ابوریحان بیرونی دانشمند و فیلسوف مسلمان ایرانی از مهم ترین و تأثیرگذارترین چهره های علمی جهان اسلام در قرن چهارم هجری به شمار می آید. هدف ما در این مقاله بررسی نظر بیرونی پیرامون عدالت است. بنابراین به دنبال پاسخگویی به سه سوال در این مقاله هستیم که عبارتند از: برداشت بیرونی نسبت به عدالت، چگونگی تشخیص عدالت و در نهایت، تبیین سازوکار نهادینه شدن عدالت در جامعه. برای این منظور سه کتاب بیرونی یعن...

شهادت به عنوان یکی از ادلّه اثبات دعوی مورد قبول نظام های حقوقی از جمله اسلام قرار گرفته است. تحمّل و ادای شهادت از نظر اکثر فقهای امامیه و حنفیه واجب کفایی است و فقط در مواردی خاص، واجب عینی است.در فقه امامیه و حنفیه، برای شهادت و شهود شرایطی را از قبیل بلوغ و عقل و عدالت و ..... بیان نموده اندکه در صورت فقدان یکی از این شروط، شهادت پذیرفته نمی شود. اگر شهود شهادت دروغ دهند، به عقیده امامیه و حن...

غیبت امام دوازدهم و کوتاه دستی جامعه شیعی از نظام مطلوب خود از سویی، و ضرورت حفظ حداقل هایی از سازماندهی، امکانات، موقعیت ها و فرصت ها برای شیعیان در حکومت های غیرشیعی از سوی دیگر، همکاری علمای شیعه با حکومت های موجود را ضروری می کرد. با وجود آن که در طول غیبت صغرا بیشتر همّت علما صرف اثبات امامت و غیبت امام مهدی 7 گردید، اما با شروع غیبت کبرا و اوج گیری جایگاه علما در میان شیعیان، بحث همکاری آن...

غیبت امام دوازدهم و کوتاه دستی جامعه شیعی از نظام مطلوب خود از سویی، و ضرورت حفظ حداقل هایی از سازماندهی، امکانات، موقعیت ها و فرصت ها برای شیعیان در حکومت های غیرشیعی از سوی دیگر، همکاری علمای شیعه با حکومت های موجود را ضروری می کرد. با وجود آن که در طول غیبت صغرا بیشتر همّت علما صرف اثبات امامت و غیبت امام مهدی 7 گردید، اما با شروع غیبت کبرا و اوج گیری جایگاه علما در میان شیعیان، بحث همکاری آن...

دیربازی است مصلحان و اندیشمندان اسلامی، اتحاد و همبستگی ملل اسلامی را یکی از ضروری ترین نیازهای امت اسلامی می دانند و همواره جهت نائل شدن بدین هدف راهکارههایی را ارئه داده اند. بی‌تردید شناسایی و تحلیل واقع گرایانه، مولفه ها و عوامل وحدت آفرین جامعه مسلمین از نگاه تیزبین امیرالمؤمنین علی(ع)، بسیار حائز اهمیت و راه گشا خواهد بود؛ بدین منظور در این نوشتار با بهرمندی از سخنان حکیمانه آن حضرت، به ت...

برای دستیابی به عدالت اجتماعی در کنار هم قرار گرفتن تمامی عوامل عدالت که شامل: تقوی،حاکم و کارگزاران عادل و هم چنین مردم عدالت خواه است ،ضروری به نظر می رسد. از مهم ترینِ این عوامل،وجود حاکمان و کارگزارانی عادل است که از فضایل اخلاق فردی و مدیریتی بهره مند باشند. از آنجا که حاکمان و کارگزاران پیشتازان جامعه هستند، اجرای عدالت باید از طرف خود آنان شروع شود.بنابراین با توجه به اصول مبنایی عدالت ا...

بی نیازی با عدالتی جامع محقق می شود. تحقق چنین عدالتی فرض داشتن نظریه ای جامع در مورد عدالت است. فرضیة مقاله اکتشاف چنین نظریه ای است که از گزاره های ذیل تشکیل می شود: عدالت واژه ای است اجتماعی، و به معنای استقامت جامعه یا نظام دینی در طریق شرع می باشد. فقیه جامعه اسلامی با توجه به مصالح و مفاسد واقعی قوانین کشور را از طریق ابزارهای مدرن قانون گذاری وضع می کند. خیر و سعادت بر حق و الزام مقدم...

اگرچه تاریخِ ترجمه قرآن کریم عمری هزار و دویست ساله دارد، ولی نهضت ترجمه ای که ظرف سی سال اخیر در کشور به راه افتاده، نیز در جای خود بسیار امیدوار کننده است. از اولین ترجمه فارسیِ قرآن در دهه شصت شمسی به وسیله عبد المحمد آیتی، تا امروز که  سه دهه از انتشار آن می گذرد، ده ها ترجمه دیگر هم به میراث فرهنگی و معنوی کشور افزوده شد که قطعاً  در فرایند ترجمه قرآن تا رسیدن به یک ترجمه مطلوب و آرمانی تأثیر...

یکی از عناوین حائز اهمیتِ مورد بحث در فقه و شرع، «بغی» می‏باشد. منشأ انتخاب این کلمه آیه‏ی 9 سوره‏ی مبارکه‏ی حجرات می‏باشد. وفق دستور این آیه اگر دو گروه از مومنان با یکدیگر مقاتله و جنگ کردند پس بایستی بین آنها صلح و آشتی برقرار کرد و اگر گروهی بر دیگری تجاوز و ستم نمود، باید با ستمگر به جنگ و قتال برخاست تا به امر پروردگار گردن نهد. ولیکن اکثر فقها با استناد به این آیه‏ی شریفه، «بغی» را خروج ع...

نوشته حاضر با الهام از روش هرمنوتیک قصدگرای اسکینر، پس از توصیفی اجمالی از زمینه ها و شرایط سیاسی و اجتماعی و بستر فکری شیعه در چارچوب فقه سیاسی، و معرفی فقهای معروف شیعه در این دوره به بررسی آرای سیاسی ایشان در متون فقهی شکل گرفته در فضای سیاسی متکثر ناشی از حاکمیت ایلخانان مغول و محیط فرهنگی نسبتاً مناسب برای طرح آموزه های فقهی - سیاسی مذاهب مختلف از جمله تشیع پرداخت است.