در میان فنون بلاغت دانش بیان و در میان دانش بیان فن تشبیه از جایگاه ویژه ای برخوردار است . در میان کتب بلاغی قدما تقسیم بندیهای گوناگون در باب تشبیه از حیث ارکان تشبیه صورت گرفته است ‘ چون حسی یا عقلی بودن ‘ طرفین تشبیه ‘ مطلق ‘ مقید یا مرکب بودن و... در مطالعه متون ادب فارسی به گونه ای دیگر از تشبیه برمی خوریم که در کتب قدما مستقلأ مورد بحث قرار نگرفته است ‘ اگر چه این نوع تشبیه در تقسیم بندی...

در برخی از فرآیندهای تولیدی، کیفیت محصول بر حسب ترکیبی از مشخصه های کیفی متغیر و وصفی همبسته بیان می گردد. براساس آخرین اطلاعات مولفین، تاکنون هیچ تحقیقی در خصوص شناسایی اندازه شیفت در میانگین مشخصه های کیفی خارج از کنترل در فرآیندهای چند مشخصه وصفی- متغیر صورت نگرفته است. در این مقاله، روشی مبتنی بر شبکه عصبی برای شناسایی اندازه شیفت در میانگین مشخصه های کیفی متغیر و وصفی همبسته و طبقه بندی بر...

این مقاله به بررسی غزل های صائب تبریزی از لحاظ کاربرد انواع تشبیه تمثیل و کارکردهای آن پرداخته است. تشبیه تمثیل از گونه های خاص تشبیه است. در یک طبقه بندی ساده می توان آن را به سه نوع گسترده، نیمه فشرده و فشرده (اسلوب معادله) تقسیم کرد. در شعر صائب تبریزی، دو گونۀ اخیر کاربرد فراوان دارد. به همین دلیل، صائب را شاعر تمثیل نام داده اند. در این مقاله، با در نظر گرفتن ساختار بلاغی ابیاتی که تشبیه ت...

در بسیاری از فرآیندهای تولیدی یا محیط های خدماتی، کیفیت محصول یا عملکرد فرآیند بر حسب ترکیبی از مشخصه های کیفی همبسته متغیر و وصفی توصیف می گردد. مثلاً در فرآیند تزریق پلاستیک، وزن محصول و تعداد عیوب ظاهری آن به عنوان مشخصه های کیفی یک محصول در نظر گرفته می شوند که با یکدیگر همبستگی دارند. علی رغم تحقیقات گسترده ای که به منظور پایش فرآیندهای چند متغیره و چند مشخصه وصفی به صورت جداگانه انجام شده ...

کلیله و دمنه از نمونه های برجستۀ نثر فنی فارسی است . کاربرد صنایع لفظی و معنوی و صور خیال از جمله تشبیه ، استعاره، مجاز و کنایه از ویژگی های سبکی این کتاب است . در این بین تشبیه به عنوان موثرترین ابزار تخیل نقش عمده ای در تصویر سازی های این کتاب دارد . در این مقاله تشبیه با انواع گوناگون آن در کلیله و دمنه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است . تشبیه در این کتاب به صورت فشرده و گسترده به کار رفته ...

نویسندگان این مقاله مدعی ظهور گونه­ی جدیدی از تشبیه به نام «تشبیه تاریک» در شعر منثور معاصر فارسی هستند که متأثر از ترجمه به وجود آمده است. در تشبیه تاریک تصور وجه شباهت برای دو سوی تشبیه یا یکی از طرفین، با توجه به اجزای کلام، قابل توجیه و درک نیست، از این رو فهم روشنی از تشبیه حاصل نمی­شود. ابتدا، موضوع تأثیرپذیری و جریان ترجمه­ی شعر به اختصار توضیح داده ­شده است. در بخش بحث و بررسی، پس از ار...

در برخی موارد کیفیت یک محصول یا فرایند، به‌وسیله‌ی ترکیبی از مشخصه‌های کیفی متغیر و وصفی هم‌بسته بازنمایی می‌شود. تاکنون تحقیقات چندانی در زمینه‌ی پایش این‌گونه فرایندها صورت نگرفته است. در این نوشتار دو روش برای پایش همزمان مشخصه‌های کیفی وصفی و متغیر با استفاده از شیوه‌ی بوت‌استرپ ارائه شده است. ابتدا روشی برای تعیین فاصله‌ی اطمینان همزمان برای مشخصه‌های کیفی وصفی و متغیر پیشنهاد شده است. سپس...

تشخیص (شخصیت بخشی) آرایه­ای نویافته و نوظهور نیست؛ به جرأت می توان پیشینه آن را به درازنای کلام بشر دانست که امروزه بلاغت­نگاران معاصر به جدّ به آن پرداخته­اند. این آرایه ادبی به سادگی همراه با دیگر آرایه ها از جمله تشبیه در کلام پدیدار می شود در این باره هر کدام از دو رکن اصلی تشبیه (مشبّه و مشبّه به) می­توانند دیگری را وارد حوزه تشخیص کنند و از اسباب نو شدن یک تشبیه شوند. در این جستار با نگاهی ب...

تشبیه مرکّب گونه‌ای از تشبیه است که در آن دو هیأت به یکدیگر مانند می‌شوند. مشبّهٌ به در این تشبیه، بیش از یک جزء و تصویر حاصل از تشبیه، مرکّب است. در تشبیه مرکّب، عناصر متعدّدی از مشبّهٌ به مورد نظر شاعر هستند که ضمن ترکیب با یکدیگر به صورت یک «کلّ واحد» به مشبّه پیوند می‌خورند. در خصوص تشبیه مرکّب گفته‌اند: تشبیهی است که می‌توان تصویر حاصل از آن را به صورت یک تابلو نقاشی درآورد. این تشبیه در روند تطوّر هن...

تشبیه به عنوان عنصر اصلی خیال، نقش بسزایی در خلق انواع تصاویر شاعرانه ایفا می کند. سیف فرغانی نیز شاعری تصویـر گراست که به مدد این عنصر، در عرصه ی تصویر آفرینی های بکر و خیال انگیز، گام بر می دارد. در این پژوهش تشبیهات قصاید سیف فرغانی از جنبه های مختلف، چون انواع تشبیه، مواد تشبیه، تشبیهات نوین، ابزار تشبیه و ایستایی و پویایی آن ها مورد بررسی قرار گرفته و در پایان تحلیل آماری نیز از آن ها ارائ...