تمثیل عرفانی چون حماسه ای است روحانی که از عشق ورزی به معشوق ازلی حکایت می کند و حکایات صوفیه در قالب حکایات و تمثیل ها، بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل می دهند. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته می شوند که عمده ترین آنها تعلیم و ترغیب صوفیه در سیر و سلوک است. مجموعه ای از این حکایات تمثیلی به ادبیات مانوی، به ویژه تمثیل های عرفانی این متون، بازمی گردد. با وجود اینکه هیچ...

پیشینه مطالعات هنر مانوی به آثار بازیافته از شین‌جیان در شمال غربی چین باز می‌گردد. نظر به همین یافته‌ها و در پرتو پژوهش‌های سده پیشین، مطالعه نگاره‌های تعلیمی مانوی‌، پهلو به پهلوی پژوهش‌های زبانی و تاریخی، به شکوفایی رسیده، آنچنان که منجر به کشف زوایای گوناگونی از مانویت شده است. با این حال، آثار هنری مانوی که جدیداً در جنوب شرقی چین کشف شده، مطالعات هنر مانوی را دگرگون کرده است. این آثار جدید...

نگارگری مانوی تأثیر مستقیم از آیین و آموزه های مانی گرفته است، پس برای درک بهتر نگاره ها ابتدا باید از این آموزه های التقاطی که در نتیجه سفر مانی و فرستادگانش به شرق و غرب به دست آمده است، آگاهی پیدا کرد. و به این سوال که آیا مانی نگارگر و پیامبر ایرانی است، با ذکر نسب و اصلیت مانی و خانواده اش، پاسخ می دهد. هریک از نمادهای بکار رفته در نگاره های مانوی، دربرگیرنده مفهوم خاصی در جهت بیان آموزه...

با اینکه مسیحیت از ادیان توحید به شمار می رود از توحید و یکتا پرستی فاصله گرفته و به الوهیت عیسی (ع) و در نهایت تثلیث گرایش پیدا کرده است. این در حالی است که قرآن مسیحیت را دین توحیدی و عیسی مسیح را پیامبری مانند سایر پیامبران می داند و بیان می کند که آموزه های تجسد و تثلیث جزء تعالیم عیسی مسیح نیستند و بر اثر تحریف دین مسیحیت وارد این دین شده اند. برخی از مستشرقان نیز برای خدشه وارد کردن به تع...

مانی و مانویان به فراست دریافتند که بهترین وسیله ترویج و تبلیغ دین، نگارش و بهره وری از هنرهای کلامی و تصویری است. از این رو، حجم عظیمی از گنجینه های تصویری آثار مانی و پیروان او بازمانده است. سنت دیرپای نگارگریِ دست نویس های مانوی، خود نشان از توجه کاتبان مانوی به زیبایی و فاخر بودن نوشته هایشان دارد. از طرفی دیگر، جزئیاتی ناب پیرامون شخصیت ها و اشیاء موجود در این نگاره ها، در خور توجه است. در ...

جلوه ها و ابعاد مختلفی از آیین مسیح نظر عارفان را به خود جلب کرده، که آموزه تثلیث یکی از آن جلوه هاست. عارفان مسلمان نیز همچون دیگر صنوف عالمان، در رویارویی با این آموزه، سکوت اختیار نکرده، درصدد انتقاد برآمدند؛ امّا به جهت وجود برخی تفاوت ها در دیدگاه اهل عرفان نسبت به دیگر عالمان، به ویژه متکلمان، این مقاله بر آن است که این موضوع را، از نگاه چند تن از عارفان برجسته اسلامی مطالعه و بررسی کند. د...

بر خلاف رویکرهای کمی، در رویکردهای کیفی، هدف اساسی، نظریه سازی است. رویکرد نظریهزمینه‌ای یکی از رویکرهای پیشرفته کیفی است که در دوران گذار از رویکردهای اثباتی به فرا اثباتی  به شکل  جدی مطرح شده است. این رویکرد با کنکاش و  جستجوی نکات کلیدی بدست آمده از عبارات، کلمات، جملات و جز آنها،  به دنبال توصیف پدیده مورد نظر با هدف نظریه سازی است که برای حصول این امر نیاز دارد از روشها، نظریه ها و مقایسا...

تثلیث زاویه به همراه تربیع دایره و تضعیف مکعب از مسائل کهن ریاضی است که ریاضی‌دانان بسیاری در بار? آنها اظهارنظر کرده‌اند. محاسب? وتر ثلث یک زاویه با استفاده از یک معادل? جبری از جمله روش‌هایی است که برای حل مسأل? تثلیث زاویه عرضه شده است. غیاث‌الدین جمشید کاشانی (د. 832 ق) در رسال? الوتر و الجیب خود با به کارگیری این روش جیب زاوی? یک درجه را با داشتن جیب زاوی? سه درجه محاسبه کرد. پس از او دیگر...

آثار منظوم دور? میانه در ایران که عمدتأ به زبان های فارسی میانه و پارتی باقی مانده اند، به دو دست? اشعار جامع? زردشتی و سرودهای مانوی تقسیم می شوند. برخی از مهم ترین آثار جامع? زردشتی، چون یادگار زریران و درخت آسوری میراث سنت شفاهی دور? اشکانی است، و برخی چون اندرزنامه های منظوم به ادبیات توده تعلق دارد، و اشعار اندکی نیز دارای ماهیت دینی هستنند. سرودهای مانوی نیز دو دسته اند، سرودهای ستایشی که...

زبان فارسی میانه و پهلوی اشکانی از شاخه های زبانهای ایرانی میان? غربی هستند، وبسیاری از متون مانوی که به این دو زبان نوشته شده است، مربوط به ناحی? تُرفان می باشندبه همین دلیل آنها را ترفانی هم می نامند.درنوشتار پیش رو ، کوشش شده تا با استفاده از منابع موجود، آن هم با روش توصیفی، به بررسی و تحلیل زبانی قسمتی از متون مانوی پرداخته شود.بسیاری از متون مانوی که به زبانهای پهلوی اشکانی و فارسی میانه ه...