پس از آنکه اعراب با استفاده از الفبای خطوط پهلوی موفق به تهیه الفبای خطوط کوفی و نسخ قدیم شدند، بتدریج ایرانیان خطوط دیگری از قبیل ثلث، توقیع، محقق، رقاع و ریحان را بوجود آوردند و سپس دو خط دیگر ایرانی تعلیق وشکسته وضع گردید. تا اوایل قرن هشتم هجری خطوط متداول در ممالک اسلامی اقلام معروف به اقلام ششگانه بوده است و در اواسط قرن هشتم از ترکیب دو قلم توقیع و رقاع خط دیگری بوجود آمد که به تعلیق موس...

ارسی به عنوان یکی از هنرهای سنتی ایران، مجموعه ایست از هنرهای سنتی متنوع که در بناهای تاریخی ایران، از جمله بناهای تاریخی صفویه و قاجاریه حضور رنگینی داشته است. با توجه به اینکه ایدئولوژی و تفکرات بنیادین و کلی جامعه در شکل و محتوای اثر متجلی میگردد، آگاهی از شرایط اجتماعی و جهان بینی های جاری و حاکم دوران، ما را در شناخت بهتر اثر هنری یاری می نماید. از دیگر سو عوامل و مولفه های محیطی نیز نقش م...

منصب نسقچی که از زمان صفویه در نظام دیوانی و تشکیلات دربار وجود داشت پس از سقوط صفویه همچنان به حیات خود ادامه داد اما در دوره قاجاریه به عللی چند از فهرست تشکیلات درباری ایران حذف گردید. واکاوی علل و عوامل موثر بر حذف این منصب از فهرست مناصب دوره قاجاریه به عنوان مسئله اصلی این تحقیق مد نظر است. روش گردآوری داده ها در این پژوهش کتابخانه ای و اسنادی است و روش تحلیل تبیین کارکردی. نتایج حاصل از ...

یکی از جریان های فرهنگی سنتی و کمتر شناخته شده، جنبش فکری آذرکیوانیان است که توسط یک مؤبد زرتشتی به نام بهرام بن فرهاد معروف به آذرکیوان در اواسط دورۀ صفویه در ایران ظهور کرد.گرچه برخی از محققان وجود این شخصیت را از نظر تاریخی منکر شده اند، امّا به استناد نوشته ها و آثار باقی مانده می توان وجود حقیقی و حضور تاریخی وی را توجیه کرد. او به سبب سخت گیری های مذهبی که بر جامعه دوره صفویه حاکم بود، از ...

خاندان گروس یکی از خاندان های ایرانی الاصل کُرد زبان بود که حکومت ولایت گروس به مرکزیت بیجار را از دوران تیموری تا اواخر دوره ی قاجار بر عهده داشت. نام این خاندان از اواسط دوران صفویه در منابع ذکر گردیده که علاوه بر حکومت در ناحیه ی گروس در سایر مناطق ایران نیز حکمرانی نموده اند. گروسی ها از قرن دهم هجری به بعد، به عنوان خاندانی تاثیرگذار در جریان تاریخ محلی ایران، به شمار می روند. به طوری که در...

توجه سیاحان وگردشگران خارجی به ایران به ویژه در دوران صفویه وقاجاریه موجب رونق خاطره نویسی وسفرنامه نویسی گشت . سفرنامه هایی که در دوران صفویه تا پایان قاجاریه درباره ایران نوشته شده، نسبت به دورانهای قبل، از تعداد و کثرت زیادی برخوردار استو البته این فتح باب موجب شد سرزمین ایران بیشتر مورد توجه سیاحان خارجی قرار گیرد .شهرستان شاهرود به واسطه موقعیت ممتاز آب وهوایی واقتصادی و نیز واقع شدن درمسی...

شاهان قاجار بیش از شاهان دیگر سلسله‌های حاکم بر ایران به قم و عمران این شهر مذهبی اشتیاق نشان دادند. در دوران ناصرالدین‌شاه و به‌همت صدراعظمش میرزا ‌علی‌اصغر‌خان امین‌السلطان، راه جدیدی بین تهران و قم با تعداد زیادی کاروان‌سرا، حمام، و مهمان‌خانه ساخته شد و بعدها کمپانی برادران لینچ (Lynch) این راه را کامل‌تر کرد. با وجود این‌که شهر قم در دوران قاجاریه از لحاظ اقتصادی شهر مهمی به‌شمار نمی‌رفت؛...

چکیده موقعیت جغرافیایی منطقه طالقان به دلیل قرارگرفتن در میان رشته کوه های البرز مرکزی و همچنین به دلیل نزدیکی به مناطق شمالی کشور و در ارتباط بودن با مردمان منطقه خزری که به مدت دو قرن از پذیرش اسلام سر باز زده بودند، عرصه گرایشات مذهب شیعه قرار گرفت و در طی سالهای متمادیِ پس از ورود اسلام به ایران، پناهگاهی امن را برای مخالفین حکومت مرکزی پدید آورد که این امر، اسباب سوظن آنان و پیامدهایی ر...