سکونتگاه‌های روستایی به‌صورت یکی از فضاهای جغرافیایی کشور، به‌ویژه در پنج دهه‌ اخیر، شاهد تحولات فراوانی بوده است. این تحولات تحت تأثیر عوامل مختلفی بوده که در ابعاد گوناگون به‌خصوص در بعد کالبدی رخ داده است. در این میان، نفوذ تفکر مدرنیته (البته، وجهی از آن با عنوان مدرنیسم) در نظام سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کشور اهمیت فراوانی دارد. این مقاله‌ با لحاظ ‌کردن تفاوت نظرها درباره‌ توجه یا بی‌توجهی ...

جزیره حرارتی شهر یکی از بارزترین مضاهر آب و هوایی شهرنشینی در شهرهای امروزی است. افزایش دمای شهری به شدت باعث افزایش تقاضای برق برای تهویه هوای داخل ساختمان­ها، میزان غلظت هوا و افزایش انتشار آلودگی‌های نیروگاه برق از جمله دی اکسید گوگرد، مونواکسید کربن، اکسید نیتروژن و ذرات معلق می‌شود. بدین ترتیب تحلیل و درک پویایی حرارت شهری و شناسایی ارتباط آن با تغییرات منشاء انسانی برای مدلسازی، پیش‌بینی ...

شهر کرمانشاه بعنوان مرکز اداری – سیاسی استان و یکی از کلانشهرهای کشور با آغاز قرن چهاردهم شمسی، به واسطه تحولات اقتصادی – اجتماعی و سیاسی رخ داده، از رشد کالبدی – فضایی سریع و شتابانی برخوردار بوده است. بطوریکه جمعیت و مساحت شهر به ترتیب 7 و 17 برابر شده است. در این پژوهش که در چهارچوب روش تحقیق تکوینی و علی انجام پذیرفته، روند تحولات کالبدی – فضایی شهر کرمانشاه از سال 1335 تا 1385 با استفاده ...

یکپارچگی شهری به عنوان یکی از معیارهای مهم در کیفیت تحولات توسعه ای شهرها مطرح است. به عبارتی شکاف و جدایی گزینی اجتماعی (social segregation) در روند تحولات فضایی-کالبدی محلات و مناطق مختلف یک شهر پدیده مطلوبی نیست. از آنجا که این پدیده، موجب تفکیک طبقات مختلف اجتماعی در پهنه ها و محلات متمایز می شود، لذا می تواند منشأ اصلی برخی دوگانگی ها و تضادهای جدی بین محلات بالا و پایین اقتصادی- اجتماعی گ...

 ایجاد و گسترش شهرها همواره از عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و البته طبیعی تأثیر پذیرفته و فضاهای کالبدی شهر نیز تحت تأثیر این عوامل تکوین و رشد یافته اند. پژوهش حاضر بر آن است ضمن بررسی و تبیین روند کلی تحولات فضایی-کالبدی شهر بیرجند، این تحولات را در دو دوره زمانی مورد بررسی و تدقیق قرار دهد. دوره پیش از ورود تفکرات مدرنیته یعنی زمانی که حاکمیت معماری درون گرای بومی ایرانی، در کالبد ش...

مراکز شهری در ایران نه­تنها از تحولات مدرنیته به دور نبوده اند بلکه بیشترین میزان تحولات و مسائل شهری را به خود دیده اند. امروزه محدوده مرکزی شهر زنجان با مسائل و مشکلات عدیده ای از جمله تمرکز و اختلاط بی برنامه انواع کاربری ها، آلودگی صوتی و ازدحام جمعیت، کمبود فضاها و سرانه های خدمات عمومی و وجود ترافیک در ساختار فضایی _کالبدی خود مواجهه می باشد. وجود پیوندهای چند سویه بین قابلیت ها و محدودیت...

حوزه های روستایی مورد بررسی واقع در منطقه خراسان شمالی به علت واقع شدن در محیط کوهستانی، دارای موانع و محدودیت های زیستی متعددی می باشند که یکی از مهم ترین موانع موجود، قرارگیری در عرصه های زیستی پرخطر به لحاظ طبیعی و اکولوژیکی می باشد. این روستاها در معرض مخاطرات طبیعی گوناگونی از قبیل : سیل، زمین لرزه، زمین لغزش، رانش زمین و ریزش کوه قرار دارند. پژوهش حاضر با انتخاب روستاهای نمونه در دهستان گ...

معماری قاجار بخشی مهم از تاریخ معماری ایران است و این اهمیت به­واسطه­ی شکل­گیری جریان برجسته­ی تحول و تغییر در فضای اجتماعی و همچنین در مفهوم کالبد و فضا است. خانه­های این دوران را نیز می­توان به لحاظ کمی و کیفی مهمترین دسته از خانه­های تاریخی ایران به حساب آورد.  این پژوهش به تحلیل تحولات کالبدی خانه­های گرگان در عهد قاجار پرداخته است و در پی آن است که چیستی این تحولات را در فن ساختمان و کیفیا...

منطقه کلانشهری، پهنه­ای جغرافیایی است که از یک شهر مرکزی و مراکز جمعیتی، تولیدی، خدماتی و گردشگری پیرامون آن تشکیل شده است. این مراکز همواره در تعامل محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فضایی با یکدیگر قرار دارند. از این رو، چالش اصلی مدیریتی در این مناطق، یافتن راهی برای سازماندهی «ارتباط و پیوند» میان این حوزه های مختلف عملکردی است. به عبارتی اگر مدیریتهای مستقلِ مستقر در منطقه کلانشهری به سمت یکپارچگی ...

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران الگوی صنعتی کشور مورد سوال قرار می گیرد و تحولات عظیمی در عرصه های مالکیت صنعتی کشور رخ می دهد. بروز جنگهای داخلی و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، تحریم اقتصادی ایران از سوی قدرت های بزرگ ، رشد فزاینده جمعیت ، تغییر الگوی مصرف جامعه، واگذاری زمین از سوی سازمان شهری به مردم خاصه طبقات کم درآمد، جلوگیری از اشغال بی رویه اراضی شهری و اعما...