در این مقاله کتاب((حاجی مراد)) اثر لف نیکلایویچ تالستوی‘نویسنده نابغه روس که با نگاه منصفانه خود ‘ ضمن محکوم کردن جنگ قفقاز‘ژرفترین عقایدش را درباره مسائل سیاسی‘اجتماعی‘عقیدتی و... روسیه تزاری بیان می دارد‘ مورد بررسی قرار می گیرد. تالستوی در این اثر نیز با استفاده از روش روان شناسانه با مقایسه اقشار و اجتماعات گوناگون و با بیان مناظره و کشمکش درونی هر قهرمان با خود‘ شخصیت قهرمانان را برای خ...

در این مقاله، پس از ریشه شناسی و اصطلاح شناسی مفهوم تبیین، فلسفة علوم اجتماعی را در تلاقی با حوزة گسترده و پیچیدة تبیین، به دو رهیافت هستی شناسانه و معرفت شناسانه، طبقه بندی نموده ایم. در رویکرد هستی شناسانه، پنج نوع روش شناسی: فردگرایی، کل گرایی، جدل گرایی، نظام گرایی و واقع گرایی را به اجمال معرفی نموده ایم. در رویکرد معرفت شناسانه نیز دو مدل تبیینی: قیاسی ـ قانونی و استقرائی ـ احتمالی و با ه...

سفر حج، عظیم ترین و ارزشمندترین سفر مسلمانان است. این سفر علاوه بر آن که سفری ظاهری است که مسافر به قصد انجام اعمال عبادی دیار خود را ترک می کند تا راهی سرزمین حج شود؛ سفری درونی، آیینی و معنوی است که مسافر با ترک تعلقات خود درخود سفر می کند، به رشد روحی و معنوی دست می یابد. در تذکره الاولیاء، که زندگی تعدادی از اولیای خدا در آن جمع آمده است، به سفر حج این بزرگان نیز اشاره شده است. بررسی و تحلی...

مطالعة روان شناسانه غزل های مولانا نشان می دهد که بیشتر غزل هایی که حاصل شور و جذبه و هیجان عاطفی است، حاوی نوعی خودشناسی و درک و بیان درست و عمیق از خودآگاه و ناخودآگاه شخصی و جمعی مولاناست. تجربة دیدار با فرامن که مولوی بنا بر عقاید عرفانی خود، او را با جبرییل، حق، انسان کامل و معشوق یکی می گیرد، در وجود شمس تبریز ظهور می یابد و شمس، یار غارِ مولانا در دیوان کبیر است که تجسمی از ضمیر ناخودآگاه...

چکیده: اوضاع سیاسی جامعه همواره در سوگیری ادبیات تأثیر مستقیمی داشته است. کودتای 28 مرداد 1332 افزون بر اینکه تغییرات گسترده-ای در سطح جامعه و روان افراد به وجود آ ورد، بازتاب ویژه ای در ادبیّات به خصوص در حوزه ی رمان و داستان کوتاه ایجاد کرد. جریان تلخ کودتا به همراه استبداد و خفقان ناشی از آن و سانسور حاکم بر جامعه، ادبیّات داستانیِ برون گرای دهه ی بیست را به سمت ادبیّات درون گرای دهه ی سی پیش...

در این پژوهش که از دو جستار کلّی تشکیل شده است، بر آن شدیم که شخصیت¬های تأثیرگذار در داستان جای خالی سلوچ را بر اساس دیدگاه¬های روان¬شناختی آدلر بررسی کنیم. در جستار نخست پژوهش، نظریه¬های کاربردی آدلر را بیان می¬کنیم و آن¬گاه در جستار دوم به تحلیل شخصیت¬های داستان بر اساس دیدگاه روان¬شناسانه¬ی او می¬پردازیم؛ چنان¬چه خواننده¬ی گرامی نظریات آدلر را در جستار نخست مورد بررسی قراردهد و با نمونه¬های...

انسان موقعیتی ویژه در میان خالق و طبیعت مخلوق دارد؛ فاعل مطلق و خالق معنی نیست، اما واسطه ای خودآگاه در معنابخشی به طبیعت و تأویل معناست. نفس ناطقة انسانی به عنوان منشأ علم پیشینی روح و ذوق سلیم، محیط بر عقل و خیال و حس است و ارتباط بین عین و ذهن، اذهان، انسان و خدا را باعث می شود. ذوق سلیم، منشأ احساسات ناب بشری و نفس حیوانی، منشأ غرایز زیستی انسان است. کارکرد هنر، تزکیه، تعالی ذوق، هدایت و تع...

هدف از این پژوهش بررسی هستی شناسی جان انسانی از دیدگاه مولانا در مثنوی معنوی است. جان انسانی به عنوان یک هستنده بدون در نظر گرفتن هستی او قابل فرض نیست. از جانبی دیگر می توان مثنوی معنوی را هستی شناسی جان انسان نامید که لبریز از سخن در مورد هستی انسان است. مولانا خود نیز اندیشمندی هستی نگر و کل گرا است که از رویکردهای جزءنگارانه نسبت به وجود انسانی انتقاد میکند. در این پژوهش محقق با روش کتابخان...

چکیده در این اثر مفاهیم روانشناختی مثنوی مولوی مورد تحقیق قرار گرفته است. البته مولوی، روان شناس به معنی امروزی نیست اما بعنوان یک عارف و حکیم متفکر و آگاه، از آنجا که با نفسانیات و تأثیر و تأثر نفس آدمی در موقعیت های مختلف آشنایی کامل داشته و به مقتضای حال سخن گفته است، نظریات وی دارای ارزش فراوان است. بنابراین ما با مطالعه قریب به یکصد کتاب و مقاله معتبر روان شناسی و ادبی، سعی کرده ایم نظریا...

می دانیم تأثیرگذارترین فیلسوفان شرق و غرب در قرون اخیر به ترتیب ملّاصدرای شیرازی و کانت فیلسوف مشهور آلمانی است، به طوری که در هر حوزه، اکثر قریب به اتّفاق فیلسوفان متأخّر، یا در مسیر شرح و یا در طریق نقد بخشی از آثار و افکار ایشان قلم زده اند. هر یک از این دو فیلسوف برای خود اصول و اصطلاحات ویژه ای داشته اند که بعضی از آنها قابلیّت مقایسه با یکدیگر را دارند. نوشتار پیش رو به دنبال مقایسه ی «وجود و...