موسسه تحقیقات اجتماعی در دانشگاه فرانکفورت، اصطلاح نظریه ی انتقادی را ابداع کرد که زاییده ی شرایط ویژه ی اجتماعی و فرهنگی آلمان پس از جنگ جهانی اول است. نظریه ی انتقادی را مکتب فرانکفورت نیز نامیده اند، هر چند این دو مفهموم به یک معنی نمی باشد اما رابطه ای که میان این دو وجود دارد عموم و خصوص مطلق است. هدف نظریه پردازان مکتب فرانکفورت، ایجاد تغییرات سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی برای جوامع سرمایه د...

هدف این مقاله بررسی نظام طبقاتی کاست، در ریگ ودا و اوستا در دو جامعه باستانی هند و ایران می‌باشد. تصور این که بین آریایی­های مهاجر هیچ و نه نظام طبقاتی وجود نداشته است، مشکل به نظر می­رسد؛چون سرودهای ریگ ودا و سروده­های اوستا به سه طبقه مجزا اشاره دارند. این طبقات در ریگ ودا به نام­های برهمن (روحانیان)، راجانیه (پادشاهان و اشراف)، وایزیه «وایسیاها» (کشاورزان، صنعتگران) بیان شده­اند. همچنین این ...

در حالی که در جوامع مدرن غربی، دولت ها محصول تحولات طبقاتی بوده اند، درجوامع غیرغربی و مخصوصاً ایران، دولت طبقات را به منظور نیل به اهداف خود دست کاریکرده است. از همین رو، کارکرد طبقات در کشورهایی مثل ایران بسیار متفاوت از کارکردآن ها در غرب است. مقاله حاضر می کوشد نحوه شکل گیری طبقات و به طور مشخصدلایل تحرک بالای طبقاتی در ایران را توضیح دهد. نویسنده مقاله بر این باور است که باتغییر نظام سیاسی ...

بحث تقابل ها یکی از مهمّ ترین مباحث مورد توجّه ساختارگرایان است که می توان ریشه آن را در باورهای اساطیری و فرهنگی بشر دانست. این مبحث که جایگاهی ویژه در زبان شناسی دارد، می تواند در پژوهش های ادبی؛ بویژه در نقد و تحلیل متون نیز نقش ارزشمندی ایفا کند. در پژوهش حاضر به بررسی تقابل های واژگانی در شعر حکیم سنایی، شاعر برجسته سده های پنجم و ششم هجری که با تحوّلات و نوآوری هایش در غزل، قصیده و مثنوی، از...

پروین اعتصامی شاعری است که از دوران نوجوانی با بهره گیری هنرمندانه از نظم و ادبیات فارسی، به انتقاد از شرایط موجود و بیان کاستی های جامعه خویش می پردازد، دیوان اشعارش به عنوان تنها یادگار از او، سرشار از مناظره ها، تمثیل ها و کنایه ها با مضامین اجتماعی است. در این مقاله به بررسی جامعه شناختی نابرابری های اجتماعی و طبقاتی از نگاه پروین اعتصامی پرداخته و سعی در معرفی اجمالی دیدگاه او در این مورد ...

حفظ جان غیر نظامیان از جمله مهم ترین اهداف مسئولان کشور در کاهش آسیب پذیری حوزه ی نیروی انسانی بوده و ایجاد فضاهای امن و پناهگاهی در زمره ی اقدامات رسیدن به این هدف می باشد. با توجه به هزینه بالای احداث فضاهای امن پناهگاهی، احداث فضاهای چند منظوره به نحوی که در زمان صلح به کاربری خاصی تعلق یابند و در زمان بحران به عنوان فضای امن پناهگاهی استفاده شوند، امری منطقی، مقرون به صرفه و دارای اهمیت است...

از پایان دهة هفتاد قرن بیستم میلادی، ادبیات آلمان شاهد حضور فزایندة نویسند گان خارجی‏ تبارِ آلمانی ‏نویسی است که تجارب بینا فرهنگی خود را پیرامون موضوعاتی محوری چون آوارگی، گسست، بیگانگی، بحران ‏های هویتی و تضاد های فرهنگی و اجتماعی بازنمایی می ‏کنند. جستار حاضر به چگونگی طرح تضاد ها و مشکلات فرهنگی، اجتماعی و هویتی در متون منتخب «ادبیات مهاجرت» (migrationsliteratur) در دو دهة پایانی قرن بیستم م...

چکیده با پیروزی مشروطیت برای نخستین بار در تاریخ ایران انتخابات برگزار شد. انتخابات مراسم انتقال حاکمیت به مردم بود که پیش از آن با وراثت منتقل می شد. بدین ترتیب نهاد جدید انتخابات گسست در بنیاد حکومت را نشان می داد. در آغاز مشروطیت همه اقشار و طبقات جامعه حق شرکت در انتخابات نداشتند و تنها شش طبقه جامعه در آن شرکت کردند و قریب به اتفاق ایرانیان امکان شرکت در انتخابات نیافتند. در مقاله پیش رو م...

از منظر جامعه¬شناسی، تفکیک اجتماعی، موجب قشربندی اجتماعی و ایجاد نابرابری و شکاف در سطح جامعه خواهد شد. عمیق¬تر شدن شکاف طبقاتی موجود در سطح جامعه، موجب بروز آسیب¬های اجتماعی¬ای همچون قانون¬گریزی و فقر اقتصادی و فرهنگی خواهد¬ ¬شد. در این میان، شکاف اجتماعی موجب کاهش مشارکت اجتماعی قشر ضعیف¬تر جامعه می¬گردد و آسیب¬پذیری قشری که در پایین¬ترین مکان طبقه¬بندی اجتماعی قرار می¬گیرد، قشر کارگر، در سطح...

این مقاله ادعا می‌کند که با وجود تغییراتی که در قرن بیست و یکم رخ داده، هنوز هم دهقانان باید مورد توجه صاحب نظران علوم اجتماعی قرار بگیرند. این مقاله در این راستا به تحولات پایگاه اجتماعی دهقانان ایرانی در یک گستره تاریخی می‌پردازد. صاحب نظران ایرانی مدت‌های طولانی مزیت‌های نظری دهقانان ایرانی به عنوان عنصری که به فهم سازوکارهای بازتولید شیوه‌های تولید کشاورزی سنتی حتی در دهه‌های اول قرن بیست و...