قرآن آخرین کتاب آسمانی خداوند است که برخاتم انبیاء حضرت محمد صلی الله علیه و آله نازل شده است، که به عنوان موثق تر و کامل و سالم ترین سند اسلام برای مسلمانان محسوب می شود؛ این کتاب برخلاف کتب انبیاء پیشین، مصون از هرگونه تحریف باقی مانده است، امّا عده ای از مسلمانانِ اخباری از هر دو مذهب تشیع و اهل سنت با توجه به عده ای از روایات قایل به تحریف قرآن شده اند، لذا از آن جائی که قرآن نزد مسلمانان از ...

اتان کلبرگ، مستشرق و شیعه‌شناس یهودی، وقوع تحریف در متون مقدس، از جمله قرآن را امری ضروری می‌شمارد. از دیدگاه او برخی آیات خود قرآن نیز این نکته را تأیید می‌کنند. تاریخچه قرآن و زمان کتابت کامل متن آن دلیل دیگر اوست. به نظر وی جهت‌گیری روایات برای اثبات کتابت قرآن در عصر ابوبکر برای فرار از مسأله تحریف قرآن است. کلبرگ با استناد به روایات و ابهام معنایی برخی از واژه گان قرآن درصدد اثبات جمع دیره...

رابطه اختلاف قرائات با تحریف قرآن یکی از مسائل چالش برانگیز درحوزه علوم قرآنی بوده است که از سوی محدّث نوری مطرح گردید. او در قرن سیزدهم با استناد به روایات متناقض، بین اختلاف قرائات و تحریف قرآن ارتباط برقرار کرد و مدعی شد که اختلاف قرائات یکی از عوامل تحریف قرآن می باشد. ازطرف دیگر اهل سنت بر مبنای اعتقاد به نزول قرآن بر هفت حرف، منشأ اختلاف قرائات را به عصر پیامبر(ص) بر می گرداند. برمبنای آیا...

انقلاب ها همواره پس از وقوع و رخدادشان برای اندیشمندان و تئوری پردازان علوم اجتماعی و سیاسی، «مسئله» و «حیرت» آفریدند و «تاریخ» گواهی می دهد که هیچ انقلاب بزرگی به طور دقیق توسط دانشمندان علوم اجتماعی و سیاسی پیش بینی نشده است. ولی، واقعاً چرا انقلاب ها همواره موجب تحیّر و شگفت زدگی همه افراد- اعم از بازیگران کلیدی، ناظران خبره و مطلع منطقه ای و متخصصان انقلاب در علوم اجتماعی و سیاسی- شده اند؟ در...

بحث پیرامون تحریف یا عدم تحریف قرآن از دیرباز توجه محدثین، اخباریون و مفسران شیعه و سنی را جلب کرده است. هر گروه با استناد به دسته‌ای از روایات در پی اثبات نظریه خود هستند البته قائلین به تحریف نیز سخنی از تحریف به زیاده نیاوردند و تنها از وقوع برخی نقیصه‌ها سخن گفته‌اند. در این مقاله بر آن‌ایم که ابتدا پیشینه‌ای از تحریف را ذکر کنیم و بعد به تاریخ احتمال تحریف قرآن که به سه بخش دوران خلیفه اول...

مهم‌ترین مستند مدعیان تحریف قرآن، مجموعه‌ای از روایات پراکنده است که از مدارک مختلف گردآوری شده‌است. در ردّ این گونه روایات، دانشمندان اسلامی روش‌های مختلفی را به‌کار برده‌اند، ولی بیشتر این روش‌ها جامعیت لازم را ندارند و یا حتی برخی از روش‌هایی که از سوی اهل تسنن به‌کار گرفته شده، خود منجر به شبهة تحریف قرآن شده‌است. از این رو، به‌کارگیری روشی صحیح و جامع در این امر از سوی علم...

احراز وثاقت هر متنی اعم از آسمانی و غیر آسمانی، شرط نخست برای اعتبار فهم مخاطب است. این احراز در گرو عناصری متعدد از جمله حصول اطمینان به بقای متن بدون کاهش و افزایش یا تغییر و تبدیل در اجزای آن است. وثاقت متن قرآن در مقام بقا، با سه شیوة «ابطال تغییر در متن» «تدارک تغییر متن» و «تفکیک در اجزای متن» احراز شده است. شیوة نخست با دو اهرم ایجایی در اثبات تحریف ناپذیری قرآن و سلبی در ابطال ادلة تحری...

در تعدادی از روایات آیه‏ای از قرآن توسط معصوم قرائت شده و نکته‏ای به آن ضمیمه شده است که جزء آیه نیست و تعبیری چون «هکذا نزلت» یا «واللّه‏ هکذا نزل بها جبرئیل† علی محمدˆ» یا «نزل جبرئیل† بهذه الآیه هکذا» و شبیه این تعابیر آمده است. با ملاحظه ابتدایی این احادیث و این‏گونه تعابیر چنین به ذهن می‏آید که مضمون آنها وقوع گونه‏ای تحریف در برخی آیات قرآن کریم است در حالی که با نگاه عمیق و مفهوم‏شناسی دق...

سنّت پیامبر اکرم(ص)بعد از قرآن کریم،دومین منبع برای شناخت اساسی دین اسلام است.اکتفا نمودن به یکی از این دو منبع به تنهایی،نمی تواند انسان را به شناخت درستی از دین اسلام برساند.زیرا قرآن که راهنمای بشر است، کلام پیامبر(ص)را همان وحی الهی و به دور از هر گونه هوی و هوسی معرفی می کند. بخشی از آنچه در منابع روایی آمده، روایاتی است که در مناقب برخی از صحابه و طعن برخی دیگر آمده است. این روایات می تو...

بحث پیرامون تحریف یا عدم تحریف قرآن از دیرباز توجه محدثین، اخباریون و مفسران شیعه و سنی را جلب کرده است. هر گروه با استناد به دسته‌ای از روایات در پی اثبات نظریه خود هستند البته قائلین به تحریف نیز سخنی از تحریف به زیاده نیاوردند و تنها از وقوع برخی نقیصه‌ها سخن گفته‌اند. در این مقاله بر آن‌ایم که ابتدا پیشینه‌ای از تحریف را ذکر کنیم و بعد به تاریخ احتمال تحریف قرآن که به سه بخش دوران خلیفه اول...