این نوشتار در پی بیان ویژگیهای تفسیر الکاشف و روش تفسیری محمد جواد مغنیه است. نویسنده نخست از گرایش تفسیری مغنیه سخن می گوید. سپس ویژگیهای الکاشف را در عناوینی چون پیرایش تفسیری، رودرروی با آرای مفسران، نوآوریها، ساده نویسی و روان نگاری، فقه مقارن و کلام تطبیقی، راهنمائی موضوعی آثار، راهنمائی موضوعی تفسیر، تفسیر موضوعی و بهره گیری از ساختار پرسش و پاسخ، مطرح می کند. آنگاه روش تفسیری مفسر را توض...

یکی از آسیب های روایات تفسیری، نفوذ اندیشه ها و باورهای وارداتی بیگانه و غیر اسلامی به ویژه یهودی در میان فرهنگ و آموزه های ناب و اصیل اسلامی است که از آن با عنوان اسرائیلیات یاد می شود. مفسران مسلمان در مواجهه با این روایات و نقل و نقد آن ها یکسان عمل نکرده و عملکردهای متفاوتی داشته اند. علامه طباطبایی( ره) در تفسیر المیزان جز در مواردی اندک، از نقل اسرائیلیات احتراز نموده و با بهره گیری از مع...

آن‏ها که فی‌الجمله حجیت و کارآمدی روایات را در تفسیر باور دارند، برای دست‏‏‏یافتن به احادیث معتبر تفسیری دیدگاه‏‏‏های گوناگونی دارند که به مبانی آن‏ها برمی‏‏‏گردد. آیت‏‏‏الله‏‏‏ معرف، قرآن‏‏‏‏‏‏پژوه برجسته این عرصه، در عناوین مختلف این باب دیدگاه‏‏‏هایی ویژه دارد. افزون بر اصل کارآمدی احادیث معصومان : در تفسیر و دلایل آن، این‏که در چه نوع موضوعاتی تفسیر با حدیث اعتبار دارد، یا سنخ آگاهی حاصل از...

روایات تفسیری از نظر رویکرد دارای انواع گوناگونی می باشند. دسته ای از این روایات دارای رویکرد نقلی، دسته ای دیگر دارای رویکرد تفسیری و دسته ای دیگر دارای رویکرد تأویلی می باشند. هر یک از این دسته روایات دارای انواع مختلفی به شرح ذیل می باشند: روایات با رویکرد نقلی شامل روایات لغوی و روایات فضای نزول و روایات اخبار غیبی می باشد که روایات لغوی خود شامل روایات بیان معانی واژگان و روایات بیان معا...

مشی مسلمانان در تفسیر قرآن کریم در طول تاریخ با رویکردهای مختلفی صورت گرفته است. استفاده از روش اجتهادی و عقلی براساس دلایل قرآنی، حدیثی و عقلایی یکی از آن شیوه هاست. درست است که آنها تا قرون سوم و چهارم بیشتر از شیوه تفسیر مأثور بهره می‌گرفتند ولی به دلایلی که در نوشتار کنونی به آنها اشاره شده است، حتی در آن قرون هم از شیوه تفسیر عقلی کاملاً بی‌بهره نبودند. لذا شیوه فوق از قرن چهارم به بعد بیش ...

یکی از روشهای معصومان? در راستای استفاده از قرآن و تبیین مفاهیم بلند آن، بیان روایات تفسیری است که یک قسم از آنها، روایات استنادی است. منظور از روایات استنادی، آن دسته روایاتی است که معصومان? در حین بیان مطلب یا در ضمن مناظره و بحث یا در پاسخ به سوال از مسائل مختلف؛ به قرآن استناد نموده و شاهد و دلیلی بر مطلب خود، از قرآن آورده اند. برای شناخت روش استناد ائمه? به قرآن ابتدا می بایست روایات اس...

جستار حاضر، دربارۀ یکی از مباحث تفسیری و علوم قرآنی و قرینه‌های درون‌متنی به نام «سیاق»  است، پیشینۀ کاربرد سیاق در تفاسیر، به ابتدای قرن دوم (ه. ق) برمی‌گردد. این مقاله در پی بررسی نقش سیاق درکشف مدلول‌های آیات، چیستی و جایگاه آن، گونه‌ها، چرایی و گستره‌شناسی سیاق، براساس دیدگاه‌های علامه‌جوادی آملی است و نمودهایی را از کاربرد آن درتفاسیر، به‌ویژه تفسیر تسنیم نشان می‌دهد. فزونی کاربرد...

بررسى روش تفسیرى تفسیر »الکاشف« اثر محمد جواد مغنیه است. مغنیه تحت تأثیر مسائل سیاسى و اجتماعى این تفسیر را نگاشته است و چند ویژگى کلى و مهم الکاشف عبارت است 1. پیرایش تفسیرى، تفاسیر برگرفته از اسرائلیات، غیر علمى و غیر مستند، ناکارآمد در باورها و جهان دنیا و آخرت، متناسب با گذشته، بى‌ارتباط با حوزه تفسیر از تفسیر الکاشف حذف شده است افزون بر این در راستاى پیرایش، از پرگویى در مباحث تخصصى و آورد...

یکی از راه هایی که در طول تاریخ اسلام مورد استفاده برخی افراد و مکاتب جهت تفسیر قرآن بوده است، تفسیر به رأی می باشد. تفسیر به رأی یعنی تفسیر آیات قرآن بدون در نظر گرفتن قرائن متصل و منفصل و بدون توجه به روایات معصومین (ع) و بدون توجه به آیات دیگر قرآن و صرفاً بر اساس میل و نظر شخصی. در روایات از تفسیر به رأی نهی شده و از عواقب خطرناک آن همچون خروج از دایره ایمان و ورود به دایره کفر و عذاب جهنم خ...