیاء الدّین نخشبی است. نخشبی از عارفان و نویسندگان مشهور قرن هشتم است. این کتاب که از آثار قرن هشتم است، از مجموعه داستان‌های عامیانه تشکیل یافته است. نخشبی احاطه وسیعی به زبان عربی و مخصوصاً امثال و حکم عربی داشته است و برای مزیّن کردن نثر کتاب خویش، به تناسب حکایات، امثال و حکم را به کار برده است. تعدّد مثل‌ها به حدی است که در بیش‌تر صفحات از آن‌ها برای ...

ضرب المثل ها ،ارزنده ترین میراث فرهنگی هرملتی است که درآنها ادبیات ،زبان ،افکار،احساسات،عقاید ،ارزشهای اجتماعی واخلاقی آن ملت منعکس میشود .ضرب المثل ها علاوه برثبت وقایع تاریخی ،حکایات وافسانه ها،ضبط لغات واصطلاحات زبان وحفظ معانی اصلی آنها رابرعهده دارند.ازاین روپژوهشگران مسلمان در طول تاریخ سخت به تدوین مجموعه های امثال همت گماشتندوگنجینه ها وفرهنگهای بی مانندی از خود به یادگار نهادندکه متاسف...

ترجمه یکی از راه های اصلی تبادل فرهنگی میان ملل مختلف است. ترجمه وفادار از متون گوناگون ادبی، علمی، مذهبی و غیره، غنای فرهنگی و زبانی را میسور می سازد و این مهم در ترجمه متون حاوی بار فرهنگی، تاریخی و غیره به شکل چشمگیرتری حاصل می شود. یکی از مهمترین عناصر زبانی برای انتقال این میراث فرهنگی بسیار باارزش، اصطلاحات زبانی هستند که مترجم با انتقال دقیق سطح زبانی هر اصطلاح در زبان مقصد می تواند ترجم...

محققان سبک بیان مثنوی را مبتنی بر شیوه ای ((بلاغت منبری )) دانسته اند . موارد زیر ‘ از جمله عناصر این سبک گفتار برشمرده شده است .(سرنی ‘ ج 1 ص 121 تا 231 ) : (( تأثر از شیوه بیان و سطح ادراک عامه ‘ عرضه اخبار و احادیث ضعیف ‘ قیاسات تمثیلی ‘ اشتمال بر الفاظ و امثال و عقاید و خرافات عام ‘ خطاب به مخاطب مبهم ‘ احاطه و غلبه مشیت الهی بر امور ‘ تسلسل افکار و تداعی معانی یا جر جرار کلام و خواطر و جر...

به کارگیری میراث گذشته، ادب معاصر عربی را به کلّی دگرگون ساخت. صلاح عبدالصّبور نویسنده و شاعر مصری، از جمله ادبایی است که با استفاده­ی هنرمندانه از این میراث، دغدغه­های انسانی و اجتماعی خود را به خوبی بیان کرده است. به کاری­گیری ادب صوفیانه، مانند داستان حلّاج و بُشرحافی، و استفاده از ادبیّات فلکلور (عامیانه) از قبیل ماجراهای سندباد، نمونه­هایی از کاربردهای میراث پیشین در آثار وی است. او  به اقتضای ...