درباره اصول و کلیّاتی که نقش فزاینده و کاهش دهنده در برداشت های قرآنی دارند، بحث شده است. نویسنده در آغاز اطلاعاتی را که در فهم آیات نقش دارند به دو دسته ابزاری و غیر ابزاری تقسیم می کند و سپس اطلاعات دسته دوم را به دو گروه قضایای مثبت یا اصول فزاینده که باعث افزایش برداشت ها از قرآن می شود و اصول کاهش دهنده که موجب محدود شدن برداشت ها می گردد، تقسیم می کند و نخست اصول فزاینده را بحث کرده و سه ا...

چکیده: گرچه در گذشته به « روش شناسی » کمتر توجه شده است، اما امروزه یکی از مسائل مهم و ضروری علوم است. اهمیت آن در ارتباط با علم تفسیر، که با کلام و سخن خداوند سر و کار دارد، البته ضرورت بیشتر دارد، چرا که دستیابی به روش درست تفسیر، جز با جدی گرفتن روش شناسی تفسیر ممکن نخواهد بود. ضرورت روش درست تفسیر زمانی آشکار می شود که بدانیم پیامبر اکرم(ص) تفسیر به رأی را با وجود دستیابی به حق، باطل اعلام...

بازکاوی روش طبرسی در برخورد با دانش نحو و چگونگی کار بست آن در تفسیر »مجمع البیان« است. شیخ طبرسی به عنوان یک مفسّر، مانند هر پژوهنده ای که در تعامل با دانش مورد پژوهش خود از روش و متد ویژه ای پیروی می کند، روش خاصی در زمینه نحو، در تفسیر مجمع البیان در پیش گرفته است. نویسنده، نخست، شیوه ترتیب مطالب تفسیر مجمع البیان و جایگاه اعراب، نحو و لغت در این تفسیر را مشخص می کند و از فراوانی بحث های نحوی...

از نخستین دوران نگارش تدوین تفاسیر، تفسیرهای گوناگونی از قرآن کریم با رویکردهای متفاوت شکل گرفته اند. در این میان، تفسیر باطنی و جریان باطنیه که بر ابعاد درونی و باطنی وحی الهی تأکید داشته اند و گاه ابعاد ظاهری آن ها را نادیده می¬گرفتند، قابل تأمّل است. یکی از ویژگی¬های مهم قرآن که در منابع روایی امامیّه و اهل سنّت نیز بر آن تأکید شده ، مقوله ی «ظهر و بطن» است؛ بدین معنا که افزون بر معنای ظاهری و ...

با توجه به نوشتن تفاسیر متعدد پیرامون قرآن کریم، می طلبد این کتب تفسیری، روش شناسی شوند تا صحت و سقم مطا لب آنها روشن شود و دیگر این که آثار علمی و پژوهشی مفسران پیرامون قرآن کریم احیاء شود. لذا در این نوشتار سعی شد تا تفسیر عاملی (اثر مفسر گرانقدر ابراهیم عاملی) که یکی از تفاسیر معاصر و در بردارنده مسائل اجتماعی روز است، روش شناسی شود.

اخلاق بندگی از زیربنایی ترین مباحث قرآن است. با یک نظام مند، فهم و تحلیل روابط آموزه‌های اخلاقی قرآن عمیق تر انجام می‌شود. کلیدی ترین ارزش در آموزه‌های اخلاق بندگی، تقوا است.در این نوشتار به منظور کشف وتبیین جایگاه تقوا در نظام اخلاق بندگی قرآن- با روش توصیفی، تحلیلی- ابتدا نظام اخلاق بندگی در قرآن به صورت ساختاری مخروطی شکل شامل مبانی و اصول، اهداف مطرح سپس رابطه تقوا و اجزاء این نظام با...

تحقیق حاضر با مراجعه به آیات قرآن کریم و با تکیه بر تفاسیر شیعه، سیر حرکت تکاملی انسان و فرجام جهان را بررسی کرده است. در ابتدا ضمن تشریح طرح پژوهش به بیان کلیاتی درباره مفهوم فرجام، فرجام شناسی، آینده پژوهی، اندیشه سیاسی در اسلام، تفاسیر شیعه، حکومت جهانی و مهدویت پرداخته شده است. سپس مبانی نظری بحث با تشریح مبانی فرجام شناسی آرای کلی مکاتب گوناگون الهی و بشری درباره نگرش مثبت و منفی به آینده ...

تفاسیر علمی رویکرد تفسیری است که می کوشد از داده های علمی در تفسیر و تبیین آیات وحی سود جوید و از این منظر، هم کشف مفاهیم صورت گیرد و هم احیاناً به اعجاز علمی ره سپرده شود. این رویکرده در سده اخیر رونق ویژه ای یافت و تفاسیر گوناگون و نیز نگاشته های مستقل فراوان با این رویکرد نگاشته شد. این رویگرد موافقان و مخالفانی یافت. این نوشتار به بررسی دیدگاه های آیت الله فضل الله می پردازد و موضع ایشان را ...

مترجمان کلام وحی در ترجمه قرآن، برخی واژگان را معادل هم در نظرگرفته‏ اند. گاهی نیز یک معنا را برای واژگانِ متفاوت بکار برده‏ اند. درحالیکه توجه به مفهوم دقیق واژگان، راهی برای حل معمای برخی آیات و روایات بوده، و با بهره‏ گیری از ترجمه تصویری، می‏توان به معنایی فراتر از آنچه مفسران فریقین در آثار خویش بیان نموده‏ اند، دست یافت.واژه «ارتقاب»، در تفاسیر فریقین هم‏ معنا با «انتظار» در نظر گرفته شده ...