نوجوانی، سن و سال جست و جوهای جدید برای یافتن راه زندگی و توجه به مطالب متنوع، علمی و.. است و نوجوان تحت تاثیر امور و مسائل ادبی و فرهنگی قرار می گیرد. استفاده از آثار مختلف ادبی و مکتوب به نوجوان کمک می کند تا اطلاعات و تجارب تازه ای درباره مسائل مختلف به دست آورد، بینش خود را وسعت بخشد و با فرهنگ ملی خود آشنا شود. یکی از این متون کهن و ارزشمند، مثتوی معنوی است. انتقال مفاهیم تعلیمی در قالب دا...

آتش از دیرباز به سبب نقشی که در زندگی انسان داشته است، مورد توجه بوده است. یکی از خویشکاری های نمادین آتش، تطهیر است. آتش با وجود این که سوزاننده است، پاکی و طهارت را نیز به ارمغان می آورد. بنا به باور اساطیری، آتش آوردگاه پاکی و پلیدی است. در این جستار ابتدا به بررسی مفهوم نمادین آتش در اساطیر مختلف پرداخته ایم که گذر از آن (آزمون آتش) عروج به مرحله ای بالاتر را در خود نمادینه کرده است. پس از ...

مثنوی به سبب ساختار داستانی اش، همواره مورد توجه بوده است. شاید شخصیت پردازی های مبتنی بر عناصر داستانی، این اثر بی بدیل عرفانی را به یک شاهکار ادبی تبدیل کرده است؛ چراکه پرداختن به نقش آفرینی پدیده های غیر انسانی، خصوصاً شخصیت های جانوری و شناسایی کارکردهای مثبت یا منفی و رمز گشایی از آن ها، به ما در درک مفاهیم پیچیدة مثنوی کمک شایانی می کند. بنابراین داستان های مثنوی فقط وسیله ای در خدمت تفهیم...

مثنوی مولوی به عنوان یکی از آثار مشهور عرفانی از دیرباز مرکز توجّه شاعران دیگر بوده است. به همین دلیل، بارها تقلیدهایی از آن صورت گرفته است. یکی از مثنوی‌هایی که به تقلید از آن سروده شده است و از نظر صورت و محتوا شباهت‌هایی به مثنوی مولوی دارد، مثنوی طاقدیس اثر ملاّ احمد نراقی است. این مقاله متضمّن مقایسة این دو مثنوی و نتایج مترتّب بر آن با رویکرد انتقادی است. از نظر عوامل صوری، مقایسة این دو نشان...

مثنوی پژوهان، نخستین داستان مثنوی، موسوم به «کنیزک و پادشاه» را اثری نمادین دانسته و هر یک با توجه به دیدگاه خاص خود آن را رمزگشایی کرده اند. آنان در رمزگشایی از سه شخصیت داستان اتفاق نظر دارند و اختلاف نظر اصلی مربوط به رمزگشایی از شخصیت «شاه» و «کنیز» است. اغلب شارحان ظاهراً به پیروی از شرح خوارزمی، شاه را رمز «روح» و کنیز را رمز «نفس» فرض کرده اند. در آثار استاد عبدالحسین زرین کوب، کنیز رمز «...

مثنوی مولوی مشهورترین اثر منظوم عرفانی فارسی است؛ به همین دلیل از دیر باز مورد تقلید و توجّه دیگر شاعران بوده است. این رساله با عنوان «مثنوی معنوی و تأثیر آن بر متون منظوم عرفانی از قرن هفتم تا سیزدهم هجری» به تأثیر مثنوی بر چهار اثر مهم عرفانیِ رَباب نامه، دفتر هفتم، اسرارالشّهود و طاقدیس، از زوایای گوناگون می پردازد. این رساله، با استفاده از روش کتابخانه ای به مقایسه و تحلیل، چهار اثر یادشده پرد...

مینی مالیسم جریانی است با مولفه ها و ویژگی های خاص خود که قابلیت تطبیق و تحلیل با بسیاری از حکایات و قصص کوتاه ادبیات کلاسیک فارسی را داراست. از طرفی مثنوی مولوی نیز به دلیل اشتمال بر حکایات اخلاقیِ کوتاه تا حد زیادی دارای قابلیت های مینی مالیستی است و می توان حکایت های کوتاه آن را با ویژگی های داستان های مینی مال سنجید. ویژگی هایی چون ساده، کوتاه و کم حجم بودن، داشتن زبان تصویری، واقع گرایی، مح...

داستان عرفانی «گنج­نامه» از جمله اقوال شمس است که به شکل محاوره­ای و بسیار کوتاه در مقالات آمده که مولوی با تأثر از ساختار و محتوای این حکایت، داستان طولانی و ساختارمندی خلق کرده است. البته اگرچه تأثیر نقش بسیاری از حکایات و قصه­های مقالات شمس بر مثنوی معنوی امری است که محققان فراوانی به آن اشاره کرده­اند؛ تأثیر داستان یادشده بر داستان موردنظر در مثنوی (گنج­نامه مثنوی) به میزانی است که می­تواند...

عبدی بیک شیرازی، شاعر، حکیم و دبیر شاه طهماسب صفوی که در سیاق و ترسل با کفایتی تمام عهده دار منصب استیفا بود، از نظیره پردازانِ نظامی گنجوی به شمار می رود که در جواب «خمسة» او به سرودن سه خمسه پرداخته است. «هفت اختر» نیز یکی از مثنوی های اوست که در قفای «هفت پیکر» سروده شده است. این گفتار ضمن مقایسه و بررسی مشابهت ها و مباینت های این دو اثر، از حیث محتوا و ساختار، نشان می دهد که عبدی بیک با تبحّر...