کلام امام علی(ع) بی‌تکلّف، روان، سلیس و سرشار از آفرینشهای هنری است و تصویرآفرینی نیز می‌تواند یکی از پررنگ­‌ترین جلوه‌­های آفرینش هنری کلام امام به‌شمار رود. تصویرآفرینی روشی است که گوینده سخن، با استفاده از آن، سعی می­‌کند مفاهیم ذهنی مد نظر خود را مانند یک صورت در مقابل دیدگان شنونده مجسّم کند و از این طریق او را متوجه منظور خود نماید. هر اندازه تصاویر یک متن ادبی پویاتر باشند، آن متن باارزش‌­...

از جمله مضامین مندرج در قرآن کریم، ماجرای ذوالقرنین و ساخت سدی برای رهایی مردم مجاورِ آن از تهاجم قوم یأجوج و مأجوج است؛ قومی که در طول تاریخ با انبوهی از افسانه‌ها و اسطوره‌ها به ‌متون هنری، ادبی و تفسیری راه یافتند. مسئله مورد بحث در این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی تبیین می‌شود، میزان تطبیق تصاویر موجود در کتب چاپ ‌سنگی عصر ناصری (1313-1264ق) از این قوم، به‌ویژه خمسه‌نظامی در بخش اسکندرنام...

اساطیر و روایات تاریخی و مذهبی ، گنجینه ی گرانبهایی است که از پیشینیان به یادگار مانده است و نویسندگان و سخنوران بیشترین سهم را در حفظ و نگهداری آن داشته اند. این تحقیق اساطیر و روایات تاریخی و مذهبی را در دیوان ملک الشعرای بهار مورد تحلیل و بررسی قرار داده است تا کیفیت بهره گیری بهار را از این عناصر مشخص کند. در این پژوهش پس از بیان کلیّات تحقیق ، توضیح و شرح مبانی نظری و مختصری از زندگانی بهار...

مسأله­ ی خلوت­گزینی یا «تحنّث» پیامبر اکرم (ص) در غار حراء، یکی از مسائلی است که در ارتباط با زندگانی پیش از بعثت آن حضرت طرح شده است. اکثر دانشمندان با استناد به روایاتی که در کتب فریقین در این باره وارد شده است، «تحنّث» در غار حراء را جزئی از زندگانی پیامبر اکرم (ص) به شمار آورده­اند؛ حال آنکه این روایات از نظر دلالی و نیز سندی از اعتبار کافی برخوردار نیستند. روایات حاکی از «تحنّث» پیامبر اکرم (...

سورة یوسف، أحسن القصص است که از ایّام دیرینه همواره مورد توجّه محقّقان قرار گرفته است. روایاتی که در اهم منابع شیعی و اهل تسنّن پیرامون تفسیر این سوره آمده، برخی از آنها آمیخته با اسرائیلیات است که سیمای عصمت این پیامبر الهی را خدشه دار کرده است و بویژه با مبانی اعتقادی امامیّه در تعارض است. آبشخور بیشتر روایات تفسیر طبری و الدر المنثور سیوطی، در این قبیل مباحث برگرفته از تورات است. آنچه در روایات ش...

دروغ پردازی در مورد پیامبر(ص) در زمان حیات خود ایشان شکل گرفت و پس از رحلت پیامبر(ص) به سرعت گسترش یافت. این روایات جعلی تمام جنبههای زندگی و شخصیّت پیامبر(ص) اعم از رسالت، هجرت، منزلت، و نحوه رفتار و عملکرد اجتماعی، سیاسی و خانوادگی ایشان را در برمیگیرد که بخش عمده آن مربوط به زمان پس از هجرت پیامبر اسلام(ص) است. بنابراین، شناخت صحیح سیره و شخصیت پیامبر(ص) به ویژه اگر در تبیین آیات قرآن به کار ...

قاآنی به دلایلی به کرّات از نامها و داستانهای شاهنامه ای در شعر خویش بهره گرفته و این تلمیحات را برای مدح، توصیف طبیعت، معشوق و احوال خود، تمثیل سازی و بیان مقاصد تعلیمی به کار برده است. مهمترین بخش اشارات ملّی- پهلوانیِ قاآنی که موجب برتری وی بر سایر شاعران است، تلمیحات نادر اوست که از مآخذ متعدّدی مانند شاهنامه، منظومه های پهلوانی، متون تاریخی و ادبیِ دیگر و روایات نقّالی و شفاهی/ عامیانۀ زمان استف...