مفسران بلند آوازۀ قرآن، با نقل حدیثی از امام رضا در کتاب «عیون اخبارالرضا»، براین باورند که مراد از ذبح عظیم در آیۀ 107 سوره صافات: «وَفَدَیْنَاهُ بذبْحٍ عَظِیمٍ»، حسین بن علی است. وی ذبیح الله و ثارالله است که قربانی شدنش در سال 61 ق تحقق یافت و بی گمان خدایی ترین و قرآنی ترین شهید تاریخ است. ازاین رو سرایندگان شعر و ادب پارسی، دربارۀ بزرگی مقام و سترگی قیام خدایی و نیز شکوه و جاودانگی اش، سروده های تأ...

شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟ (با تکیه بر منابع کهن به ویژه مکتوبات مولانا) چکیده این مقاله با عنوان «شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟» به پایان کار شمس الدّین محمّد بن علی بن ملک داد تبریزی می پردازد؛ یعنی می خواهد نشان دهد که آیا او به مرگ طبیعی از دنیا رفت یا به شهادت رسید. اختلاف در این مورد به روزگار خود مولانا برمی گردد و از آن زمان تاکنون ذهن بیشتر مولوی شناسان را به خود مشغول ساخته است. علی دشتی، ...

تجدد و نوگرایی تحولات گسترده سیاسی، فرهنگی و فکری در تاریخ معاصر ایران را موجب گردید. بخشی از این تحولات در حوزه تاریخ نویسی و تاریخ نگاری بود. در این حوزه از دوره¬ی ناصرالدین شاه جریان نوینی در تاریخ نگاری شروع به رشد و گسترش نمود که بر اساس اندیشه ها و افکار غربگرایانه استوار بود. در این رویکرد جدید تاریخ بر اساس جهان بینی و دیدگاه های سنتی گذشته نوشته نمی شد، بلکه بر مبنای اندیشه های غربی به...

ابراهیم(ع) یکی از پیامبران اولوالعزم است که نام او بارها در قرآن کریم ذکر شده‌است. او مسلمانی پاک دین است که به جز خالق احد، بر هیچ چیز دیگر سجده نکرد؛ پیامبری که مورد ابتلاء قرار گرفت و هر بار سربلند از آزمایش الهی، خود را به معبودش نزدیکتر یافت. او مقام خلّت را از درگاه پروردگار خود گرفت و تاج خلیل الهی را بر سر نهاد (نساء، 125) و آیین او در چند جای قرآن به صفت «حنیف» مزین شد (نساء، 125؛ آل عم...

عنوان این پایان نامه بررسی تطبیقی شاهنامه فردوسی و شاهنامه ثعالبی است. و سوال های مطرح شده در این رساله عبارتند از 1-نویسنده کتاب تاریخی غرر السیر ثعالبی مرغنی است یا ثعالبی نیشابوری؟ 2- آیا ثعالبی در نگارش جلد اول کتاب تاریخی خود که مربوط به تاریخ ایران باستان می شود از شاهنامه فردوسی بهره گرفته است؟ 3-شبهت و اختلاف این دو کتاب در چه مواردی است و علت این شباهت ها و اختلاف ها چه می باشد؟ مقایس...

پایان نامه حاضر درباره بررسی آداب و رسوم اجتماعی موجود در کتاب دارابنامه مولانا محمد بیغمی نویسنده قرن نهم هجری تدوین شده است. به گفته ذبیح الله صفا در جلد اول کتاب دارابنامه، درباره مولانا بیغمی اطلاعات زیادی در دست نیست اما از قرائن موجود در کتاب می توان فهمید که او از قصاصان قرن نهم بوده¬ است. وی داستان کهنه ای را که مسلما مربوط به پیش از اسلام و بازمانده از هیئت قدیم بود را از حفظ داشت و د...

چکیده از آنجا که در طول یکصد سال اخیر بسیاری از بزرگان در حوزه های ادبی و علوم انسانی بر تأثیر اوضاع نابسامانی عهد مغول که منجر به تغییر اخلاق و رفتار مردم ایران شد تأکید دارند و حتی بعضی خلق و خوهای منحط کنونی را زاییده شرایط تحمیلی آن عهد می دانند لذا "مسئله" ما در این رساله "ابتدا" بررسی این موضوع – یعنی تغییر اخلاق در نتیجه تغییر اوضاع – به صورت دقیق و با ذکر جزئیات است " سپس " بیان نقش اد...

تعلیم و تربیت در عصر طلایی اسلام که قرون سوم تا پایان قرن پنجم هجری را شامل می شود نسبت به دیگر دوره ها به ویژه قرن ششم هجری به بعد دارای ویژگی های متمایز وممتازی است. از مهم ترین پدیده های دوران مذکور توجه صاحب قلمان، دانشمندان، مترجمان و حاکمان به علوم عقلی است که در راستای آن بستر مناسبی جهت خردگرایی و عقل محوری در زمینه های مختلف علمی و اجتماعی، و به وی‍ژه تعلیم و تربیت و رشد عناصر آن (شامل...

دوره ها رکن رکین گاه شماریهای ایرانی از آغاز تا به امروز بوده است. در دوران هخامنشیان گاه شماری شمسی- قمری با دورهء19ساله به کار می رفته است. سلوکیان گاه شماری شمسی- قمری با دورهء25 ساله را به کار می بردند. اشکانیان در آغاز همان شیوهء سلوکیان را ادامه دادند، ولی به زودی با مبدأ مستقلی که از شروع سلطنت سلسلهء خود تأسیس کردند گاه شماری شمسی را رسمیت دادند. در دورهء ساسانیان گاه شماری دورهء اشکانی...

عنوان رساله حاضر سیمای حضرت ابراهیم (علیه السلام) در قرآن و عهدین است. این رساله در صدد بررسی شخصیت آن حضرت در قرآن و عهدین و بیان اشتراک و امتیاز آن دو می باشد. مباحث جمع آوری در این زمینه در ده فصل تهیه و ترتیب یافته است . در قرآن و عهدین درباره حضرت ابراهیم (علیه السلام) در بعضی موارد مشترک می باشند و در بعضی موارد اختلاف دارند. نام مبارک حضرت ابراهیم (علیه السلام) 69 بار در 25 سوره قرآن مج...