این رساله در برگیرنده یکی از موضوعات مطرح در مباحث الفاظ می باشد. مفهوم لقب از اقسام مفهوم مخالف و مدلول لازم کلام می باشد که این لزوم، لزوم بین به معنی اخص است. گاهی کلام علاوه بر مفهوم مخالف، دارای مدلولی است که بین به معنای اعم یا غیر بین است که در اصطلاح نه مفهوم و نه منطوق محسوب می شوند و در اصطلاح اصولیون دلالت سیاقی نامیده می شود و به سه قسم تقسیم می شود: 1- دلالت اقتضاء 2- دلالت تنبیه 3...

تأویل به معنای حمل کلام از معنای ظاهر به معنایی غیر آن مورد پذیرش سلفیان ظاهرگرا نیست و آنان ضمن تأکید بر حجیت ظاهر کتاب و روایات، نفی تأویل را به عنوان روش شناخت متن دین می پذیرند. التزام به ظواهر و نفی تأویل نصوص دینی که از نتایج تعطیل عقل از سوی سلفیان است، سبب شده است آنان در باب متون متشابه، دستخوش تحیر شوند و در مواجهه با آن، ضمن پذیرش ظواهر الفاظ و نفی تأویل، قایل به تشبیه و تجسیم در باب...

تأویل به معنای حمل کلام از معنای ظاهر به معنایی غیر آن مورد پذیرش سلفیان ظاهرگرا نیست و آنان ضمن تأکید بر حجیت ظاهر کتاب و روایات، نفی تأویل را به عنوان روش شناخت متن دین می‌پذیرند. التزام به ظواهر و نفی تأویل نصوص دینی که از نتایج تعطیل عقل از سوی سلفیان است، سبب شده است آنان در باب متون متشابه، دستخوش تحیر شوند و در مواجهه با آن، ضمن پذیرش ظواهر الفاظ و نفی تأویل، قایل به تشبیه و تجسیم در...

شیخ انصارى»ره« در آغازین مباحث علم اصول، آیات و روایات تبعیت از علم و ظن را ناظر به نوع منطقى آن‏ها مى‏داند; اما در ادبیات دین، علم به معرفتى اطلاق مى‏شود که احتمال خطاى کاربردى و محسوسى نداشته باشد; ظن نیز حالت تحیرى است که دلیلى عقلایى و قابل‏قبول بر هیچ طرف نتوان اقامه کرد. پس این آیات نمى‏توانند بر اصالت عدم حجیت ظن دلالت کنند; بلکه بهترین دلیل بر حجیت علوم عرفى همچون ظواهر و خبر ثقه و... ه...

مسئلۀ اصلی این پژوهش تبیین و ارزیابی جایگاه و کاربرد سیاق در نظریۀ اصولی شیخ مرتضی انصاری است. وی ضمن پذیرش اعتبار سیاق در فرایند فقاهت، از آن دراستنباط حکم شرعی از گزاره های دینی و نقد فتاوای فقهی و استدلال های اصولی بهره گرفته است. شیخ انصاری در اعتبار سیاق به عنوان مستند حکم شرعی به ضوابطی چون وضوح دلالت، عدم تعارض با دلیل قوی تر و وحدت نزول قائل است. سیاق کلمات، جمله ها و آیات گونه هایی از ...

نزاع دیرینة فرق اسلامی در مسأله رؤیت حق‌تعالی برآیند مبانی تفسیری و کلامی آنها است. اهمیت بررسی این موضوع نیز، در کشف و ارزیابی این مبانی است. شیعه و معتزله از امتناع رؤیت سخن می‌گویند و بر مبنای ادلة عقلی، ظواهر آیات را تأویل می‌کنند. اشاعره با باور بر امکان رؤیت حق‌تعالی در دنیا و وقوع قطعی آن در عالم آخرت، آن را محصول ظواهر آیات، نصوص متواتر و عقیدة سلف می‌انگارند. در این نزاع، قلمرو مدرک عق...

در این پایان نامه در فصل اول علاوه بر ذکر کلیات برخی مباحث مقدماتی همچون مفهوم شناسی متشابه و دیدگاه علامه طباطبائی در باب محکم و متشابه بررسی شده. در فصل دوم مبانی علامه در این باب مطرح میشود که شامل قابل فهم بودن قران برای همگان،حجیت ظواهر قران،وضع الفاظ برای روح معتا، زبان چند وجهی قران، حجیت بیان پیامبر و ائمه و حجیت عقل است.در فصل سوم ابتدا روش علامه در تحلیل متشابهات به صورت کلی بررسی شده...

وهابیت جریانی فکری سیاسی است که در قرن اخیر ظهور کرده است. این جریان دیدگاه‏های نوظهوری در برداشت از قرآن داشته و مانند هر مکتب فکری بر مبانی و پیش‏فرض‏هایی تکیه دارد و نخستین گام برای بررسی درستی یا نادرستی یک نحله فکری، تحلیل و نقد مبانی آن است. این مقاله با هدف مشخص کردن میزان اعتبار پیش‏فرض‏های وهابیت با محوریت اندیشه های علامه طباطبائی (ره) در تفسیر المیزان به بررسی مبانی عقاید وهابیت پردا...

این نوشتار به دفاع از شخصیت محدّث مشهور شیعه، شیخ یوسف بَحرانی می پردازد و ضمن معرّفی تفکرات اصولی وی اتّهام اخباریگری به ایشان را مردود اعلام کرده و بر اساس سیره علمی او توجّه خاصّ محدّث بحرانی به مباحث اصولی و اجتهادی را ثابت می کند. پژوهش حاضردر پنج فصل سامان یافته است. نویسنده در فصل اوّل به بررسی گوشه هایی از زندگانی و حیات علمی شیخ یوسف بحرانی همچون: تولّد، نشو و نمای در بحرین، خروج از آن دیار برا...

دربارۀ حجیت روایات تفسیری اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی قائل به حجیت و بسیاری از اندیشمندان اسلامی، ازجمله علامه طباطبایی قائل به عدم حجیت‌اند. در مقالۀ حاضر، ادلۀ حجیت خبر واحد از حیث شمول آن بر روایات تفسیری بررسی شده است. نتیجۀ بررسی، عدم شمول ادلۀ حجیت خبر واحد ـ اعم از لفظی و غیرلفظی ـ بر روایات تفسیری و تأیید دیدگاه علامه است. از دیدگاه علامه، روایات تفسیری زمانی حجت‌اند که یا متواتر یا محفو...