قرآن کریم در درازنای سال ها و به صورت تدریجی برای هدایت بشر نازل شده استوآغاز این نزول چگونه و با چه آیاتی و سوری بوده است؟ مفسران و قرآن پژوهان به این سؤال ها پاسخ های مختلفی داده اند . در این مقاله اقوال مختلف موضوع: 1) پنج آیه آغازین «سوره علق»؛ 2) سوره حمد؛ 3) سوره مدثر، به نقد کشیده شده آن گاه سخن استوار که آغاز نزول قرآنی با بسم الله الرحمن الرحیم است گزارش شده است. کلید واژه ها: قرآن، ...

البیان فی تفسیرالقرآن، اثر فقیه شیعی معاصر، آیت الله سید ابوالقاسم خویی (متوفی 1371 ش ) است. این کتاب از دو بخش تشکیل شده است : مقدمه ای در علوم قرآن و تفسیر سوره حمد . با وجود توجه گسترده به بخش علوم قرآنی این اثر، متأسفانه بخش تفسیری آن چندان مورد توجه و ژرفکاوی های پژوهشی واقع نشده است . این در حالی است که به نظر می رسد در این بخش، مباحث ارزشمندی از جهت محتوا و روش شناسی تفسیر قرآن ارائه شده...

با توجه به این که سوره حمد به عنوان سرآغاز نماز «لا صلوه الا بفاتحة الکتاب» حداقلّ «ده بار» در نماز های پنج گانه تکرار می شود، بحث فقهی جزئیت بسمله در سوره حمد و در بقیه سوره ها با توجه به اختلافی که پدید آمده است، بحثی است کاربردی، لذا باید دید جزئیت آن ریشه در سنت نبوی6 دارد و در نتیجه انکار آن «اجتهاد در مقابل نص» است و یا اجتهادی محض؟ در این مقاله پس از بیان تاریخچه بحث، و بیان نظریه ها با ...

پیوستگی و نظم کلمات و انسجام معانی قرآن از موضوعاتی است که در دامن اعجاز قرآن رشد یافته است. یکی از ابعاد تناسب، پیوستگی میان مجموعه ای از سور است. سور حامدات با «الحمدلله» آغاز می شود و شامل سوره های فاتحه الکتاب، أنعام، کهف، سبأ و فاطر است. این پژوهش با توجه به معیارهای درون متنی و برون متنی، تفسیر و ارتباط آیات یک سوره، به بیان گونه هایی از تناسب در سور حامدات پرداخته است. محور مشترک تمامی ا...

بحث از حجیت قرائات سورۀ حمد با توجه به ضرورت قرائت این سوره در نماز، از اهمیت فراوانی نزد مسلمانان برخوردار بوده و همواره مورد ابتلاء آنان بوده است. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به ملاک حجیت قرائات سورۀ حمد، سیر تاریخی آرای مفسران و محدثان امامیه را در ارتباط با تواتر قرائات و حجیت آن‌ها بررسی کرده است. بر اساس رهنمودهای اهل بیت علیهم السلام، مسألۀ تعدّد نزول قرآن نزد بسیاری از دانشمندان شیعه مردود...

 نویسنده، پس از تبیین کار کرد عام قرآن براى همه مردم، فهم درست پیام قرآن را وابسته به دو نکته مى‌داند: زبان قرآن و فرهنگ آن. راه دست‌یابى به زبان قرآن، ترجمه و تفسیر آن است. ترجمه از دیر باز کوشش داشته است متن قرآن را تمام و کمال، در معرض فهم عموم قرار دهد. از یک سو قدسى بودن متن وحى و از دیگر سو ویژگى منحصر به فرد ساختار وحى در قالب زبان عربى، انتقال آن را به زبان دیگر دشوار مى‌سازد. نویسنده م...

قرآن به عنوان مهم ترین منبع دینی مسلمانان، همواره کانون توجه دانشوران مسلمان و غیرمسلمان بوده است و تاکنون مترجمان بسیاری، با اهداف و اغراض متفاوت، دست به ترجمة آن زده اند. در مقالة حاضر، ضمن بیان عقاید و اهداف فرقة قادیانیه، یکی از ترجمه های آلمانی قرآن این جنبش را که تحت نظارت میرزا بشیرالدین محمود احمد، خلیفة دوم فرقة قادیانیه، صورت گرفته است، مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. نتایج این بررسی ن...

مشتمل بر یک مقدمه، سه فصل و یک خاتمه است. فصل اول به ادبیات تحقیق اختصاص دارد و در ان به موضوعاتی همچون: اهمیت و ضرورت تحقیق، سابقه و پیشینه تحقیق و ... اشاره شده و نیز به زندگی نامه طبرسی و همچنین معرفی مجمع البیان به طور مختصر پرداخته شده است. در فصل دوم لغات و واژگان سوره حمد بررسی شده است و فصل سوم به بحث پیرامون الفاظ و کلمات سوره بقره که در کتاب مجمع البیان شرح و معنی شده اختصاص یافته است...

در پژوهش حاضر از دو الگوی زبان‌شناختی برای تحلیل آیاتی که به عمل شکرگزاری اشاره کرده‌اند، استفاده شد. ابتدا الگوی ارتباطی یاکوبسن (1960)، برای رابطه بین خالق هستی و مخلوق به کارگرفته شد. در این الگو به طور معمول پیام­رسانی بین فرستنده و گیرنده پیام در ارتیاط بین انسان­ها تحلیل می­شود. همچنین، انواع شکرگزاری در آیات قرآن کریم با استفاده از الگوی رده­بندی کولماس (1981) بررسی شد. داده­ها با استفاد...

از جمله مسائل مورد اختلاف فقهای مذاهب اسلامی، «قِران» در نماز واجب است. «قِران» به‌­معنای جمع نمودن میان دو سوره قرآن کریم بعد از حمد در یک رکعت از نماز است. مسئله‌­ای که باید پاسخ داده شود این است که با توجه به اینکه قرائت قرآن در کتاب و سنت بسیار سفارش شده و از دیگر سوی در روایات، قرائت دو سوره بعد از حمد مورد نهی قرار گرفته است، وظیفه چیست؟ فتوای برخی از فقها تحریم و حتی بعضاً مبطل بودن آن است....