کاهش یا افزایش وقف بر صوفیه در دورۀ ایلخانی (735- 656 ق) با کسب مشروعیت از طریق اسلام‌پذیری و انطباق با فرهنگ و تمدن ایران رابطۀ مستقیم داشت. ایلخانان نامسلمان به کسب مشروعیت از طریق عرفا و مشایخ نیازی نداشتند و در نتیجه در دورۀ آنها وقف بر صوفیه راکد ماند. پس از سقوط خلافت بغداد و افزایش اسلام‌پذیری ایلخانان بر دست عرفا و مشایخ، وقف بر صوفیه در روند جدید حاکمیت ایلخانی رو به افزایش نهاد. برخی ...

خیر و شر و نسبت آن­ها با مبدأ هستی، و صدورشان از اصل واحد یا اصول دوگانه یا چندگانه مهم­ترین بحث در آموزه‌های مکاتب عرفانی است. تصوف و قبّالا نیز متأثر از آبشخورهای فکری خود دربارۀ وجود خیر و شر و نسبت آن ­دو با یکدیگر و نیز منشأ صدور آن­ها و اصالت یا نسبیت­شان در عالم دیدگاه­های ویژه‌ای دارند که نوشتار حاضر در صدد تبیین تطبیقی این دیدگاه‌ها است. صوفیه و قبالا خداوند را خیر محض می‌دانند و در عین...

سیمای امام علی(ع) در تألیفات صوفیه بازتاب یافته است و بر این اساس می‌توان متون تصوف را جزو منابع شناخت حضرت به‌شمار آورد. در این مقاله با تأکید بر چهار عامل تأثیرگذار در ذهنیت صوفیه نسبت به امام علی(ع)، کوشش شده است تا تصویر ایشان از حضرت بررسی شود. این چهار عامل عبارتند از: الف- اوصاف شخصیِ امام علی(ع) در روایات و احادیث مورد استفادة صوفیه که اغلب ماخوذ از منابع سنی هستند. ب- نسبت امام علی(ع) ب...

صفوه الصفای ابن بزاز اردبیلی یکی از مهمترین اسناد تاریخ عرفان ایرانی و سرشار از اطلاعات ارزشمند درباره ی حیات عرفانی شمال غرب ایران است. این اثر مشتمل بر شرح حال زندگی شیخ صفی الدین اردبیلی، جد اعلای سلاطین صفوی است. با توجه به جایگاه و اهمیَت صفوه الصفا در معرفی و شناخت شیخ صفی الدین اردبیلی، این پژوهش در صدد است به بررسی محتوایی این کتاب، از جنبه های عرفان، کارکرد قرآن و حدیث و ابیات عرفانی...

مبارک وخانی (۱۸۲۴-۱۹۰۲)، عارف، شاعر و هنرمند توانا و از بنیان گذاران کلام اسماعیلی در عرصۀ فرهنگ ملت تاجیک است. نکتۀ مرکزی افکار فلسفی او در کلیات، حاجات و مناجات، قطره البحر، طالب و مطلوب، و دیگر آثار وی آشکارا بیان شده است. ازلحاظ شکل و قالب شعر، کتاب طالب و مطلوب و سایر کتاب های مبارک وخانی به جز دیوان اشعار او، همه به سبک مثنوی سروده شده اند. آثار وخانی، خصوصاً طالب و مطلوب، از لحاظ سبک و مف...

انتخاب پیر، برای پیمودن طریق معرفت و دست یابی به اسرار الهی، از مسایل اساسی در عرفان و صوفیه به حساب می آید. از نظر اهل صوفیه سیر و سلوک در مسیر پر فراز و نشیب بدون بهره گیری از وجود پیری که خود به مرحلة کمال در طریقت رسیده، امکان پذیر نیست. در مقاله سعی شده است به بررسی موضوع پیر از دید عارفان، حافظ شیرازی و گومیلیوف شاعر روس که متأثر از تصوف شرقی است و همچنین به دلایل تأثیرپذیری گومیلیوف از ح...

شطحیات صوفیه خصوصا بایزید بسطامی پرداخت.در حفظ اسرار صوفیه بسیار کوشید و از رازدارترین صوفیان بشمار می‌رود.مریدان بسیاری در مکتب وی‌ تعلیم دیده‌اند.حلاج،شبلی و جریری از جمله شاگردان وی هستند.به سبب‌ نقل و روایت احادیث فراوانی که از وی در بیان نظریات صوفیان بازمانده وی را زبان فاخر تصوف نامیده‌اند.مقاله حاضر مروری بر شرح احوال و آثار جنید بن محمد بن جنید بغدادی صوفی برجسته قرن سوم هجری است،جنید ...

چگونگی ارتباط تصوف و تشیع از مسائل بسیار مهم حوزۀ مطالعات اسلامی به‌شمار می­رود. صوفیه از همان دورۀ نخستین برای خود یک تاریخ مقدّس پدید آوردند و در آن از ارتباط مشایخ خود با ائمۀ معصوم به‌ویژه علی­بن‌أبی­طالب (ع) سخن گفتند. یکی از مسائلی که در تاریخ مقدس صوفیه مورد توجه قرار گرفته است مفهوم علم باطن و ارتباط آن با  امام علی(ع) است. صوفیه همچون اهل حدیث و فقها برای خود علمی قائل شدند که از آن به ...

در فایل اصل مقاله موجود است