جنگل ها در دوره های مختلف تاریخی، نقشی حیاتی در بقا، توسعه و رشد جوامع انسانی داشته اند، اما استفادۀ گسترده از منابع جنگلی، سبب تخریب محیط زیست و تبدیل اراضی به بیابان و در نتیجه محو شدن تمدن ها شده است. تخریب پهنه های جنگلی، پیامدهای نامناسبی در منابع زیست محیطی حوضۀ آبخیز بالادست مانند افزایش توان سیل خیزی، رخداد فرسایش و تولید رسوبات دارد. از این رو از دیرباز، بررسی های متعددی در زمینۀ اعمال...

افزایش گازهای گلخانه‏ای در چند دهۀ اخیر و افزایش دمای ناشی از آن، سبب بر‌هم‌خوردن تعادل سیستم اقلیمی کرۀ زمین شده و تغییرات اقلیمی گسترده‏ای را در اغلب نواحی کرۀ زمین به‌وجود آورده است. سیاست‏های راهبردی توسعه در این منطقه، به‏دلیل نیاز به آب در منطقۀ مرکزی از یک‏سو و محدودیت‏های منابع آب از سوی دیگر، با چالشی بزرگ روبه‌رو شده است. در این پژوهش، ابتدا مدل بارش‌ـ رواناب WetSpa برای حوضۀ آبخیز با...

سیل ازجمله فرایندهایی است که هرساله خسارات فراوانی را موجب می‌شود و همواره مورد توجه کارشناسان هیدرولوژی بوده است. عواملی نظیر فیزیوگرافی، ژئومورفولوژی و عوامل انسانی می‌توانند این فرایند را در حوضه‌ها تسریع بخشند. محاسبۀ سیل در حوضه‌های فاقد ایستگاه هواشناسی و هیدرومتری حائز اهمیت است. حوضۀ آبخیز گرمی از جمله حوضه‌هایی است که فاقد هر گونه آمار در این زمینه است؛ بنابراین به‌منظور به‌دست آوردن ه...

بهره‏مندی از مدل‏‏های هیدرولوژیک، امکان برنامه‏ریزی صحیح و پایدار در مدیریت منابع آب را فراهم می‏کند. در پژوهش حاضر، با هدف شبیه‏سازی جریان حوضۀ آبخیز الند (واقع در حوضۀ رود ارس) به‏عنوان آبخیزی تحت تأثیر فعالیت‏های انسانی، مدل WEAP توسعه، واسنجی و اعتبارسنجی شد. به این منظور، یک دورۀ آماری 11 ساله (1379 تا 1390) برای واسنجی و یک دورۀ پنج‌ساله (1390 تا 1395) به منظور اعتبارسنجی مدل در نظر گرفته...

برآورد آبدهی با استفاده از تحلیل منطقه‏ای، روشی مؤثر برای مدیریت منابع آب در حوضه‏های بدون آمار است. در مطالعۀ حاضر، به منظور برآورد آبدهی سالانه در زیرحوضه‏های بدون آمار رودخانۀ حبله‏رود، از رگرسیون خطی و سه متغیر مستقل شامل مساحت، بارش و شیب استفاده شد. حوضۀ آبخیز مطالعه شده به پنج زیرحوضه اصلی و 44 زیرحوضۀ فرعی تقسیم شد و با استفاده از داده‏های پنج ایستگاه هیدرومتری فعال در حوضه، معادلاتی رگ...

اولویت‏بندی حوضۀ آبخیز در مدیریت منابع طبیعی و خصوصاً مدیریت آبخیز بسیار مهم است. در این مطالعه از پارامترهای مورفومتری و تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تکنیک RS و GIS به‏منظور شناسایی زیرحوضه‏های حساس به فرسایش استفاده شده است. پارامترهای مورفومتری در نظر گرفته‌شده شامل اختلاف ارتفاع، پارامترهای خطی (تراکم زهکشی، نسبت انشعاب، طول جریان روی سطح زمین، فراوانی آبراهه و بافت زهکشی) و پارامترهای...

همزمان با توسعۀ مباحث پایداری، تلفیق جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی برای انجام فرایند تصمیم ضروری به نظر می‌‌رسد. این مقاله با تجمیع جنبه‌‌های مختلف پایداری و استفاده از تکنیک تصمیم‌‌گیری چندمعیاره (فرایند تحلیل سلسله مراتبی) به سنجش و مقایسۀ سطح پایداری محصولات زراعی در مقیاس مزرعه‌ای پرداخته است. داده‌های مورد نیاز از طریق تکمیل 140 پرسش‌نامه و مصاحبۀ رو در رو با کشاورزان شرق حوضۀ رود...

خروجی مدل‏های گردش عمومی جوّ به دلیل تفکیک مکانی درشت آنها، در مقیاس منطقه‏ای و محلی کاربرد ندارند و لازم است در سطح کوچک‏تر ریزمقیاس شوند. در پژوهش حاضر عملکرد مدل SDSM برای ریزمقیاس‏نمایی متغیرهای بارش، کمترین و بیشترین دما در حوضۀ رودخانۀ گرگان‌رود بررسی شده و به‏منظور انتخاب متغیرهای پیش‏بینی‏کننده، روش غربالگری کمّی به‏کار گرفته شد. نتایج نشان‏دهندۀ کارایی مدل SDSM برای ریزمقیاس‏نمایی خروجی‏...

امروزه تخریب محیط زیست یکی از مشکلات جوامع انسانی ناشی از مدیریت نامناسب در حوضه­های آبخیز است. بهینه سازی کاربری اراضی یکی از استراتژی­های مناسب برای دستیابی به توسعۀ پایدار و کاهش هدر رفت منابع است. تحقیق حاضر در حوضۀ آبخیز سد چم گردلان استان ایلام با مساحت 46822 هکتار و به منظور تعیین مناسب­ترین ترکیب کاربری اراضی شامل باغ، کشت آبی، کشت دیم، مرتع و جنگل جهت کمینه سازی فرسایش خاک و رسوب صورت ...

در سال‌های اخیر پروژ‌ه‌های کنترل سیلاب در کشور گسترش زیادی داشته است. با توجه به هزینۀ اجرا، اولویت‌بندی زیر‌حوضه‌ها اهمیت زیادی دارد و تصمیم‌گیری در خصوص سیلاب و مدیریت یکپارچۀ آبخیز را ضروری کرده است. اولین و مهم‌ترین قدم در انجام پروژه‌های مدیریت رواناب سیل، اولویت‌بندی مناطق لازم برای انجام پروژه‌های مهار سیلاب است. روش‌های تصمیم‌گیری ابزار مؤثری را برای برخورد با مسائلی فراهم می‌کنند که بی...