شبلی از عرفای ایرانی الاصل و مشهور قرن سوم هجری الست که حیات دوگانه ای داشته است. او نیز چون بعضی از بزرگان ایرانی مانند ناصر خسرو و سنایی درآغازکار از دولتیان عهد خود بود ولی به جهت تأثیر تعلیمات صوفیان از طریق پیشین خود قطع تعلق نمود. شبلی در سال 247 هجری در سامرا بدنیا آمد و در 334 در بغداد فوت نمود. او تحصیلات مدرسه ای داشت و به قولی موطای مالک را از بر نموده بود. پس از تغییر حال در محضر خی...

سهل تستری به حق یکی از ارکان تصوف اسلامی است که در ردیف جنید ، شبلی و بایزید بسطامی تاثیر فراوان بر تفکر صوفیانه داشته و کمتر کتاب و رساله عرفانی به فارسی یا به عربی دیده می شود که وامدار سهل و آرا وی نباشد . از میان معاصرین نیز برخی مستشرقین و محققان ، پژوهش هایی درباره سهل و آراء وی داشته اند که معرفی و نقد آنها و منابع کهن صوفیه در باب سهل می تواند علاقمندان را به کار آید . در این جستار ، م...

فلسفه­ تکوین شماری از حکایت­ها و کرامت های صوفیه بدون تردید در هدف­های تعلیمی آن­ها نهفته است. بعضی از باورها و معتقدات مذهبی برای تفهیم به مریدان، عملاً با حکایت­های متعدّد به صورت عملی به تصویر کشیده شده است تا برای سالکی که تازه به این راه قدم نهاده است یک اعتقاد قلبی و درونی، با تجسّم بیرونی ملموس تر جلوه نماید. به این سبب است که بین دیدگاه­ها و اندیشه­های خاص مشایخ و حکایت­های مرتبط با آن­ها ...

شبلی از عرفای ایرانی الاصل و مشهور قرن سوم هجری الست که حیات دوگانه ای داشته است. او نیز چون بعضی از بزرگان ایرانی مانند ناصر خسرو و سنایی درآغازکار از دولتیان عهد خود بود ولی به جهت تأثیر تعلیمات صوفیان از طریق پیشین خود قطع تعلق نمود. شبلی در سال 247 هجری در سامرا بدنیا آمد و در 334 در بغداد فوت نمود. او تحصیلات مدرسه ای داشت و به قولی موطای مالک را از بر نموده بود. پس از تغییر حال در محضر خی...

در منابع عرفانی و تذکره ها از چهارده سلسله ی عرفانی به نام سلاسل معروفیه نام برده شده است که همه ی آن سلسله ها از طریق جنید و استادش سری سقطی به معروف کرخی می رسند و به همین دلیل به معروفیه مشهور شده اند. بحث: هنگام بررسی زندگینامه ی بسیاری از صوفیانی که به عنوان حلقه های اتصال به این طریقه های صوفیانه اند، مشخص می شود که آنها نمی توانند حلقه ی رابط قبل و بعد از خود ــ چنانکه ادعا شده است ــ ق...

ابن باکویة شیرازی از صوفیان برجستة قرن چهارم و پنجم است. بیتی که سعدی (قرن هفتم) در آن اسمی از باباکوهی برده و عبارتی از عیسی بن جنید شیرازی (قرن هشتم) در تذکرة هزار مزار که از شیخ علی باباکوهی نام برده و نیز سخن رضاقلی خان هدایت در تذکرة ریاض العارفین (قرن 13) در انتساب دیوانی که شاعری با تخلّص کوهی سروده، به ابن باکویه موجب شده او که به احتمال زیاد در نیشابور دفن شده با شخصی به اسم باباکوهی که...

طبق شمارشِ مناسک های حج، از محرّمات احرام، استظلال حرام نوزدهم است و آن، از مسائل مبتلابه و از مباحث چالشی میان فقهای خاص و عام به شمار می‌آید. به اجماع فقهای شیعه، استظلال در روز برای مردان، در حال اختیار و در حال سیر و حرکت حرام است. ولی ابن جنید و بسیاری از علمای اهل تسنن آن را جایز شمرده‌اند. بیشتر فقهای معا صر، استظلال در شب و استظلال در مکه و عرفات و منا را جایز دانسته و گروهی نیز قائل به ...

مجادلات فکری از ویژگی­های تاریخی قوم ایرانی است که هرچند به پرورش فکری جامعه کمک کرده اما به سبب افراط ­گرایی لطمات سنگینی به فرهنگ مردم و خواص جامعه وارد ساخته است. حکّام نیز از این مناقشات جهت مقاصد سیاسی خود بهره ­برداری کرده ­اند. صوفیان یکی از گروه­هایی هستند که از همان آغاز مورد نقد و هجمه خواص جامعه بوده و به اتّهاماتی منسوب گشته­ اند. در این مقاله برآنیم تا بدین سوال پاسخ دهیم که چرا صوفی...

سهل تستری به حق یکی از ارکان تصوف اسلامی است که در ردیف جنید ، شبلی و بایزید بسطامی تاثیر فراوان بر تفکر صوفیانه داشته و کمتر کتاب و رساله عرفانی به فارسی یا به عربی دیده می شود که وامدار سهل و آرا وی نباشد . از میان معاصرین نیز برخی مستشرقین و محققان ، پژوهش هایی درباره سهل و آراء وی داشته اند که معرفی و نقد آنها و منابع کهن صوفیه در باب سهل می تواند علاقمندان را به کار آید . در این جستار ، م...

فلسفه­ تکوین شماری از حکایت­ها و کرامت‌های صوفیه بدون تردید در هدف­های تعلیمی آن­ها نهفته است. بعضی از باورها و معتقدات مذهبی برای تفهیم به مریدان، عملاً با حکایت­های متعدّد به صورت عملی به تصویر کشیده شده است تا برای سالکی که تازه به این راه قدم نهاده است یک اعتقاد قلبی و درونی، با تجسّم بیرونی ملموس‌تر جلوه نماید. به این سبب است که بین دیدگاه­ها و اندیشه­های خاص مشایخ و حکایت­های مرتبط با آن­ها ...