در قرآن کریم، زنان از‏نظر رتبۀ انسانی، همشأن مردان شمرده شده‏اند و حقوقی عادلانه برایشان در‏نظر گرفته شده است؛ با این حال، مفسران گذشته در‏فهم برخی آیات ناظر به حقوق، و روابط اجتماعی و خانوادگی زنان، برداشت‌هایی متناسب با وضع زمان خود به‏دست داده‏اند که بر‏خلاف نگرش قرآنی و نامتناسب با وضع کنونی زنان است؛ از این روی، نقد و بررسی این نظر‏ها با توجه به برداشت‌های معتبر امروزی، ضروری می‌نماید. یک...

روش­شناسی «فن وقایع حساس» با وجود قدمت بیش از نیم قرن، هنوز در ایران ناشناخته بوده و در بیشتر کتاب­های روش پژوهش از این روش شناسی سخنی به میان نیامده است. با وجود ابداع روش­شناسیِ «فن وقایع حساس» در دوره تسلط اثبات­گرایی بر علم الاجتماع، این روش شناسی در سال­های اخیر و در حوزه پژوهش­های کیفی و پارادایم­های تفسیری و ساخت­گرایی با اقبال قابل توجهی روبرو شده است. مقاله حاضر در تلاش است با واکاوی مب...

مدح پیامبر از جمله موضوعاتی است که از آغاز اسلام تاکنون مورد توجه شاعران بوده و در این باره اشعار زیادی سروده اند. آغاز آن با قصیدة شاعرانی چون کعب بن زهیر، کعب بن مالک و حسان و دیگر شاعران دورة اسلامی است. این نوع شعر با رکودی که در دوره های اموی و عباسی بر آن عارض شد، دوباره از عصر انحطاط اوج گرفت. برای مثال می توان قصیدة برده بوصیری را نام برد یا بدیعیات که در این دوره برای اولین بار ظهور کرد.

عاشورانگاری اهل سنت از قرن دوم تا نیمه قرن هفتم مهم ترین دوره نگارش و تدوین این متون است. عاشورانگاران مورد بررسی در این پژوهش علاوه بر گرایش به عقاید عمومی اهل سنت از جمله اعتقاد به دو خلیفه اول، انتخابی بودن خلیفه و دیگر موارد، دارای گرایشهای فرعی نیز بودند که آنها را از یکدیگر متمایز کرده است. برخی از ایشان تمایل شدیدی به اهل بیت(ع) دارند و در مقابل نگاه انتقادی شدیدی نسبت به بنی امیه و حتی ...

زبان مولانا، زبان مردم است که بیشتر با اصطلاحات عوامّ سر و کار داشته است و عقاید و افکار عامّه نیز در آثارش فراوان دیده می شود. از عوامل مهمّی که به مثنوی ارزش ویژه ای بخشیده است و از لوازم ارتباط بین طرز بیان مثنوی با شیوه بلاغت منبری او می باشد؛ فرهنگ و لغت عامیانه از یک طرف و معانی عالمانه از طرف دیگر است. بیان قصّه ها و تمثیلات و درج مثلها و خطابه ها که مثنوی مجموعه ای از این مواد است، ذخیره فر...

در مسیر سلوک عرفانی ضرورت دارد که سالک از خود خالی و فانی شود، از جهت اینکه تمام حرکات و تلاش های عارفان برای رها شدن از خویش است؛ لذا برخی از امور، از جمله ریاضت بر ایشان فرض راه است این عمل به گونه های متفاوت در طی قرون مختلف انجام گرفته است و به سالکان طریق به فراخور حال و استعدادشان تعلیمات متفاوتی توسط آشنایان طریق و پیران راه ارائه شده است. این اعمال که به نحوی با ریاضت های جسمانی صورت می...

انسان مدرن و تمامی فعالیت­هایش از ابتدای پیدایش –در حدود 200000 سال پیش-، تا کنون، با اقلیم و محیط پیرامون خود در ارتباط بوده است، از آن تأثیر گرفته و بر آن اثراتی گذارده است. اقلیم کره ­ی زمین به مانند یک سیستم پویا، از تاریخ ذکر شده تا امروز در حال تغییر و تحول دایمی بوده است. تغییرات اقلیمی، از راه ایجاد تغییرات در مؤلفه­ های محیطی و ویژگی­های چشم­انداز کنام زیستی گروه­های انسان مدرن، بارها ...

مبحث فطرت، به عنوان یک مسئله مستقل فلسفی و کلامی در آثار کندی، فارابی، ابن-سینا و شیخ اشراق مطرح نبوده است. در اخوان الصفا برای نخستین بار در تاریخ فلسفه اسلامی، مسئله فطری بودن شناخت خداوند در یک منبع فلسفی مطرح می شود. این پدیده در پرتو رویکرد کثرت-گرایانه آنان در انتخاب منابع شان قابل تبیین است. ابن عربی چون برای نخستین بار چیستی فطرت را موضوع مطالعه مستقل قرار داده است، نقطه عطفی در سیر تطو...