منوچهری دامغانی، از شاعران برجسته عصر غزنوی، از دیرباز مورد توجه ادیبان بوده و سروده های او جریان مستقلی را، به ویژه از نظر خمریه سرایی در شعر فارسی، پدید آورده که تا دوره بازگشت ادبی ادامه یافته است. اهمیت دیوان منوچهری، با قریب سه هزار بیت شعر، سبب شده است تا این دیوان بارها تصحیح و چاپ شود. جدیدترین چاپ از دیوان منوچهری به تصحیح استاد حبیب یغمائی است. این تصحیح اگرچه اخیراً منتشر شده است، ولی...

مقصود اصلی از سخن، تفهیم معانی و تقریر حالات مختلف به شنونده است و هر شاعر یا نویسنده ای به دنبال رسیدن به این هدف از ابزاری استفاده می کند و آنچه ما به آن می پردازیم مهمترین این عناصر یعنی عنصر تشبیه است. با مطالعه ی یک اثر هنری می توان به طرز فکر و شخصیت و حتی شیوه ی زندگی صاحب اثر پی برد به عنوان مثال شعر شاعران درباری از جمله شاعر مورد نظر ما پراست از تشبیهات حسی و مادی؛ تشبیهاتی که فقط سخ...

1- 1 - مقدمه: تشبیه از ارکان مهم بلاغی است که در زیبایی آفرینی شعر و حتی نثر تأثیر به سزایی دارد و از جمل? مهم ترین فنون ادبی به شمار می رود. تشبیه در واقع جزء ذاتی ادبیات است که نشان دهند? وسعت و زاوی? دید شاعر است؛ زیرا شاعر به وسیل? تشبیه، میان عناصر و اشیاء مختلف ارتباط برقرار کرده و برای آن ها وجوه شبه قائل می شود. تشبیه به عنوان یکی از عناصر بیانی، سهم به سزایی در تخیل شاعرانه داشته و ا...

خرافات معلول زندگی آدمی وعکس العمل او در مقابله با طبیعت و محیط اسرارآمیز پیرامون وی است،که در مواقع حساس و لحظه هایی که عدم اعتماد و اطمینان به آینده وجود دارد حادث می گردد. اغلب خرافه ها در گذشته بخشی از نظام گسترده ی باورهای اجتماعی را تشکیل می دادند به عنوان میراث اجتماعی به افراد رسیده اند . برخی ازعقاید خرافی نیز منشا روانی دارند.این افکار موهوم وخیالی افراد رااز تدبیرمسائل براساس منطق و ...

وزن عروضی یکی از انواع موسیقی بیرونی است که در تأثیرگذاری شعر و در جهت انتقال اندیشه و عاطفه شاعر نقش اساسی دارد. در طول تاریخ ادب فارسی، شاعرانی موفّق تر بوده اند که از این عنصر تأثیرگذار بهترین استفاده را کرده اند. با توجه به این که فرّخی سیستانی و منوچهری دامغانی شاعران اوایل قرن پنجم و نزدیک به زمانی هستند که سرودن شعر فارسی بر پایه افاعیل عروضی آغاز شده، دانستن این که این دو شاعر از چه بحور ...

تشبیه مرکّب گونه‌ای از تشبیه است که در آن دو هیأت به یکدیگر مانند می‌شوند. مشبّهٌ به در این تشبیه، بیش از یک جزء و تصویر حاصل از تشبیه، مرکّب است. در تشبیه مرکّب، عناصر متعدّدی از مشبّهٌ به مورد نظر شاعر هستند که ضمن ترکیب با یکدیگر به صورت یک «کلّ واحد» به مشبّه پیوند می‌خورند. در خصوص تشبیه مرکّب گفته‌اند: تشبیهی است که می‌توان تصویر حاصل از آن را به صورت یک تابلو نقاشی درآورد. این تشبیه در روند تطوّر هن...

از زمینه هایی که در اشعار دوره اولیه شاعران ادب فارسی نمودی آشکار و انکارناشدنی دارد، وجود عناصر اشرافی در جوف تصویر و خیال پردازی سخن سرایان است. یکی از شاعرانی که به جهت اتّصال به دربار و زندگی اشرافی خود، بی گمان در بازتاب این عناصر در شعرش برکنار نمانده، ابوالنجم احمدبن قوص بن احمد منوچهری دامغانی (432 هـ.ق) است. تاکنون توجه بیش تر پژوهندگان معطوف به جلوه های تصویری و وجوه مشترک شعر این شاعر...

از زمینه‌هایی که در اشعار دورة اولیة شاعران ادب فارسی نمودی آشکار و انکارناشدنی دارد، وجود عناصر اشرافی در جوف تصویر و خیال‌پردازی سخن‌سرایان است. یکی از شاعرانی که به جهت اتّصال به دربار و زندگی اشرافی خود، بی‌گمان در بازتاب این عناصر در شعرش برکنار نمانده، ابوالنجم‌احمدبن‌قوص‌بن‌احمد منوچهری دامغانی (432 هـ.ق) است. تاکنون توجه بیش‌تر پژوهندگان معطوف به جلوه‌های تصویری و وجوه مشترک شعر این شاعر...

قصیدة لُغَز شمعِ منوچهری دامغانی در بین ادب‌دوستان و محققّان ادب فارسی بسیار معروف است. آشنایی منوچهری با ادبیات عرب باعث شده است تا وی مانند دیگر اشعار خود، در سرودن این قصیده، از مضامینی بهره بگیرد که شعرای عرب در توصیف شمع به کار برده‌اند و بدین صورت  واسطة انتقال مضامین شعری لغز شمع از ادبیات عرب به ادبیات فارسی باشد. در این مقاله، با توجه به شباهت‌هایی که در لغز شمع منوچهری و شاعران عرب‌زبان پ...