جمهوری اسلامی ایران از‌جمله کشورهایی است که با مسئله مهاجرت نخبگان و فرار مغزها روبرو بوده و هست. به‌نظر می‌رسد با وقوع انقلاب اسلامی و سپس جنگ تحمیلی بدیهی بود که به سبب تغییر نظام سیاسی و همچنین بی‌ثباتی‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از جنگ، موج مهاجرت و فرار مغزها از ایران به وجود آید. اما ادامه روند مهاجرت نخبگان پس از پایان جنگ (و برقراری سامان سیاسی در ایران) این سؤال را به ذهن متبادر...

جنگ ها روزی شروع و با همه فراز و فرودها روزی دیگر پایان می گیرند. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، نمونه ای عالی یک جنگ کلاسیک است که با هجوم عراق شروع و با توافق دو کشور برای آتش بس به پایان رسید. پرسش اصلی این است که این جنگ، چرا و چگونه پایان گرفت چه تجارب و درس هایی برای جمهوری اسلامی دارد؟ فرضیه تحقیق این است که پایان جنگ تحمیلی نتیجه تغییر موازنه قدرت به نفع عراق در میدان های جنگ، تشدید فشارها...

جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از منظر مطالعات جامعه‏شناختی، زمینه‏های بسیار زیادی برای تحقیق و مطالعاه دارد. ابعاد جامعه‏شناختی جنگ تحمیلی به حدی گسترده و مهم است که نگاه ویژه‏ای را برای مطالعه این حوزه طلب می‏کند. در این مقاله، به ساختار معنایی سوژه رزمنده طی سال های جنگ پرداختیم چرا که سوژه ای مهم و اثرگذار در تنازعات گفتمانی پس از انقلاب بوده است. ازاینرو بررسی ساختار معنایی سوژه رزمنده طی سال ...

در وقوع جنگ‏ بین کشورها، در کنار عوامل منطقه‏ای و بین‏المللی، نقش عوامل داخلی و شرایطی که بر کشورهای درگیر جنگ حاکم است بسیار مهم است. بعضاً بحران‏های داخلی می‏تواند محرکی برای ترغیب دولت‏ها به جنگ‏افروزی جهت فرافکنی مشکلات داخلی باشد. گاهی اوقات نیز، وجود رونق اقتصادی، افزایش سطح درآمدهای ملی و یا افزایش توان نظامی می‏تواند محرکی برای ماجراجویی حاکمان در خارج از مرزهای ملی باشد. بدون شک همچون د...

جنگ ها با شروع خود جابجایی های جمعیتی و مهاجرت های اجباری را بوجود می آورند و این جابجایی ها و مهاجرت ها نیز  پیامدهای جمعیتی و اجتماعی را موجب می شوند. جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران که در حدود هشت سال به طول انجامید، دارای جابجایی های اجباری جمعیت و مهاجرت های زیادی بوده است. یافته ها نشان می دهند جنگ تحمیلی باعث مهاجرفرستیِ کلیه استان های غربی کشور شده و اکثر این مهاجران به استان­ های مرکزی و ...

ترکیه، همسایه غربی ایران و همسایه شمالی عراق است. مواضع این کشور نسبت به جنگ تحمیلی عراق علیه ایران حائز اهمیت زیادی بود، لذا دو طرف درگیر در جنگ، برای اطمینان از مرزهای خود با ترکیه به برقراری روابط دوستانه با این کشور علاقمند بودند. مشکلات سیاسی و اقتصادی ترکیه، باعث شد این کشور برای بهبود اوضاع اقتصادی‏اش به علاقه ایران و عراق پاسخ مثبت دهد و با اعلام بی‏طرفی در جنگ، ارتباط اقتصادی با دو همس...

آثاری که تا کنون، در خصوص فهم نسبت میان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران به نگارش درآمده اند، عمدتاً به تبیین علّی این نسبت پرداخته و در واقع، جنگ تحمیلی را معلول انقلاب اسلامی دانسته اند. این مقاله، در پی تبیین تفهمی این نسبت است و این مهم را از خلال بررسی کنش گفتاری امام خمینی(ره) ممکن می داند. بر این اساس، نویسنده به تبیین نسبت گفتمانی این دو رخداد سرنوشت ساز در تاریخ م...

در سال 1359 کشور ایران مورد تجاوزارتش رژیم بعث عراق قرار گرفت . در این جنگ، استان کرمانشاه وبه ویژه شهرستان مرزی قصر شیرین به علت همجواری با کشور عراق مورد تهاجم مستقیم قرار گرفت که به اشغال این شهر و بعضی از نقاط دیگر انجامید. قصر شیرین نخستین شهری بود که بی خبر مورد حمله و تجاوز دشمن واقع شد. هدف ارتش عراق از حمله به این شهر دستیابی به تنگه ی استراتژیک پاطاق(پاتاق) بود تا با تکیه بر عوارض و م...

انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و نوسانات صادرات نفت، سه رویداد مهمی هستند که طی 35 سال اخیر در ایران اتفاق افتاده اند. این رویدادها تقریباً بر همه جنبه های اوضاع اقتصادی کشور تأثیر گذاردند. در این مقاله چهار مدل اقتصادسنجی برای تعیین میزان اهمیت عوامل تأثیر گذار بر ارزش افزودۀ بخش حمل و نقل و تولید ناخالص داخلی ایران و اثرات متقابل آنها بر یکدیگر طی این سالها تدوین شده اند.نتایج را می توان در سه نکته...

صاحب نظران مسایل نفت و سیاست بر این باورند که در هر کشوری که جنگی رخ دهد و ذخایر نفتی در آنجا وجود داشته باشد، جنگ مذکور را نم یتوان با نفت مرتبط ندانست. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران میان دو کشور عمد هی صادرکنند هی نفت در منطقه خلیج فارس که به مخزن انرژی جهان شهرت دارد، رخ داد. با این حساب می توان از پیوند این جنگ با ثروت و درآمدهای نفت هر دو کشور و حتی نفت منطقه خلیج فارس سخن گفت. مقاله ی حاضر ک...