مثنوی ارجمند مولانا جلال الدین محمد بلخی ، دائره المعارفی است که بسیاری از مقولات انسانی~عرفانی در آن طرح شده است. در این مقاله ، باده، انواع آن و مسائل مربوط به آن از دیدگاه مولانا در مثنوی شریفش بررسی می شود. از آنجا که مولانا از نظام فکری منسجم و نظ م مندی برخوردار است، دیدگاه او درباره باده، در غزلیات و مثنوی اش یکسان و هماهنگ است از این رو در این مقاله گاه شواهدی نیز از غزلیات وی آورده شده...

اشاعره یکی از مذاهب کلامی اهل سنت هستند. تشابه ظاهری بین بعضی اعتقادات اصولی اشاعره و تعالیم عرفانی، باعث شده که عارفان بزرگ مسلمان از جمله مولانا جلال الدین محمد بلخی را در جرگه مذهب اشعری تصور کنند. در حالیکه اصولاً مبانی و مبادی علم عرفان و علم کلام کاملاً مستقل و متفاوت هستند. در این مقاله سعی شده برخی از تشابهات ظاهری آرای عرفانی مولانا در قیاس با اصول اعتقادی اشاعره که ظاهراً مشترک می نمایند...

عارفان بزرگ هند، همواره با عارفان ایرانی ارتباط داشته اند. مهاجرت عارفان به سرزمین هند و ورود مسلمانان از خراسانِ قدیم به این سرزمین به گسترش این ارتباط ها مدد می کرد. همواره عارفانِ هند پیران و وابستگانی در خراسان داشته اند و این وابستگی ها تا دیر زمان ادامه داشته است. یکی از عارفان نام دار و سرشناس ایرانی، مولانا جلال الدین محمد بلخی است که در زمان خود، سلسله معنوی و عرفانیش در هند ناشناخته مان...

عقلای مجانین یا فرزانگان دیوانه نما که گاه بهالیل نیز خوانده می شوند، جایگاه ویژه ای در ادبیات عرفانی دارند. در برخی از حکایات مثنوی، اقوال و احوال حکیمانه و در عین حال رازآلود این شوریدگان با ظرافت خاصی در قالب حکایات عامیانه بیان شده است. مولانا با آوردن تمثیل های پُرمعنا، در پی نشان دادن حکمت و معرفت عمیق این دسته از اولیای الهی، خلاف ظاهر غیرعادّی و دیوانه وار آنان و تبیین لایه های عمیق شخصیت...

در شعر فارسی هیچ شاعری در شرح و تعبیر مضامین حکمی و عرفانی به اندازة مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی (604 - 672 هـ. ق) از اوزان و ظرفیت­های گوناگون موسیقی بهره برنگرفته است و هیچ سخنوری به اندازة مولانا پای موسیقی را در مضامین گوناگون شعر در میان نکشیده و در تبیین مباحث عرفانی و حکمی چنگ در چنگِ موسیقی نداشته است و در حدّ مولانا از اصطلاحات موسیقایی و نام موسیقیدانان و نیز نام سازها اعم از بادی ...

مولانا جلال الدین محمد بلخی از بزرگترین مفاخر ادب فارسی و از اندیشمندان بنام اسلامی در قرن هفتم است. مثنوی معنوی وی ‘ گنجینه ای عظیم ازمعارف والای بشری ومتضمن پاره ای از علوم اسلامی است . قضا و قدر از جمله مباحث جدال برانگیز کلام اسلامی است که مولوی بادقت تمام در ابیات پراکنده ای ازدفاتر ششگانه مثنوی بدان پرداخته است . موضوع این پژوهش بررسی دیدگاه شاعر در این مبحث کلامی است . این پژوهش در بردار...

در سر آغاز متن رساله ی وحدتیه و مولف چنین معرفی شده است : " مولانا جلال الدین علیه الرحمه و اعلی الله مقامه". و بازدر ابتدای رساله از او با کلمه ی "حضرت مولانا " یاد می شود: " در این مرتبه حضرت مولانا به لسان حال و حقیقت محمّدیه عبارت می فرماید." جز این چیز دیگری دکر نشده است . پس از بررسی مکرر متن و جستجوی فراوان و عجالتا" گمان نگارنده در مورد این جلال الدین، یکی از اشخاص زیر است : الف- مولانا ...

این پایان نامه ضمن بررسی و مقایسه ی 58 داستان از دفتر اول و دوم مثنوی مولانا با منابع آن، میزان و نحوه ی تغییرات ایجاد شده در داستان ها را با تکیه بر عناصر داستان نویسی نوین مشخّص می نماید. در فصل نخست به زندگی مولانا و سرگذشت او پرداخته شده است در فصل دوّم درباره اهمیت مثنوی معنوی در ادبیات و عرفان جهان بحث شده است. در فصل سوم جلوه های داستان سرایی مولانا مطرح و بررسی شده اند. در فصل چهارم داس...

مولانا جلال الدین محمد بلخی مشهور به مولوی در کلیات شمس به دلیل انس و آشنایی عمیق با قرآن مجید از آیات و شخصیت ها و داستانهای قرآنی بسیار بهره برده است. مصادیق دیگر تلمیح اعم از احادیث، اساطیر، اشاره به ابیات، داستان پیامبران ، ضرب المثلها، فرهنگ عامه اعم از آداب و رسوم و اعتقادات و باورها ونیز مشاهیر موجود در کلیات شمس نیز در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی تلمیح در این پایان نام...

چکیده پژوهش : از آن جا که آدمی همواره به دنبال راهی به سوی کمال بوده است و یا به عبارتی دیگر چون کمال جویی و حرکت به سوی رشد و تعالی یکی از نیازهای فطری بشر است ، گویا بازگشت به اصل از خواسته های درونی و امیال پاک انسان است. ولایت مسیری است که می تواند انسان را در راستای رسیدن به این میل پاک کمک کند و شاید شاه کلید تحقق این خواسته الهی انسان تمسک به این اصل و این رکن ارزشمند( ولایت) است. به...