در میان ابعاد مختلف ادیان، می‌‌‌‌‌‌‌‌توان گفت بُعد عرفان از بیشترین ظرفیت همدلی پیروان ادیان برخوردار است و بیشترین همانندی‌‌‌‌‌‌‌‌ها از این رهگذر حاصل می‌‌‌‌‌‌‌‌شود؛ ازاین‌‌رو این نوشتار متکفل بررسی همانندی برخی آموزه‌‌‌‌‌‌‌‌های مهم عرفانی در مثنوی به‌‌عنوان نمونۀ برجسته‌‌ای از ادبیات اسلامی و اوپانیشادهای اولیه به‌‌مثابۀ یکی از کتاب‌‌های مهم دین هندویی است. موضوعات مهم این پژوهش عبارت‌‌اند از:...

مطالعات علمی ادیان از قرن 19 میلادی و با کوشش های مکس مولر 1 آغاز شد و به لحاظ ماهیت کاملاً باآنچه که دین داران و متکلمان دربارۀ دین خود آموختند و یا آموزش می دادند، تفاوت داشت . از مکس مولر بهعنوان بنیان گذار مطالعات علمی ادیان یا همان علم دین یاد می شود، اما در کنار او باید از کرنلیوس پترس تیلههم یاد کرد که کوشید رهیافتی متفاوت از متکلمان در زمینۀ پژوهش دربارۀ پدیدارهای دینی ارائه دهد .انجامید...

در این پژوهش، روش مطالعات تاریخی و تطبیقی، تأثیرات فرهنگ اسلامی بر آیین‌ها و آداب و رسوم بومی مجمع‌الجزایر اندونزی به خصوص جزیرة جاوه بررسی شده است. مجمع‌الجزایر اندونزی پیش از ورود اسلام، سخت تحت تأثیر فرهنگ و ادیان هندویی و بودایی بود. با ورود اسلام، بومیان این منطقه به ویژه جزیرة جاوه، اسلام را بی‌آنکه باورها و اعمال گذشتة خود را به طور کامل رها کنند، پذیرفتند. بر این اساس، آیین‌ها و آداب و ...

این نوشتار به نقد سه کتاب امیرحسین ذکرگو از مجموعۀ بزرگ «نمادشناسی شرق » منتشره توسط انتشارات فرهنگستان هنر م یپردازد، این سه کتاب عبار تاند از: فیل در شمایل های هندویی و بودایی، مار در هنرهای بودایی و هندویی و پرنده های اساطیری در هنرهای بودایی و هندویی. این کتاب ها درحالی که اطلاعات مناسبی را در اختیار مخاطبان و اسطوره پژوهان قرار م یدهد ولی اشکالاتی چون عدم شناسایی مخاطب، بررسی نمونه های محد...

هدف این پژوهش بررسی مفاهیم و نمادهای آخر الزمانی در اسطوره های هندویی و آموزه های اسلام می باشد. این قیاس برمبنای روش پدیدارشناسی با رویکرد تطبیقی انجام گرفته و نتایخ ذیل به دست آمده است: گرچه تشابه ظاهری بین مفاهیم و نمادهای آخرالزمانی در آئین هندوئیزم و دین اسلام وجود دارد با این حال این تشابه تنها در سطح ظواهر باقی مانده، زیرا این دو آموزه دارای دو آبشخوار تفکری جداگانه هستند. آموزه های اسلا...

بهکتی یا آیین پرستش عاشقانه صورتی از تفکر ویشنویی است که ریشه در تاریخ هندوئیسم دارد. این آیین طی جریان ها و سنت های گوناگون در جنوب و شمال هند مطرح می شود و از سوی حکیمان و متألهان مختلف دست خوش تحولات بسیار می گردد. آثار و عناصر این صورت از دین داری در وداها، اوپانیشادها و در آیین بهگوت، ادبیات دوره ی حماسی، پورانه ها، سوتره ها و در نهایت در اندیشه ی شارحان مکتب ودانته به ویژه در تأملات عرفا...

رساله مشتمل است بر سه گفتار در مورد خلقت انسان ، ترکیب وجود انسان و نحوه تقرر آدمی در جهان . در هر دفبار موضوعات فوق به طور تطبیقی بین ادیان یهودی ، مسیحی ، مزدائی، هندوئی و بودائی به بحث گذاشته شده و با موشکافی در آراء هر دین تحلیل شده اند. گفتار نخست درباره نخستین وجود انسان یا نخستین زوج آدمی ، نحوه تکوین آنها و چگونگی هتوط بشر تا به وضعیت فعلی بحث میکند گفتار دوم به بررسی چگونگی نفس و راب...

هندوییسم از منظر تاریخ ادیان و نیز پیروان آن به مثابه‏ی یک دین قابل انعطاف و اصلاح‏پذیر جلوه نموده است. در دوران معاصر نیز به سبب تسلط اروپاییان بر هند و مواجه شدن با جریان اندیشه‏ی دینی اسلام و مسیحیت، زمینه‏های پیدایش اصلاح دینی در هندوییسم پدید آمد. همچنین وجود مؤلفه‏هایی نظیر اختلاف طبقاتی، رسم ساتی، پدیده‏ی پرستش بت‏ها و رواج خرافه در توده‏های هندویی، مایه‏ی عطف توجه متفکران هندو مذهب و اح...

هندوئیسم از منظر تاریخ ادیان و نیز پیروان آن همواره به مثابه‏ی یک دین قابل انعطاف و اصلاح‏پذیر جلوه نموده است. در دوران معاصر نیز به سبب تسلط اروپاییان بر هند، رواج عقلگرایی، ورود اندیشه‏های غربی و مواجه شدن با جریان‏های اندیشه‏ی دینی اسلام و مسیحیت، زمینه‏های پیدایش اصلاح دینی در هندوئیسم تقویت شد. همچنین وجود مولفه‏هایی نظیر اختلاف طبقاتی، پدیده‏ی پرستش بت‏ها در عقاید معاصر هندویی و رواج خراف...

در دین هندویی همه چیز از وداها شروع می شود، زیرا چنانکه داسگوپتا اشاره دارد، نفوذ و اقتدار وداها درتمامی دوره های تاریخی و نزد همه فرق ه های هندویی محفوظ مانده است و با آنکه تاریخ دینی هند، از آغاز ،یعنی از زمان تمد ن ودایی تاکنون ، شاهد دگرگونیهای بسیار بوده است ، این آثار همواره اقتدا ر و مرجعیتدینی خود را حفظ کرد هاند.از آنجا که در وداها با نظام دینی و پرستشی یکسان و یکنواخت روبرو نیستیم، ار...