علم نحو به عنوان علم خاص و پدیده تضمین نحوی به عنوان قائده فرعی در راستای درک و تفسیر صحیح قرآن شکل گرفته و پژوهشگران و دانشمندان علم نحو در آثار خود به نقش و کارکرد تضمین نحوی و فوائد آن پرداخته‌اند؛ یکی از فوائد و کارکردهای تضمین نحوی، تغییر افعال لازم به افعال یک مفعولی یا بیشتر و افعال متعدی یک مفعولی به افعال دو مفعولی است. در این مقاله ضمن معناشناسی تضمین نحوی و معرفی پژوهشهای صورت گرفته ...

تاتی خلخال از گویشهای ایرانی شمالی غربی است که هم اکنون در دو بخش شاهرود و خورش رستم از توابع شهرستان خلخال رایج است. از آنجاکه این گویش، گونه ها و لهجه های متنوعی دارد، در این جستار از بخش خورش رستم، گونة کَجَلی، و از بخش شاهرود، گونه های لرْدی، کرینی، درَوی، کِهَلی و گیلَوانی انتخاب گردیده و از نظر ویژگیهای ارگتیو با هم مقایسه شده اند. در این مقاله، ابتدا حالتهای فاعلی و غیرفاعلی اسمها و ضمایر توص...

”جهت“ فعل(?????) مقوله ای در دستور زبان است، که رابطة گوینده را با فاعل و مفعول فعل نشان می دهد. ”جهت“ فعل به دو گونه است، که در زبان فارسی آن ها را معلوم (?????????????? ?????) و مجهول (????????????? ?????) می نامند. این گونه افعال، هم در شکل ظاهری و هم از نظر نحوی از یکدیگر متمایزند. افعال مجهول در زبان های روسی و فارسی از شکل معلوم افعال متعدی ساخته می شوند. در زبان روسی افزودن ادات «??» ب...

این مقاله به تبیین نظری دو الگوی رایج در ساخت کُنایی زبان‌های ایرانی بر پایه برنامه کمینه‌گرا می‌پردازد. در الگوی اول، در بندهای متعدی، فاعل حالت نمای کُنایی/ غیرفاعلی و مفعول حالت فاعلی می‌پذیرد. در این الگو فعل متعدی در مطابقه کامل با مفعول قرار دارد. در الگوی دوم، فاعل متعدی حالت نمای کُنایی ندارد بلکه به وسیله یک واژه‌بست غیرفاعلی مضاعف‌سازی می‌شود. در این الگو فعل با مفعول مطابقه ندارد و شکل ...

می خواهیم وجود یک سیستم هار پیوسته روی یک گروپوئید موضعاً فشرده، شمارای نوع دوم و با مدارهای باز (به عنوان زیر مجموعه هایی از فضای همانی ) را ثابت کنیم. با استفاده از یک نتیجه وستمن (اگر یک گروپوئید موضعاً فشرده، سیستم هار پیوسته داشته باشد، آنگاه نگاشت برد باز است) نتیجه می گیریم که نگاشت برد از هر گروپوئید موضعاً فشرده ی شمارای نوع دوم با مدارهای باز، باز است. آنتونی کارل سدا ثابت کرده که اگر ...

مقاله حاضر کوشش تازه ای است در دستور مقابله ای میان فارسی و عربی که از چهار بخش تشکیل یافته ابتدا در مورد لازم ومتعددی و بعضی ناهمخوانی های میان این دو در عربی و فارسی صحبت شده نیز به شماری از تفاوت هایی که میان انواع لازم و متعددی هست اشاره شده پس از این اقسام لازم و متعدی آمده و در ضمن آن مقایسه هایی با افعال مشابه آن در فارسی شده در بخش سوم در طی سیزده شماره وجوه اشتراک میان لازم و متعدی در ...

افعال فارسی در موارد سه گانة زیر با یکدیگر در تقابل قرار دارند: الف) متعدی بودن[1] : که به تقابل میان افعال لازم و متعدی می‌پردازد. فعلی که نیاز به مفعول دارد فعل متعدی و در غیر این صورت لازم است. همة افعال ناگذرا[2] و مجهول لازم هستند و همة افعال سببی نیز متعدی هستند. ب) جهت[3] : که به تقابل میان معلوم و مجهول در فارسی اشاره دارد. تفاوت این دو ساخت در ظرفیت نحوی آنهاست و از حیث ظرفیت معنایی تف...

پسوندهای شخص و شمار در گویش لکی دلفان توزیع گسترده‌ای دارند و می‌توانند به گروه­های اسمی فاعلی و مفعولی، حروف اضافه و فعل اضافه شوند. رفتار نحوی یکسان فاعل بندهای لازم و متعدی و تقابل آنها با رفتار نحوی مفعول بند متعدی نشان می‌دهد که پسوندهای مذکور را نمی‌توان نشانة ساخت ارگتیو در این گویش تلقی کرد. به علاوه، شواهدی مانند حضور این پسوندها بر روی حروف اضافه، علاوه بر افعال، اولویت میزبانی ستاک ف...