ژرژ دومزیل ، اسطوره شناس و مورخ فرانسوی ، تمامی ایزدان اقوام هند و اروپایی را بر اساس کنش و کارکرد­شان ، در­زیر مجموعه سه کنش بنیادین فرمانروای ، جنگاوری و باروری طبقه بندی می کند . او این نظام سه کنشی در میان ایزدان هند و اروپایی را برگرفته از ساختار طبقات اجتماعی سه گانه شاهی ، سپاهی و کشاورزی (شاکله جوامع این اقوام دوران باستان) این اقوام می داند و معتقد است که این ساختار سه گانه در تمام متو...

امر مقدس در متون مقدسه هندوان به¬عنوان اسناد مهم دینی و تاریخی، نمودهای برجسته و متنوعی دارد. ریگ¬ودا یکی از متون شروتی است که در آن تجلیات امر قدسی ایزدان و غیرایزدان ذکر شده است. به نظر می¬رسد منشأ قداست¬بخشی به امور در ریگ¬ودا، هیبت و حس خشیّت است که خود در اثر مواجهه مستقیم با پدیده¬های طبیعی شگرف و تامّل درباره آنها و به حکم سودمندی یا زیان¬بخشی است. خدایان مورد خطاب سرودهای ریگ¬ودا، صور فرد...

فضاهای فیزیکی نمایش های یونان باستان جزو شرایط مهم بودند که توفیق این اجراها را تعیین می کردند. علی رغم تفاوت های ظاهری این فضاهای فیزیکی - همگی آنها در چند اصل اشتراک داشتند. از مهم ترین این اصول بنا شدن در جوار فضایی مقدس بود تمام خصوصیات معماری این تماشاخانه ها و بخش های مختلف آنها به نوعی با توجه به نگرش مذهبی یونانیان و نسبت آنها با خدایانشان قابل تفسیر است. با گذشت زمان و هنگامی که نوع ن...

در نگاه نخست، به نظر می‌رسد اسطوره و عرفان دو مقولة متفاوت در حیطة علوم انسانی هستند؛ در حالی که با بررسی آن دو از منظری که در این مقاله فرا روی خواننده باز می‌شود، این دو نه تنها جدا از هم نیستند بلکه می توان گفت عرفان دنباله و تکملة اساطیر خدایان است. اساسی ترین کارکرد مشترک اسطوره و عرفان، انگیزة نیرومند تقرب انسان به خدا یا خدایان است، انگیزه ای که اساطیر با پایین آوردن خدایان به سطح زندگی ...

  تمدن ایلام مهم‏‏ترین تمدن باستانی و بومی سرزمین ایران پیش از تشکیل حکومت‏‏های آریایی ماد و هخامنشی است. این تمدن، با مرکزیت شوش، از حدود 3200 پ‌م وارد عصر شهرنشینی شد و در 646 پ‌م به ‏‏دست آشوری‏‏ها از صحنة تاریخ کنار گذاشته شد. یکی از مهم‏‏ترین ارکان تمدن ایلامیان مذهب و جهان‏‏بینی خاص آنان است که با ساخت معابد، پیکرة خدایان، و مراسم و آیین‏‏های مذهبی، مانند قربانی و نذورات، جلوه‏‏گر می‏‏شو...

در اساطیر ملل اسطوره ای جهانی دیده می شود که در این نوشته اسطورۀ دوشیزه- مادر نامیده شده است. این اسطوره گزارشگر تولد قهرمانی مذکر از مادری باکره است. بارداری مادر به شیوه ای غیرمعمول و با اراده یا دخالت خدایان آسمانی صورت می گیرد. دوشیزه- مادر و دوشیزه زاده، هر دو با طبیعت و مظاهر آن همچون زمین، آب و روییدنی ها ارتباط مستقیم دارند. به نظر می رسد ارتباط ارکان اسطوره با مظاهر طبیعت، بازماندۀ باو...

سرزمین هند که دارای قدمتی 6000 ساله است، انباشته از اسطوره های بیشماری     می باشد که واکاوی هر یک از آنها، دریچه هایی از آگاهی را به ذهن بشریت باز خواهد نمود. هنر و تمدن این سرزمین را همچون سایر ملل باید در دل اساطیر و خدایان آن بررسی نمود دراویدیان که نیای ساکنان این سرزمین  محسوب می شوند، طبیعت پرستانی بودند که به خلق تمدن درخشان دره سند دست زدند. اعتقادات آنان خاستگاه بارز خدایان و کیش های ...

در دولت‌های نخستین، مهم‌ترین جنبة مشروعیت شاهان، تقدس نهاد شاهی بود که از شاه یک میانجی میان آسمان و زمین می‌ساخت. این تقدس عموماً به دو گونه کسب می‌شد: در گونة نخست، شاهان تجلی خدایان یا از تبار ایشان تلقی می‌شدند و یا به‌عنوان یکی از خدایان پرستیده می‌شدند(شاهی آسمانی). در گونة دوم شاهان هرچند مدعی اشکال پیشین الوهیت نبودند اما خود را برگزیدة خدایان و نمایندة آنان بر روی زمین قلمداد می‌کردند. ...

تمدن ایلام بخش مهمی از تاریخ پیش از هخامنشیِ ایران زمین را تشکیل می دهد. این تمدن با معماری باشکوه، معابد و هنرهای ارزنده ویژه خود شناخته می شود. زنان ایلامی قشر بسیار مهم این تمدن را شامل می شوند که در جایگاه های متعددی ظاهر می گردند. این جایگاه ها از خانواده شروع می شود و در سلسله مراتب خود تا به سلطنت نیز می رسد. شناخت این جایگاه ها، با مطالعه متون مکتوب و آثار هنری و فرهنگی این دوره میسر است...