با توجه به تنوع اعتقادات در حوزه های گوناگون وتسری آن به حوزه ی دین لازم است در زمینه ی حق بودن ونجات بخشی ادیان داوری کرد. جان هیک( -1922م) نماینده ی برجسته ی فرضیه ی کثرت گرایی دینی بر این باور است که حقیقیت و رستگاری منحصر به دین خاصی نیست وپیروی ازهمه ی ادیان باعث رستگاری دینداران خواهد شد.عوامل دینی، فکری واجتماعی نقش مهمی در شکل گیری این فرضیه داشته اند. این پژوهش به روش توصیفی _تحلیـلی...

جریان روشنفکری دینی ایران که اشخاص و خطوط فکری متنوع و متکثری، آن را راهبری می کنند، نیاز به واکاوی، تحلیل و بررسی این اهداف و مقایسه آنها با اهداف و رویکردهای روشنفکری حوزوی اهمیت بالایی دارد. در این مقاله تلاش می شود ضمن ارائه گزارشی اجمالی از رویکردهای اندیشه ای مهم ترین جریانات روشنفکری دینی در دهه های پس از انقلاب اسلامی به بررسی انگیزه ها و چشم اندازهای فکری آنها پرداخته شود تا با تحلیل و...

در میان فیلسوفان دین درباره وجودداشتن یا نداشتن هسته مشترک در تجربه های دینی دو دیدگاه مطرح است: ذات‎گرایی و ساخت گرایی. ذات‎گرایان بر وجود یک یا چند هسته مشترک در همه تجربه‎های دینی بشر تأکید دارند. در مقابل، ساخت گرایان معتقدند هیچ گونه تجربه خالصی وجود ندارد و همه انواع تجربه های دینی از طریق فرایند پیچیده نظام باورها یا ساختار مفهومی شکل می گیرند. از سوی دیگر، در میان فیلسوفان اسلامی، تقریب...

تبیین و بررسی آراء جان هیک (1922-) فیلسوف معاصر بریتانیایی، درباب دین، تجربه دینی، کثرت گرایی دینی موضوع رساله حاضر است. این مطالعه بر اساس ترجمه و تعلیق فصولی از ویرایش دوم اثر مشهور وی موسوم به «تفسیری از دین: پاسخ های بشر به امر متعالی» سامان یافته است. این اثر، صورت مکتوب و ویراسته مباحثی است که جان هیک در سال های 87-1986در مجموعه سخنرانی های بنیاد گیفورد ارائه کرده است. اصلی ترین و مفصل تر...

سنت گرایی مکتبی نوپا و مربوط به سدۀ بیستم است که در نزاع بین سنت و مدرنیته، که در عصر روشنگری به وجود آمد یا به اوج خود رسید، جانب سنت را می گیرد. باورهای این مکتب از قبیل حکمت جاویدان، که در دل هر سنت قرار دارد، سبب باور به حقانیت همۀ سنت های ریشه دار و در نتیجه، حقانیت و نجات بخشی همۀ سنت های بزرگ دینی، یعنی تکثرگرایی دینی، شده است. این نوشتار به بیان و بررسی مبانی تکثرگرایانۀ این مکتب می پرد...

گروهها وفرقه های مختلف از دیرباز همواره در درون جامعه اسلامی خود را منتسب به اسلام نموده و قرائت های مختلفی را از اسلام ارائه کرده اند با نگاه پارادایمی، اندیشه سیاسی مسلمانان را در سطح کلان می توان به سه جریان سنت گرایی دینی، نوگرایی دینی و تجدد گرایی دینی، تقسیم نمود. فکر سلفی تکفیری جزء جریان موسوم به سنت گرایی دینی قابل طرح و بررسی است. نگارنده در پی پاسخ به این سوال است که ماهیت گروههای سل...

مسأله «حقّانیّت» ادیان و «نجات» پیروان آن سابقه بس طولانی دارد. امّا تدوین این بحث به قرن بیستم برمی گردد که توسّط جان هیک و شاگردان او پایه گذاری شد. در پاسخ به این مسأله رویکردهای مختلف پدید آمده که در این نوشتار به بررسی آنها پرداخته می شود. کثرت انگاران معتقدند تمامی ادیان و مذاهبی که در جهان وجود دارند، می‏توانند انسان را به حقیقت و نجات برسانند و موجب سعادت و رستگاری او شوند، هر چند که این اد...

عقل گرایی در قرآن به عنوان روشی کارآمد، مؤثر و مترقی در کشف پدیده های متنوع مورد نیاز بشر در ادوار گوناگون تاریخی با ویژگی فرازمانی و فرابخشی مورد تأیید و استفادۀ شیفتگان کشف حقایق دینی از صدر اسلام تا کنون واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف سبب تحوّل در اندیشۀ دینی شده است. این مقاله در پاسخ گویی به پرسش چیستی عقل گرایی و کارکرد آن در قرآن و نقش آن در تحوّل اندیشۀ دینی، مهم ترین کارکردهای آن...

چکیده دان کیوپیت تلقی ای ناواقع گرایانه از خدا و ایمان دینی دارد. او بر این باور است که مفاهیم انسان و خدا در بستری تاریخی شکل می گیرند و ابتنایی بر عقلانیت و مابعدالطبیعه ندارند. از این رو، بر تحول مداوم این مفاهیم در طول تاریخ اندیشه ی دینی تأکید می کند. او بر این باور است که انسان خود ارزش هایش را انتخاب می کند و جهانش را بر این اساس می سازد. به زعم کیوپیت، گوهر دین احساس معنویتی است که کامل...