علی‌محمد افغانی با انتشار نخستین رمانش، شوهر آهوخانم، به اوج شهرت ادبی رسید. انتشار این رمان در سال 1340 با توجه به خلأ فعالیت خلاقّه ادبی در سال‌های پس از کودتای 28 مرداد 1332 و علل و عوامل اجتماعی، ادبی و تاریخی دیگری که در متن مقاله به آن‌ها پرداخته‌ایم، با استقبال شگفت‌انگیز خوانندگان روبه‌رو شد. در پی استقبال خوانندگان، منتقدان ادبی نیز به ستایش نویسنده و رمان او پرداختند و از علی‌محمد افغا...

از دیرباز جامعۀ ایرانی با نوعی ناهمزمانی در زمینة همپوشانی تحوّلات اجتماعی و کنش‌های خلاّقانة هنری دست به گریبان بوده است، به‌ویژه که رمان، نوع ادبی وارداتی است و علی‌رغم وجود ضرورت و پیوندش با نیازهای ایران در زمان پیدایش آن، این قالب ادبی از سنّت‌های ادبی آن برنخاسته، بلکه عمدتاً به‌عنوان محصول ترجمه در نظام ادبی فارسی پدیدار شده‌ است؛ به‌عبارتی دیگر، زیبایی‌شناسی مدرن با ذهن جامعة ادبی ایران همز...

نظریه پردازان ادبی معاصر، از چشم انداز های مختلفی ژانرهای ادبی را نقد و بررسی کرده اند. در این میان میخاییل باختین2، نظریه پرداز بزرگ روس، جایگاه ویژه ای دارد. وی با تأکید بر اصطلاح کلیدی «منطق مکالمه»3 در میان انواع ادبی، به ویژه رمان و آن هم رمان های داستایفسکی، آن ها را واجد ماهیت گفت وگویی و چندآوایی می داند. در چنین رمان هایی، صدای راوی بر فراز صداهای دیگر قرار نمی گیرد، بلکه صدایی در کنار...

این رساله که از سه بخش و دو ضمیمه تشکیل شده، به نقد و بررسی یکی از بزرگترین رمانهای زبان فارسی اختصاص دارد. بخش اول شامل دو فصل است : در فصل اول تاریخچه و سیر رمان نویسی در ایران به طور خلاصه و در قالب چند جریان برجسته مطرح می شود. فصل دوم به معرفی کلیدر به عنوان "رمانی حماسی" می پردازد. در این فصل علاوه بر طرح دوازده وجه شبه اساسی میان این اثر و حماسه های بزرگ جهان، تاثیر نویسنده از دو حماسه ع...

رمان یکی ازانواع ادبی جدید است که دراوایل قرن بیستم،به عنوان یک فنّ ادبی مستقل،جایگاه خودرادرادبیات عربی محکم کرد.این گونه­ی ادبی دربیان مسائل مربوط به زندگی انسان معاصرکه بامعضلات خاصّ دنیای خوددست وپنجه نرم می­کند،از توان بالایی برخوردار است و توجّه بسیاری از نویسندگان خوش ذوق را به خود جلب کرده است؛ یکی از این نویسندگان معاصر عرب«نجیب محفوظ»است که علاوه بر داستان کوتاه، در زمینه­ی رمان نیز آثار...

رمان به عنوان یک اثر ادبی، تقلیدی از زندگی واقعی است و به همان میزان که گفت­وگو در زندگی عادّی کاربرد دارد، از برجسته­ترین شاخصه­ها و از مهم‌ترین اجزای رمان نیز به شمار می­آید؛ امّا چنانکه می­دانیم، مکالمه از دیدگاه باختین مسئله­ای فراتر از گفـت­وگوهای صرف داستـانی است. از نظـر او هر اثر ادبی از دیدگاه مکالـمه­گرایی در دو سطح قابل مطالعه است. از یک سو هر اثر ادبی پاسخی است به آثار پیش از خود و ان...

میخاییل باختین از بزرگترین نظریه پردازان در حوزهء نقد ادبی به ویژه در زمینه رمان به شمار می آید. وی با معرفی مفاهیمی همچون منطق مکالمه چند صدایی و عنصر کارناوالی د ر نظریه ادبی خود، توانست از منظری کاملاً نو به رمان بنگرد. آراء و عقاید وی در باب رمان چندآوای- که از مشخصه های اصلی آن تعدد صداها و آگایی های شخصیت ها است- و دیدگاه ویژهء او در مورد کارناوال، و عنصرخنده و نیروی زایدهء نهفته در این پد...

رضا سید حسینی ‘مکتبهای ادبی‘ج اول‘چاپ یازدهم؛ج دوم‘چاپ دهم‘تهران‘ا.نگاه‘1376(209ص). در این بخش(برای بخش اول به شماره پیشین همین مجله مراجعه شود)نیز ما به طور اصولی و منظم به بررسی و بحث((مکتبهای ادبی))‘که در جلد دوم ارایه شده اند‘می پردازیم و در آن سمبولیسم در اواخر قرن نوزده شروع می کنیم و مطلب را با اگزیستالیسم و سرانجام با دگردیسی رمان در اواسط قرن بیستم به پایان می رسانیم. نکات جالبی که به...

تحقیق حاضر کوششی است برای فهم بهتر شخصیت اصلی رمان ایرانی در فاصله ی سال های 1386-1376 در تقابل و مواجه ی او با دنیایی که در آن زیست می کند. برای رسیدن به هدف فوق هجده رمان از آثاری که در این فاصله مورد توجه جشنواره های ادبی، نشریات معتبر و خوانندگان جدی ادبیات بوده است را برگزیده ایم و مواجه ی قهرمان رمان با حاکمیت درون رمان، نگاه او به دین و نهادهای دینی، سطح تحصیلات او و برخوردش با نهادهای آ...

نسخ برداری از یک اثر ادبی با مسئلة بینامتنی و میزان خلاقیت نسخه بردار ارتباط دارد. این موضوع همواره در ادبیات مورد بحث بوده است. یکی از نمونه های این نسخه برداری- یا به عبارتی شبیه سازی- رمان راهب(لویس) نوشتة آنتونن آرتو‘ نویسندة فرانسوی قرن بیستم است که با کمی تفاوت تکرار رمان راهب‘ اثر ماتیو گرگوری لویس ‘ نویسنده انگلیسی قرن هجدهم‘ است. ولی آنتونن آرتو‘ اثر خود را که بی شک حاصل این بازنویسی ا...