چکیده محور تحلیل تاریخی نگارندة مقاله این است که هویت سیاسی ـ اجتماعی ایران در نیمة اول قرن نوزدهم چه ابعادی داشته و چگونه منابع تاریخ‌نگاری در بازنمایی معانی و مفاهیم آن به ایفای نقش اجتماعی پرداخته‌‌اند. دستاورد بحث حاضر نشان می‌‌دهد که برخی معانی و مفاهیم هویتی در منابع تاریخ‌نگاری، متأثر از وضعیت عصر تأسیس، درصدد جست‌وجو و کشف خاستگاه ایرانی در جغرافیای سرزمینی ایران برای قاجاریان، انتساب ...

ایران مرکزی سرزمینی خشک نیمه خشک است که دچار تنش­های حرارتی چشمگیر است. سرماهای شدید بویژه طی زمستان از جمله مهم­ترین چالش­های این سرزمین است. در تحقیق کنونی برای ترازیابی سرماهای بحرانی ایران مرکزی، دماهای صفر و زیرصفر از داده­های دمای بیشینه روزانه مربوط به مجموع هشت شهر شامل شاهرود، تهران، سمنان، کاشان، اصفهان، یزد، کرمان و بم در بازه آماری 1980-2012 فراهم شد. در نخستین گام با تنظیم جداول پر...

منطقه کاشان در جنوب باختری ایران مرکزی واقع است. تجزیه و تحلیل شواهد زمین ریخت شناختی در حاشیه جنوب باختری پهنه ایران مرکزی نشانگر جنبایی پهنه گسلی قم - زفره بعنوان یک سامانه راستالغز راست بر است. بر اساس جابجایی جانبی آبراهه ها و بادزن های آبرفتی در طول بخش های مختلف این پهنه گسلی، آهنگ حرکات راستالغز راست بر در طول پهنه گسلی قم – زفره در حدود 2 میلیمتر در سال برآورد می گردد. بنظر می رسد که په...

میدان نفتی مارون در شمال خاوری اهواز، شمال باختری میدان آغاجاری و در منطقه فروافتادگی دزفول واقع شده است. رخنمون سطحی این میدان را سازند آغاجاری و نهشته های عهد حاضر تشکیل می دهد و سازند آسماری مهم ترین سنگ مخزن این میدان و به پنج لایه مخزنی تقسیم شده است. در این پژوهش بر اساس اطلاعات زیر سطحی مناطق مستعد با توسعه شکستگی بالا در این تاقدیس مورد بررسی قرار گرفته است و به نظر می رسد که تاقدیس نفت...

حرکت راستگرد شمالی- جنوبی بین ایران مرکزی و افغانستان باعث فعالیت پهنه‌های گسلی شمالی- جنوبی و شمال باختری- جنوب خاوری در بخش خاوری ایران شده است. تأثیر متقابل گسل‌ها (fault interaction)باعث ایجاد مناطق فشاری (restraining zones) در راستای پهنه‌های گسلی و ظهور رخنمون‌های افیولیتی در بین واحدهای ترشیر شده است. مطالعه هندسی و جنبشی ساختارها راهکار مناسبی برای شناخت نحوه شکل‌گیری و تکوین ساختاری من...

بخش عمده‌ای از راهبرد ملی کشورها، تابعی از موقعیت ژئوپلیتیک آن‌هاست. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ژئوپلیتیک درون‌مایه‌ای اقتصادی شد. از این‌رو، کدهای ژئوپلیتیک کشورها ناگزیر از همراهی با تحولات اقتصادی در مقیاس محلی، منطقه‌ای و جهانی است. این دگرگونی در روی­آوردن کشورها به منطقه‌گرایی و همگرایی منطقه‌ای که عموماً جهت‌گیری اقتصادی داشته‌اند، مؤثر است. در دورۀ حاکمیت گفتمان دوقطبی، کشور ایران به...

دگرشکلی در خاور ایران ناشی از فعالیت پهنه های گسلی با روندهای متفاوت می باشد. در محدوده ی بین این پهنه های گسلی یکسری مناطق گوه ای شکل ایجاد شده است. منطقه ی مورد مطالعه یکی از این پهنه های گوه ای شکل است که در بین دو گسل امتدادلغز راستگرد کوچ با روند شمالی– جنوبی و شاه آباد با روند شمال باختری– جنوب خاوری قرار گرفته است که دگرریختی های متنوعی در آن (از جمله گسل خوردگی و چین خوردگی سنگ های رسوب...

در ناحیه آشتیان (ایران مرکزی) سازند کرج با ناپیوستگی فرسایشی بر روی روی سنگ­آهک­های کرتاسه فوقانی و در زیر ملاس­های الیگوسن (سازند قرمز زیرین) قرار می­گیرد. در این ناحیه˛ سازند کرج شامل لایه­های آذرین (آندزیت و بازالت)، آذر آواری و میان لایه­های کربناته و ماسه­سنگ بوده و به پنج واحد سنگ­چینه­نگاری(e1- e5) تفکیک شده است. تنها واحد پنجم این سازند حاوی روزنبران بزرگ کف­زی و کوچک شناور می­باشد که م...

منطقه معدنی چلپو- کلاته چوبک در 65کیلومتری شمال کاشمر(استان خراسان رضوی- خاور ایران)واقع شده و بخشی از قسمت شمالخاوری زون ایران مرکزی محسوب می شود. این ناحیه از یک سری رسوبات آواری پالئوژن متشکل از شیل، مارن، ماسه سنگ و کنگلومرابا میان لایه هایی از سنگهای پیروکلاستیکی ائوسن تشکیل شده است . گسلهایی با روند غالب خاوری- باختری(به موازات گسل اصلیدرونه) سنگهای منطقه را تحت تأثیر قرار داده و جایگاه ت...

در این مقاله بخشی از گستره شهربابک، در شمال باختر استان کرمان مطالعه می‌شود که از دید زمین‌شناسی بخشی از ایران مرکزی و کمربند ارومیه- دختر است. واحدهای سنگی این حوضه در دوران میوسن تحت تأثیر تنش‌های فشاری با روند شمال ‌خاوری قرار گرفته‌اند و دگرشکلی با گسترش چین‌ها وگسل‌ها با روند شمال ‌باختری- جنوب‌ خاوری مشخص می‌شود. هدف این مقاله رمزگشایی دگرشکلی چند مرحله‌ای و تاریخچه تنش دیرینه در بخشی از ...