تا سال 1957، بشر سه منطقه را شناخته بود: زمین، دریا و هوا. پس از دسترسی انسان به فضای ماورای جو، تبیین نظام حقوقی آن، اجتناب ناپذیر می نمود. با توجه به بکر بودن حقوقی قلمرو فضای ماورای جو، ویژگی های بدیع آن شامل اعمال دو اصل عدم تخصیص و آزادی بهره برداری است. سازمان یافتگی آزادی های فضایی، آن ها را در چارچوب اصولیخاص تنظیم و تنسیق می کند. اصول خدشه ناپذیری چون آزادی فضای ماورای جو، استفاده از ف...

     مقاله حاضر که به فضای ماورای جو با رویکردی حقوق بشری نگریسته، پس از بیان مفهوم، پیشینه و عقاید مخالفان اصل میراث مشترک بشریت در فضای ماورای جو، به تحلیل عناصر پنج­گانه­ی آن شامل: غیرقابل تخصیص بودن، تقسیم منصفانه منافع، نفع بشریت، مدیریت بین­المللی و استفاده صلح­آمیز پرداخته است که مهمترین دستاورداین مقاله، پاسخ به برخی از چالش­های موجود در زمینه­ی­ شناسایی فضای ماورای جو به عنوان میراث مش...

هنجارسازی در حقوق بین­الملل فضا در شش دهۀ گذشته دستخوش تحولات شایان توجهی شده است. پس از نهایی شدن موافقتنامۀ ماه، رفته رفته این دیدگاه در بین حقوقدانان بین­المللی قوت ­گرفت که دیگر احتمال تهیه و تنظیم سند الزام­آوری در قالب معاهده در حقوق بین­الملل فضا وجود ندارد. به همین دلیل تمایل دولت­ها برای تدوین دستورالعمل­ها، قواعد رفتاری و قوانین ملی فضایی قوت گرفت. یکی دیگر از مصادیق این تغییر جهت هنج...

فعالیت دولتها در فضای ماورای جو که از اوایل دهه ی 60 سیر صعودی به خود گرفت، لزوم قاعده مند ساختن این فعالیتها را بیش از پیش جلوه گر ساخت. از همان ابتدا روشن بود که هر چند معدودی از فعالیتهای فضایی فقط حقوق و منافع چندین کشور خاص را تحت تأثیر قرار می دهند لیکن عمده ی این فعالیتها، منافع کل جامعه ی بین المللی را متأثر می سازد. در واقع به نظم در آوردن فعالیتهای فضایی و تعیین اصول و قواعد حقوقی حاک...

حقوق بین الملل فضا به عنوان مجموعه مقررات سازمان دهنده فعالیتهای بشری در فضای ماورای جو در سالهای اخیر و در اثر افزایش اکتشافات و استفاده از امکانات تکنولوژیک و تجاری فضا در کانون توجهات محافل حقوقی قرار گرفته است. در این میان ، ورود سازمانهای بین المللی ، شرکتهای خصوصی و حتی افراد حقیقی به عرصه استفاده های تجاری از فضا به نحو فزاینده ای بر تعداد بازیگران فعالیتهای فضایی و به تبع آن بر پیچیدگی...

با آغاز فعالیت‌های انسان در فضا، مسائلی هم‌چون حاکمیت، صلاحیت و بسیاری مسائل حقوقی دیگر، تحت بررسی از سوی حقوق‌دانان قرار گرفت. در حقیقت، از یک سو باید پذیرفت پیشرفت فناوری نم‌ تواند با وجود خلأهای حقوقی صورت پذیرد و از سوی دیگر حقوق همواره به سهولت متحول شده و در معرض توسعه قرار می‌گیرد. در این راستا گسترش حقوق بین‌الملل در خصوص حقوق حاکم بر فضای ماورای جو ضروری است. از این‌رو، حقوق بین‌الملل ...

تفکیک میان قلمرو هوایی و فضای ماورای جو، به‌رغم مجادله‌آمیز بودن، دارای فواید نظری و ثمرات عملی است. در نظام حقوقی حاکم بر هوا، اصل بر حاکمیت دولت سرزمینی بر قلمرو هوایی خویش و در نظام حقوقی حاکم بر فضای ماورای جو، اصل بر آزادی استفاده از آن است. لذا اینکه آستانه فضا از کجا آغاز یا محدوده هوایی در چه ارتفاعی پایان می­پذیرد، تعیین کننده قلمرو اختیارات دولت­ها در اعمال حاکمیت بر فضای فوقانی است. ...

از زمان پرواز یوری گاگارین، فضانورد روسی تا کنون رقابت برای تسخیر فضا ابتدا بین اتحاد شوروی و امریکا و سپس بین سایر بازیگران آغاز شده است. همزمان با این رقابت، مجموعه ای از اصول، هنجارها، قواعد و رویه های تصمیم گیری جهت تدوین و اجرای رژیم هوافضا آغاز شده است. از روزهای آغازین عصر فضا، سازمان ملل متحد تلاش های بسیاری را برای ایجاد مجموعه ای منسجم و مدون از قوانین برای فضای ماورای جو و فعالیتهای ...

در سال 1957 گام بزرگ پرتاب اسپوتنیک1 بعنوان اولین فضاپیما در مدار زمین توسط شوروی سابق برداشته شد. این موفقیت به سرعت بوسیله مجموعه ای آزمایشات دنبال شد که هدف از انجام آن ها کاوش و تحلیل بعد جدیدی از علم در برابر دیدگان بشر بود. پرتاب اسپوتنیک نقطه شروع کاوش فضا و منازعه حول نظامی کردن فضای ماورای جو بود. پس از آن معلوم گشت که برای اجتناب از اغتشاش و بهره برداری غیرمجاز از فضای ماورای جو، وجود...

فضای ماورای جو قلمروی متعلق به تمام بشریت و ماورای حاکمیت و صلاحیت قضائی دولتهاست بر این اساس مقوله امنیت در فضای ماورای جو نیز به معنای امنیت جمعی تمام کشورها خواهد بود.اگر چه عاری سازی کامل فضا از تسلیحات و استفاده های نظامی چندان ممکن به نظر نمیرسد اما بمنظورحفظ جایگاه فضا بعنوان قلمروی بین المللی لازم است تا اصول حقوقی حاکم بر فضا و فعالیتهای فضائی بدقت مورد مطالعه قرار گیرند. جامعه جهانی ا...