قصاید خاقانی یکی از دشواریاب‌ترین قصاید موجود در زبان و ادب فارسی است که پژوهش‌های بسیاری دربارۀ شرح ابیات و لغات و ... آن انجام شده است؛ اما همچنان در دیوان اشعارش، به‌نسبت با دیگر دیوان‌های شاعران فارسی‌گوی، نکات مبهمی وجود دارد که خواننده در فهم آن با مشکل روبه‌رو می‌شود؛ ازجملۀ این ابیات دشوار می‌توان به بیت زیر از قصیدۀ ترسائیه اشاره کرد: «ب...

رساله حاضر با عنوان «مقایسه اندیشه توحید در ادیان ابراهیمی» در صدد تبیین جایگاه توحید در ادیان ابراهیمی و مقایسه آن برآمده است. در این راستا به مهم ترین مباحث الهیاتی و توحیدی در ادیان یهود، مسیح و اسلام و از جمله توحید در عهدین و به خصوص به مسأله تثلیت و نیز به مقایسه اشتراکات و اختلافات توحید پرداخته است. رساله موجود برای نیل به اهدافش در ضمن پنج فصل ارایه گردیده است. فصل اول به کلیات و مف...

انسان، این موجود مختار رازآلود، در میان انبوهی از موجودات و اتفاقات جبری جریان طبیعت، به سبب اراده و اختیار خدادادی اش، ماجرایی بس طولانی و پر فراز و نشیب را در طول تاریخ پرستش طی نموده و کوشیده به طرق مختلف نیاز و میل فطری پرستش را در خود پاسخ گوید. در ابتدا با مشاهده اتفاقات طبیعی، هرکدام را نشانه ای از وجود نیرو یا نیروهایی مافوق طبیعی پنداشته، سر تعظیم و تسلیم در برابر آنها فرو می آورد. ا...

در مسیحیت شاهد دو نظام عقیدتی هستیم که هر یک با بخشی از کتاب مقدس مطابقت دارد. در قرآن اشارات زیادی به سیره زندگانی حضرت عیسی (ع) شده است. قرآن بر خلاف عهد جدید به جزئیات زندگانی مسیح (ع) نپرداخته، اما به مسائلی اشاره داشته که همواره مورد توجه مسیحیان نیز بوده است. موضوع در خور تأمل این است که پیگیری این مسائل ما را به دو نظام عقیدتی متفاوت در اسلام و مسیحیت در خصوص مسیح منتهی می نماید. ما نیز ...

قرآن کریم با اهل کتاب به روش خاص خود احتجاج نموده و از این راه عده ای از آنان را به راه حق و راه کمال نزدیک کرد. در این رابطه دلایل و شواهد روشنی بر جواز احتجاج در آیات و روایات وجود دارد که در قرآن کریم، مواردی از جمله، یهود، نصارا، مجوس و صابئین را در فصل اول بررسی نموده ایم. فصل دوم: احتجاج قرآن با اهل کتاب درباره توحیداست. در مورد قائلین به تثلیث و احتجاج قرآن بر علیه آنان ،همچنین احتجاج بر...

چکیده اهمیت تبیین مفاهیم الهیاتی در مسیحیت به عنوان یکی از ادیان بزرگ جهان و همچنین لزوم بهره-گیری از آن در عرص? مطالعات تطبیقی در زمین? مفاهیم الهیاتی بر کسی پوشیده نیست. پایان نام? حاضر را شاید بتوان مدخلی دانست برای ورود به قلمرو مضامین الهیاتی. در فصل نخست این اثر یک بررسی اجمالی از تاریخ الهیات مسیحی با رعایت تقدم و تأخر زمانی بعمل آمده است و در هر کجا که با عاملی مواجه شده ام که باعث ا...

درعصرحاضر، در روش های پژوهش های اجتماعی هم مثل سایر عرصه ها گذار اتفاق افتاده است. حرکت پژوهش های اجتماعی از روش های­کمی وسخت به رو ش های کیفی ونرم­ انسان گرایانه و تفسیری اهمیت رویکرد کیفی را درتحقیقات اجتماعی دو چندان کرده است. مطالعۀ موردی[1] نیز، یکی از رایج ترین روش­های تحقیق کیفی است­که به بررسی یکه­نگارانه از یک واحد اعم ازفرد، سازمان، خانواده، جامعه و... می پردازد. در روش یاد شده، طبق د...

از جمله مسائلی که در حوزه کلام مسیحیت و کلام اسلامی و با محوریت متون دینی این دو دین  مورد توجه و کنکاش برهانی و استدلالات کلامی است، مسئله توحید می‌باشد که ابهامات موجود در اندیشه توحیدی مسیحیت با وجود بحث تثلیث به پیچیدگی و اهمیت بحث افزوده است. قرآن کریم قول به «تثلیث» و تحریف در توحید که به مرور زمان از سوی مسیحیان شکل گرفته را با صراحت نفی و با نگرش انتقادی آن را باطل می­داند. در آیاتی به ...

هدف در طریقۀ هسوخیایی و تصوف رسیدن به حضور خدا در قلب باطنی و سکوت و آرامش درونی با ذکر قلبی است. ذاکر در هر دو طریقه از ذکر زبانی و شفاهی به ذکر قلبی وارد می‌شود. در طریقۀ هسوخیایی در ذاکر هنگام ذکر قلبی، مسیح و روح‌القدس ذکر می‌گوید و هدف رسیدن به هسوخیاست. هسوخیا شامل سکوت زبانی و درونی است و در ذاکر مسیح و روح‌القدس ذکر می‌گویند. در تصوف نیز از خاموشی و سکوت زبانی و قلبی سخن گفته می‌شود. بی...

در این مقاله، تثلیث پدر، پسر، روح القدس که یکی از انگاره های بنیادینِ بسیار مهم در یزدان شناسی مانوی است، معرفی شده است. در متون مانویِ تورفان که تثلیث در آنها بازتاب پیدا کرده، گهگاه روح القدس با «روح زنده»، که یکی دیگر از تجلیات برجسته پدرِ بزرگی (خداوند متعال مانوی) است، اشتباه گرفته می شود. مقاله حاضر می کوشد از طریق بررسی متن شناختی این دو را از هم بازشناساند و در شرایطی که متن ابهام آمیز است...