کاشیکاری یکی از شیوه‌های نقش‌پردازی آرمان‌‌گرایانه در تزئینات معماری ایران است، که پیشینۀ تاریخی آن به قبل از اسلام باز می‎گردد. هنر کاشیکاری در قرون اولیۀ اسلامی در ایران به‎دلیل افزایش ساخت بناهای مذهبی، به‌‌صورت تزئینات در مجموعه‌های مذهبی نمایان می‌‌شود. روند رشد و توسعۀ حرم مطهر در سراسر تاریخ اسلام و در طول حیات حکومت‌های اسلامی ادامه داشته است. از این‎رو، نوع معماری و متعلقات آن از جمله ...

فضای حاکم بر معماری و شهرسازی صفویه فضایی شیعی- ایرانی است و اندیشمندان این دوره به وجود مستقل صورتهای عقلی و مثل افلاطونی معتقدند. گرایش به اشراق نوری، رویاهای مثالی، تجرد خیال و عالم ارواح و فرشتگان در تفکر اشراقی عصر صفوی، مبانی نظری حکمت هنر اسلامی- شیعی را متحقق کرده بود. عالم مثال، قرابت نزدیکی با عالم برزخ از دیدگاه مذهب شیعه دارد؛ لذا در اندیشه فلاسفه ای مانند ملاصدرا در عصر صفوی به عنو...

ایلخانیان از دست نشاندگان مغولان پس از تصرف ایران بودند که میراث هنر سلجوقیان را در تصرف خود گرفتند و تحولاتی در آن ایجاد نمودند که به شکوفایی برخی از آن ها انجامید. یکی از تزئینات وابسته به معماری که در این دوره بسیار مورد توجه بود و به اوج رسید، هنر گچبری است که آثار بسیار زیادی از آن در قالب تزئینات معماری به جای مانده است. تقریباً تمامی نمونه های موجود از این دوره توسط محققین شناسایی شده، اک...

هنر اسلامی در بخشهای مختلف، بخصوص در زمینه معماری و تزئینات وابسته به آن دارای ویژگی و زیبایی خاصی است. به طور کلی در تاریخ معماری ایران تزئین نقش مهمی دارد و توانسته از گذشته های دور تا به امروز پویایی و تداوم خود را همواره حفظ نماید. از اواخر دوره سلجوقی هنرمندان ایرانی بخش های خارجی بنا را با قطعات ریز لعابدار به رنگ فیروزه ای تزئین نمودند و اوج تزئینات خارجی بناها در دوره صفوی بوده است. تزئ...

یکی از قدیمی ترین موادی که بشر با آن سر و کار داشته آهک است که توسط اقوام ساکن در نقاط مختلف دنیا به طور جداگانه شناسایی و استفاده شده است. یکی از موارد استفاده از آهک، به کار بردن آن در اندودکاری بناها چه به صورت ساده و چه تزئینی می باشد، به گونه ای که در بیشتر آثار معماری اروپا این تزئینات به کار رفته است. در ایران به علت اقلیم گرم و خشک آن استفاده از اندودکاری تزئینی با آهک، تقریباً محدود به ...

خصوصیات اقلیمی گیلان موجب شده است که تحقیقات چندان شایسته‌ای در مورد آثار برجای مانده از دنیای کهن در این منطقه صورت نپذیرد و گیلان به‌ لحاظ شناسایی تاریخ کهن آن مهجور واقع‌ گردد. اما با نگاهی به ‌تزئینات معماری بومی در روستاهای گیلان می‌توان ‌نقش‌مایه‌هایی را مشاهده کرد که تا حدودی متمایز از دیگر نقاط ایران است. با بررسی کشفیات باستان‌شناسی پیش ‌از اسلام در منطقه نیز ردپایی از این نقوش را در م...

معماری عمارت دارالحکومه مفخم شهر بجنورد بعنوان یکی از بناهای شاخص معماری دوره قاجار، هم به لحاظ عملکردی و هم به لحاظ زیباشناسی، از غنای اصیل معماری ایرانی برخوردار بوده است. معماری این عمارت از عوامل فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و هنری عصر خود بی‌نصیب نبوده و نمود عینی این اثرگذاری در تاروپود معماری عمارت از جمله در طراحی، پلان، تزئینات هنری و... قابل مشاهده است. از این رو مقاله حاضر سعی بر آن دارد ...

تزئینات معماری ایران درسراسر قرون، چه از نظر ساخت و چه از دیدگاه زیباشناسی، آثار گوناگونی را ارائه داده که همگی به تدریج با نظم و انسجام، از متن سنت ها و تجربیات تکامل یافته بیرون آمده اند. با وجود تأثیرات فرهنگی بر هنر ایران، تزئینات معماری شخصیت و اصالتی منفرد از سایر کشورها کسب کرده و هنرمند با حفظ مشخصات هنر ایران آنها را به کار برده است. تحقیق موردنظر به توصیف و تجزیه وتحلیل آن دسته از هنر...

استفاده از سبک­های یکسان هنری و معماری در بناها و آثار آیینی یکی از بارزترین و مشهودترین گونه ها از روابط فرهنگی و تاریخی میان ملت­هاست. یکی از نمونه­های این پدیده شباهت هنر و معماری در ابنیۀ مذهبی مناطق شمالی ایران، به خصوص مازندران، با مساجد جنوب داغستان در منطقۀ قفقاز شمالی است، که با توجه به استیلای سیاسی و اجتماعی ایران تاریخی از دورۀ ساسانی تا پیش از حکومت تزارها، تحت تأثیر فرهنگ و هنر ای...